Του Παναγιώτη Σκόντζου,
Στις 8 Νοεμβρίου 2022 πρόκειται να πραγματοποιηθούν οι ενδιάμεσες εκλογές του 2022 (Midterm Elections), οι οποίες αφορούν κυρίως το σύνολο των 435 μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων, το 1/3 των 100 Γερουσιαστών, καθώς και 36 από τους Κυβερνήτες των 50 πολιτειών. Είναι οι πρώτες σημαντικές μαζικές εκλογές ύστερα από τις πολυτάραχες, εκ του αποτελέσματος, εκλογές του 2020, καθώς και η πρώτη εκλογή που θα καταδείξει την πραγματική επιρροή και τη δημοφιλία ή την αντιδημοφιλία σε σημαντικό βαθμό του εν ενεργεία Προέδρου, Joe Biden.
Με τις τιμές των καυσίμων και των αγαθών να βρίσκονται σε συνεχή άνοδο, με τον υψηλό πληθωρισμό σε υψηλό ρεκόρ τεσσαρακονταετίας σε ένα κλίμα παγκόσμιας αστάθειας, σε συνδυασμό με τα χαμηλά ποσοστά αποδοχής της κυβέρνησης Biden, οι Δημοκρατικοί θα πρέπει να ανησυχούν πολύ για το τι μέλλει γενέσθαι. Όντως, οι δημοσκοπήσεις συνεχίζουν να καταγράφουν στις σφυγμομετρήσεις ότι οι Ρεπουμπλικανοί ευνοούνται στο να ανακτήσουν πίσω την πλειοψηφία τους στη Βουλή των Αντιπροσώπων, με τον ηγέτη τους, Kevin McCarthy, να θεωρείται ολοένα και περισσότερο εν αναμονή πρόεδρος της Βουλής, που πρόκειται να αντικαταστήσει τη Δημοκρατική σιδηρά, Nancy Pelosi, τον ερχόμενο Ιανουάριο. Επίσης, στη Γερουσία, οι Ρεπουμπλικανοί φαίνεται ότι έχουν μια καλή ευκαιρία να ανακτήσουν και εκεί την πλειοψηφία τους, η οποία ανακόπηκε τον Ιανουάριο του 2021, όταν οι Δημοκρατικοί Jon Ossoff και Raphael Warnock, από την Τζόρτζια, κέρδισαν τους εν ενεργεία Ρεπουμπλικανούς Γερουσιαστές. Παρόλα αυτά, στη Γερουσία –χωρίς να υποτιμάται το γενικό κλίμα– μερικοί Ρεπουμπλικανοί υποψήφιοι, υποστηριζόμενοι από τον πρώην Πρόεδρο Trump, φαίνεται ότι έχουν φυσικές αδυναμίες εκλογιμότητας, κάτι το οποίο θολώνει αρκετά το τοπίο εκεί. Το σίγουρο είναι ότι με την ανάκτηση των Ρεπουμπλικανών (έστω και μόνο) στη Βουλή, το νομοθετικό πρόγραμμα του Προέδρου Biden και, εν γένει, των Δημοκρατικών θα μπει στον πάγο, που σημαίνει ότι πολλές προεκλογικές υποσχέσεις θα καταστούν ανέφικτες με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Σημαντικά όλα τα παραπάνω, αλλά εκ πρώτης όψεως φαίνεται ότι σε μεγάλο βαθμό αφορούν την αμερικανική κοινωνία και την εσωτερική πολιτική της χώρας. Κάτι το οποίο αφορά το διεθνές στερέωμα (συμπεριλαμβανομένης, φυσικά, και της Ελλάδας και της Ε.Ε.), είναι η εξωτερική και η αμυντική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών.
Και ναι! Πλέον οι διαφορές είναι πολύ πιο διακριτές στη διαχείριση της εξωτερικής πολιτικής ανάλογα με το ποιο κόμμα βρίσκεται στην εξουσία. Οι Δημοκρατικοί, ειδικά τα τελευταία χρόνια, από την προεδρία Obama και ύστερα, τείνουν να ασπάζονται μία παγκοσμιοποιημένη – διεθνιστική εξωτερική πολιτική, που βασίζεται περισσότερο στη διπλωματία. Από την άλλη, οι Ρεπουμπλικανοί υποστηρίζουν διαχρονικά μία πιο εσωστρεφή και, ταυτόχρονα, μιλιταριστική εξωτερική πολιτική, την οποία είδαμε και κατά την τετραετία της προεδρίας Trump (2017–2021). Οι Ρεπουμπλικανοί τείνουν να δίνουν ιδιαίτερη σημασία στην αμυντική εξόπλιση και τονίζουν ότι ένας ισχυρός στρατός λειτουργεί ως μέσο αποτρεπτικής ισχύος. Όλα αυτά ίσχυσαν και κατά τη διακυβέρνηση Trump, όμως, σε αντίθεση με την αμέσως προηγούμενη Ρεπουμπλικανική –και αρκετά εκ του αποτελέσματος πολεμοχαρή (;)– κυβέρνηση του George W. Bush (2001–2009), ο Trump επέλεξε να ακολουθήσει φαινομενικά μια αρκετά πιο ειρηνευτική ή ουδέτερη στάση, αλλά, παράλληλα, και μία πρωτοφανώς «αλλοπρόσαλλη» και απρόβλεπτη εξωτερική πολιτική μέσω του δόγματος “America First”, πυροδοτώντας πολλές φορές τη σχέση των Η.Π.Α. με το ΝΑΤΟ και τους συμμάχους της.
Με την έλευση των Δημοκρατικών στην εξουσία τον Ιανουάριο του 2021, παρατηρήσαμε άμεσα μια αλλαγή στον τρόπο διαχείρισης της παγκόσμιας πολιτικής εκ μέρους των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο Joe Biden, όταν ανέλαβε Πρόεδρος, εξήγγειλε ξανά την περίφημη φράση του κατά την προεκλογική του εκστρατεία, το 2020, “America is back”. Με αυτή τη φράση υποδήλωσε ότι οι Η.Π.Α. θα επέστρεφαν δυναμικά πίσω στον ρόλο της ηγετικής παγκόσμιας θέσης της (για τους κριτικούς της Αμερικής ως παγκόσμιος διαιτητής, προστάτης κ.ο.κ.). Επίσης, η κυβέρνηση Biden φαίνεται ότι εφαρμόζει το δόγμα της μηδενικής ανοχής σε αυταρχικού τύπου κυβερνήσεις (βλ. Ρωσία, Τουρκία, Κίνα κλπ), δεσμευόμενος για τη διαφύλαξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως ναυαρχίδα της εξωτερικής του πολιτικής.
Η εξωτερική πολιτική Biden, παρόλα αυτά, είναι αμφιλεγόμενη. Από τη μία, φαίνεται ότι οι Η.Π.Α. επιστρέφουν στη λογική του δόγματος Truman (σσ. υποστήριξη των ελεύθερων κρατών/λαών που αντιστέκονται στην απόπειρα υποταγής τους από εξωτερικές απειλές), με ζωντανό παράδειγμα την Ουκρανία. Από την άλλη, η εξωτερική πολιτική που εφαρμόζει, για πολλούς (σωστά ή λανθασμένα) θυμίζει μία φιλοπολεμική εξωτερική πολιτική, που ευνοεί την ανάπτυξη ενός νέου ψυχροπολεμικού κλίματος στην παγκόσμια πολιτική και διπλωματική σκακιέρα. Το τελευταίο έρχεται σε σύγκριση με την εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης Trump, η οποία, παρόλα τα παράδοξα, δεν μπορούμε να μην συμφωνήσουμε ότι ο Donald Trump ήταν ο πρώτος Πρόεδρος εδώ και δεκαετίες που δεν ενέπλεξε τις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις σε κάποιον πόλεμο ή εκστρατεία στο εξωτερικό.
Αφού εξετάστηκαν και οι βασικές διαφορές στην εξωτερική πολιτική των Δημοκρατικών και των Ρεπουμπλικανών, στην πράξη, μια πιθανή επικράτηση των Ρεπουμπλικανών στο Κογκρέσο τον Νοέμβριο θα μπορούσε να αλλάξει την πορεία της μέχρι πρότινος εξωτερικής πολιτικής, αφού το Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών είναι βασικός πυλώνας για τη συνδιαμόρφωσή της μαζί με την εκτελεστική εξουσία. Ιδιαίτερα στη Βουλή των Αντιπροσώπων, ο 57χρονος ηγέτης των Ρεπουμπλικανών, Kevin McCarthy, ο οποίος, όπως φαίνεται, θα είναι ο επόμενος πρόεδρος της Βουλής, ελέγχοντας τη νομοθετική και νομοπαραγωγική διαδικασία του Κογκρέσου, συμπεριλαμβανομένων των ζητημάτων εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής, είναι ένας συντηρητικός Καλιφορνέζος, του οποίου τα πολιτικά αισθητήρια διαμορφώθηκαν κυρίως υπό το κλίμα του Tea Party, καθώς και από τη διακυβέρνηση και τη ρητορική του Donald Trump. Αναμένεται, λοιπόν, από τη θέση του προέδρου της Βουλής, να εφαρμόσει λίγο-πολύ μια «Τραμπογενή» πολιτική σε όλο το φάσμα της πολιτικής δραστηριότητας του νομοθετικού σώματος.
Από την άλλη, στη Γερουσία των Ηνωμένων Πολιτειών, ηγέτης των Ρεπουμπλικανών εκεί είναι ο 80χρονος πολύπειρος γερουσιαστής Mitch McConnell από το Κentucky, του οποίου η πολιτική ζύμωση πραγματοποιήθηκε κυρίως κατά τη δεκαετία του 1980 και του 1990, κατά τις κυβερνήσεις Reagan, Bush Sr. και Clinton. Ο ίδιος, παρότι συντηρητικός, έχει συγκρουστεί αρκετές φορές με τον Donald Trump, με τον οποίο έχουν μάλλον μια ψυχρή σχέση. Αυτό, φυσικά, δεν τον καθιστά φιλικό προς το Δημοκρατικό Κόμμα (σσ. το 2015 όταν ήταν ηγέτης της πλειοψηφίας στη Γερουσία, μπλόκαρε τον διορισμό του φιλελεύθερου δικαστή Merrick Garland για το Ανώτατο Δικαστήριο των Η.Π.Α.). Παρόλα αυτά, ανήκει στη λεγόμενη παλαιά γενιά των Ρεπουμπλικανών και είναι ένας συντηρητικός πραγματιστής, αλλά αρκετά πιο διεθνιστής σε σχέση με τον McCarthy. Το σίγουρο είναι ότι υπό ένα ρεπουμπλικανικά ελεγχόμενο Κογκρέσο, ο Πρόεδρος Biden και συνολικά οι Δημοκρατικοί αναμένεται να αντιμετωπίσουν μια δύσκολη διετία έως τις προεδρικές εκλογές του 2024.
Η εξωτερική πολιτική στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν ένα από τα ζητήματα που δεν διαδραμάτιζαν κύριο ρόλο στις εκλογές. Όμως, το κλίμα διαφαίνεται ότι δεν είναι το ίδιο και φέτος, αφού έχει γίνει ένα σχετικά μείζον ζήτημα, δεδομένης της παγκόσμιας αναστάτωσης με τη ρωσική πυρηνική απειλή να πλανάται στην ατμόσφαιρα. Συνεπώς, οι Αμερικανοί τον ερχόμενο Νοέμβριο, μεταξύ άλλων σημαντικών και επίμαχων ζητημάτων (Roe v. Wade, οπλοκατοχή, πληθωρισμός, κ.α.), θα έχουν κατά νου σε αρκετά μεγαλύτερο βαθμό από προηγούμενες εκλογές και τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και πολλοί ίσως να μην συγχωρέσουν στους Δημοκρατικούς το τι συνέβη στο Αφγανιστάν τον περασμένο Αύγουστο.
Συμπερασματικά και ρεαλιστικά όμως, ένα ρεπουμπλικανικά ελεγχόμενο Κογκρέσο μπορεί, πράγματι, να μπλοκάρει μεγάλο μέρος του προγράμματος της κυβέρνησης Biden και των Δημοκρατικών, καθώς και να επηρεαστεί σε έναν βαθμό και η συμπεριφορά των Ηνωμένων Πολιτειών στην εξωτερική της πολιτική, όμως, ο Λευκός Οίκος και το State Department θα βρίσκονται έως τον Ιανουάριο του 2025 στους Δημοκρατικούς και έχουν τον πρώτο και άμεσο ρόλο σε αυτά τα ζητήματα. Οπότε, οι σημαντικότερες αλλαγές που δύναται να παρατηρήσουμε είναι περισσότερο ανάμεσα σε διακρατικές συμφωνίες, που πιθανόν μπορεί να αφορούν, μεταξύ άλλων, και την Ελλάδα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- The Republicans Could Win the U.S. Midterms. Here’s What that Means for the World. Foreign Policy, Διαθέσιμο εδώ
- Next Year’s Midterms Could Shake Up Biden’s Foreign Policy, Foreign Policy, Διαθέσιμο εδώ
- Joe Biden’s chance to articulate a new US foreign policy, Financial Times, Διαθέσιμο εδώ
- Love Him Or Hate Him, President Trump’s Defense Legacy Is Profound, Forbes, Διαθέσιμο εδώ
- Foreign policy could play a major role in 2022 midterm elections, according to GOP candidates, Fox News, Διαθέσιμο εδώ
- Crisis for Biden’s Chaotic Foreign Policy, Wall Street Journal, Διαθέσιμο εδώ
