Του Μάριου Κριτίδη,
Στις αρχές Ιουνίου, μία ψηφοφορία ήταν αρκετή, ώστε να προκαλέσει τεράστια ρωγμή στην πολυκομματική κυβέρνηση συνεργασίας του Naftali Bennett. Η ψηφοφορία της Knesset (Ισραηλινό Κοινοβούλιο) αφορούσε την πενταετή ανανέωση του νόμου της «Ιουδαίας και Σαμάρειας», ένα νομοσχέδιο που ισχύει από τη δεκαετία του ‘60 και εξασφαλίζει ένα συγκεκριμένο καθεστώς δικαιωμάτων και υποχρεώσεων στους Ισραηλινούς εποίκους των Παλαιστινιακών περιοχών της Ιουδαίας και της Σαμάρειας στη Δυτική Όχθη. Επειδή το νομοσχέδιο από το 1967 μέχρι σήμερα λειτουργεί υπό καθεστώς έκτακτης νομοθεσίας, καθίσταται απαραίτητη η ανανέωσή του κάθε 1 με 5 χρόνια. Πρόκειται να ανανεωθεί τον Αύγουστο του 2022 και έτσι η Knesset συνεδρίαζε τον τελευταίο καιρό για την ψήφιση άλλης μίας πενταετούς επέκτασης. Σύμφωνα με τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης, όμως, η ψηφοφορία που ακολούθησε ήταν η «πιο σουρεαλιστική ψηφοφορία στην Ισραηλινή ιστορία» και η «πολιτική αυτοκτονία του συνασπισμού Bennett».
Συνοπτικά, οι λόγοι που αποδίδονται αυτοί οι χαρακτηρισμοί στη συγκεκριμένη ψηφοφορία, είναι γιατί το αντικείμενό της υπέκυψε ολοκληρωτικά και με πρωτοφανή τρόπο στα μικροκομματικά συμφέροντα και οι απόψεις που ακούστηκαν αντιτάχθηκαν στις ιδεολογικές θέσεις των κομμάτων. Συγκεκριμένα, αριστερά κόμματα του συνασπισμού Bennett τα οποία ήταν πάντοτε πολέμια της ισραηλινής κατοχής της Δυτικής Όχθης και κατ’ επέκταση του συγκεκριμένου νόμου, έπεσαν στην παγίδα να ψηφίσουν υπέρ της ανανέωσής του. Ο λόγος που προσπαθούσαν πάση θυσία να περάσει ο νόμος ήταν πως η αποτυχία πιθανότατα να οδηγούσε, εκ των έσω, τον συνασπισμό προς το τέλος του. Από την άλλη, η δεξιά αντιπολίτευση του Benjamin Netanyahu ψήφισε κατά στην ανανέωση του νομοσχεδίου, παρόλο που υποστηρίζει από τη μεριά της την κατοχή στη Δυτική Όχθη. Στόχος αυτής της παράδοξης απόφασης ήταν ακριβώς αυτό που βιώνει το Ισραήλ σήμερα, ένας άκρως αποδυναμωμένος συνασπισμός στα πρόθυρα της διάλυσης.
Σε αυτό το σημείο, είναι σημαντικό να κάνουμε μία αναφορά στη φύση του συνασπισμού Bennett και στο πώς βρέθηκαν 8 κόμματα με άκρως αντίθετες ιδεολογικές βάσεις να σχηματίζουν συνασπισμό και να κυβερνούν το Ισραήλ. Ο συνασπισμός αυτός είναι αποτέλεσμα της δίκης Netanyahu για διαφθορά, το 2020, που οδήγησε στο τέλος της δωδεκαετούς κυβέρνησής του. Αν και ακόμα εκκρεμεί η τελική καταδίκη, το μέλλον του Netanyahu παραμένει δυσοίωνο, καθώς, όπως φαίνεται, δεν θα αποφύγει την ποινή φυλάκισης, ενώ ανησυχεί κυριότερα για την προοπτική αφαίρεσης των πολιτικών του δικαιωμάτων για μία επταετία – πρόταση του Γενικού Εισαγγελέα Avichai Mandelblit. Οι εξελίξεις αυτές οδήγησαν στη συσπείρωση των πολιτικών του αντιπάλων εναντίον του και την ψηφοφορία αποπομπής του. Ο συνασπισμός που δημιουργήθηκε από πολέμιους του Netanyahu αποτελεί ένα παράδοξο μείγμα οκτώ διαφορετικών αριστερών και ακροδεξιών κομμάτων, μέσα στον οποίο ενυπάρχει και το πρώτο Αραβοπαλαιστινιακό κόμμα που αναλαμβάνει θέση εξουσίας στην Knesset, το ″United Arab List″ με ηγέτη τον Παλαιστίνιο Mansour Abbas. Ηγέτης του πολυσύνδετου αυτού συνασπισμού, που θα έπαιρνε τη θέση του Netanyahu, ψηφίστηκε ο σημερινός Πρωθυπουργός Naftali Bennett για διετή θητεία, μοιράζοντάς την με τον βασικό συντελεστή των προσπαθειών καθαίρεσης του Netanyahu, τον κεντρώο Yair Lapid.
Ο συνασπισμός αυτός έχει ολοκληρώσει έναν πολυτάραχο πολιτικά χρόνο διακυβέρνησης με πολλαπλές κρίσεις. Τα κόμματα που τον απαρτίζουν, έχουν δεχθεί το καθένα ανεξαιρέτως το δικό τους χτύπημα στην εκλογική του βάση, καθώς η φύση του συνασπισμού τα αναγκάζει να υποστηρίζουν θέσεις αντίθετες με τα ιδεολογικά τους πιστεύω. Ο νόμος «Ιουδαίας και Σαμάρειας» ήταν το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα, αλλά έχουν υπάρξει και άλλες περιπτώσεις που τόσο το Αραβικό κόμμα του Abbas, όσο και η θρησκευτική δεξιά που εκπροσωπεί ο Bennett έχουν κατηγορηθεί για το ότι «ξεπούλησαν τις θέσεις τους» στον βωμό της εξουσίας και των μικροκομματικών συμφερόντων. Ήταν ένα αναμενόμενο αποτέλεσμα από τη στιγμή που κάποια εκ διαμέτρου αντίθετα κόμματα των ιδεολογικών άκρων «αναγκάζονται» να συνεργαστούν.
Κάποια ερωτήματα που γεννώνται σε αυτήν τη συγκυρία για την Ισραηλινή πολιτική ζωή είναι: «Ποιο θα είναι το μέλλον του κατοχικού καθεστώτος στη Δυτική Όχθη;» και δεύτερον «Ποια θα είναι η απάντηση Netanyahu στην πολιτική κρίση που δημιουργείται;»
Για το ζήτημα του νόμου «Ιουδαίας και Σαμάρειας», αν ο νόμος τελικά δεν ανανεωθεί, θα προκαλέσει κάποια σημαντικά, αν και όχι τελείως ανατρεπτικά προβλήματα στην καθημερινή ζωή των Ισραηλινών εποίκων στη Δυτική Όχθη. Αρχικά το Ισραήλ δεν θα έχει δικαιοδοσία στα εγκλήματα που λαμβάνουν χώρα στην περιοχή και πιθανότατα να πάψουν οι συλλήψεις Παλαιστινίων από Ισραηλινές αρχές στις εμπλεκόμενες περιοχές, ενώ πιθανόν είναι, επίσης, να υπάρξουν ανακατατάξεις και μεταφορές τροφίμων από τις φυλακές των κατοχικών περιοχών μέσα στο Ισραήλ. Σίγουρα, όμως, με βάση τις συγκρούσεις που είδαμε τον τελευταίο καιρό στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, το έδαφος δεν είναι πρόσφορο για αλλαγές στην περιοχή αυτή.
Από την άλλη, οι πολιτικές εξελίξεις που διαδραματίζονται αποτελούν επίσης μία μεγάλη ευκαιρία για τον πρώην Πρωθυπουργό, Benjamin Netanyahu, να πάρει την πολυπόθητη «ρεβάνς» από τον συνασπισμό Bennett, την οποία είχε υποσχεθεί ένα χρόνο πριν, στην τελευταία ομιλία του ως Πρωθυπουργός κατά την ψηφοφορία αποπομπής του. Δεν είναι απίθανο, λοιπόν, ο συνασπισμός να υποκύψει στις πολιτικές κρίσεις και πιέσεις και ο Ισραηλινός λαός να βρεθεί για έκτη φορά από το 2019, μέχρι σήμερα, στις κάλπες, ανοίγοντας τον δρόμο στον Netanyahu να αναλάβει εκ νέου τα ηνία της χώρας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Israel’s coalition on brink of collapse after losing settler law vote, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- A year after ousting, Israel’s Netanyahu gets ready for a comeback, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Israeli coalition ousts Netanyahu as prime minister after 12 years, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- The Judea and Samaria Regulations Law: An Explainer, Israel Democracy Institute, διαθέσιμο εδώ
