Της Κωνσταντίνας Φυτάκη,
Τους τελευταίους μήνες, επικρατεί έντονος διάλογος σχετικά με την τουριστική σεζόν που ξεκίνησε και τις δεκάδες χιλιάδες κενές θέσεις εργασίας στον κλάδο του τουρισμού. Με βάση τα στοιχεία που παρατίθενται παρακάτω, φαίνεται πως από το προηγούμενο έτος υπήρχε το ζήτημα των κενών θέσεων εργασίας σε αυτόν τον κλάδο, ενώ φέτος αυτό έγινε ακόμα πιο έντονο. Υπάρχουν πολλές απόψεις που υποστηρίζουν ότι αν οι εργαζόμενοι ήθελαν πραγματικά να δουλέψουν, τότε δεν θα είχαν κανένα θέμα να εργαστούν στην καλοκαιρινή σεζόν, όποιες κι αν ήταν οι συνθήκες. Και πολύ συχνά, όταν προβάλλεται αυτό το ζήτημα στα Μ.Μ.Ε, δίνεται βήμα κυρίως στους εργοδότες (ξενοδοχείων, εστιατορίων κλπ.), των οποίων οι απόψεις συγκλίνουν με τις παραπάνω, ενώ, παράλληλα, υποστηρίζουν πως οι συνθήκες διαμονής κι εργασίας είναι πολύ καλές. Άλλωστε, ζούμε και σε μία χώρα με «καταπληκτική ποιότητα ζωής». Όμως, αυτή είναι η μία όψη του νομίσματος, η οποία υπερπροβάλλεται, και, κατά τη γνώμη μου, οι συγκεκριμένες απόψεις απέχουν πολύ από την πραγματικότητα, καθώς μεγάλο ποσοστό των εργαζομένων έρχεται αντιμέτωπο με την εργοδοτική αυθαιρεσία και τις χαοτικές συνθήκες που επικρατούν σε ορισμένες τουριστικές επιχειρήσεις.
Σύμφωνα με τη μελέτη της INSETE Intelligence, για την απασχόληση και τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού στα ελληνικά ξενοδοχεία στην αιχμή της θερινής σεζόν 2021, η οποία δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο του 2022, εκτιμάται πως, συνολικά σε εθνικό επίπεδο, στην αρχή της θερινής σεζόν του 2021 υπήρξαν 53.249 ελλείψεις θέσεων από τις 244.124 θέσεις εργασίας που προβλέπονται βάσει οργανογράμματος. Το ποσοστό, δηλαδή, αυτής της έλλειψης ανέρχεται στο 22% ή περισσότερες από 1 στις 5 θέσεις δεν καλύφθηκε. Το ποσοστό έλλειψης είναι παρόμοιο σε όλα τα τμήματα και κυμαίνεται από 21% έως 24%. Αυτές οι ελλείψεις, ειδικά κατά την αρχή της σεζόν, επιδρούν σε μεγάλο βαθμό αρνητικά στην ποιότητα της παρεχόμενης υπηρεσίας των ξενοδοχείων. Μπορεί τα στοιχεία να είναι του προηγούμενου έτους, όμως σύμφωνα και με τα φετινά δεδομένα, φαίνεται ότι αυτό το ζήτημα σε καμία περίπτωση δεν ξεπεράστηκε. Για ποιον λόγο, όμως, συμβαίνει αυτό; Με βάση τις μαρτυρίες εργαζομένων, οι λόγοι ποικίλλουν κι έχουν να κάνουν με βασικά πράγματα, όπως είναι οι συνθήκες διαμονής, το περιβάλλον εργασίας και ο μισθός.
Σύμφωνα με την πρώτη μαρτυρία, αναφέρεται ότι η εργαζόμενη κατά τη διάρκεια εργασίας της το προηγούμενο έτος, επί τρεις μήνες αναγκάστηκε να κοιμάται στο αυτοκίνητο, επειδή το κατάλυμα που της παρείχε ο εργοδότης δεν ήταν κατάλληλο, καθώς υπήρχε πολλή υγρασία, τα έπιπλα ήταν φαγωμένα από τα ποντίκια και ήταν αναγκασμένη να διαμένει με τρεις άνδρες, οι οποίοι ήταν συνάδελφοί της. Επιπλέον, η εργαζόμενη αναγκαζόταν να κάνει μπάνιο και να πλένει τα ρούχα της σε ντουζιέρες της παραλίας, ενώ, όπως η ίδια υποστηρίζει, παρά το γεγονός ότι αρκετές φορές δούλεψε παραπάνω από τις συμφωνημένες ώρες, δεν έλαβε καν όλα τα δεδουλευμένα της. Η δεύτερη μαρτυρία σχετίζεται με την καταγγελία ενός εργαζομένου στην Κεφαλονιά για ξυλοδαρμό, η οποία δημοσιοποιήθηκε από τη συλλογικότητα «Αντεπίθεση των Εργαζομένων στον Επισιτισμό-Τουρισμό». Πιο συγκεκριμένα, ο εργαζόμενος παραιτήθηκε, όπως είχε συμφωνήσει πριν από καιρό, έτσι ώστε να πάει να εργαστεί σε μία άλλη επιχείρηση για την καλοκαιρινή σεζόν.
Αργότερα, ο επιχειρηματίας προσπάθησε να του αλλάξει γνώμη με απειλές και λεκτική βία και όταν ο εργαζόμενος γύρισε πίσω στον χώρο εργασίας, για να αφήσει κάποια αναγκαία πράγματα στους συναδέλφους του, ο εργοδότης του επιτέθηκε άγρια, χτυπώντας τον με γροθιές και σφίγγοντάς του τον λαιμό. Σύμφωνα με τη συλλογικότητα, δεν πρόκειται για μεμονωμένο περιστατικό, αλλά για μια «αφόρητη κανονικότητα» με τραμπουκισμούς, εξευτελισμό, κακοποιητικές-βίαιες συμπεριφορές και εργασιακούς όρους γαλέρας». Σύμφωνα με άλλη μαρτυρία, η οποία μεταφέρθηκε από τη συνάδελφό της, μια ξενοδοχοϋπάλληλος, η οποία είχε ορθοστατική υπόταση, λιποθύμησε στη ρεσεψιόν κατά τη διάρκεια της βάρδιας. Και η συνέχεια ήταν να δεχθεί επίπληξη από την ιδιοκτήτρια και να της ζητηθεί πως αν ξανανιώσει κάπως (δηλαδή, αν νιώσει κάποια αδιαθεσία) να αποσυρθεί διακριτικά, για να μην τη βλέπουν οι πελάτες «τ’ ανάσκελα».
Πέρα από τα παραπάνω στοιχεία, θα παραθέσω και μία βιωματική εμπειρία που είχα πριν από μερικές εβδομάδες στον κλάδο του τουρισμού και, ειδικότερα, σε ένα ξενοδοχείο. Πιο συγκεκριμένα, πριν μερικούς μήνες, είχα επικοινωνήσει με τον διευθυντή του ξενοδοχείου για ένα συγκεκριμένο πόστο εκεί και μόλις θα πήγαινα, θα υπέγραφα τη σύμβαση. Στην αρχή, μου ζητήθηκε επανειλημμένα να προτείνω φίλους που θα ήθελαν να εργαστούν εκεί, κάτι που δείχνει ότι το προσωπικό του ξενοδοχείου ήταν γενικά υποστελεχωμένο. Και το κατάλαβα καλύτερα, όταν πήγα εκεί. Πριν φτάσω, τους είχα ενημερώσει πως δεν έχω τη σχετική εμπειρία με το πόστο, παρ’ όλα αυτά με διαβεβαίωσαν πως δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα και ότι η δουλειά μαθαίνονταν σε μια εβδομάδα.
Και πράγματι, την έμαθα αρκετά γρήγορα. Μόνο που δεν έκατσα ούτε μία εβδομάδα. Μετά από λίγες μέρες, αφότου είχα πιάσει δουλειά, ο υπεύθυνος του πόστου μου ζήτησε να μιλήσουμε. Εκεί, μου εξέφρασε πως δεν είμαι το άτομο που έψαχνε και πως αν ήξερε εξ αρχής ότι δεν έχω πείρα, πιθανότατα να μην δεχόταν να έρθω εκεί. Παρόλα αυτά, μου έδωσε τα δεδουλευμένα μου και μου είπε ότι αν θέλω, μπορώ να μεταφερθώ σε ένα άλλο πόστο του ξενοδοχείου. Και μάλιστα, πριν προλάβω καν να χωνέψω την «απόλυσή» μου, ήρθε ο υπεύθυνος του άλλου πόστου, για να με ενημερώσει για τη θέση, όπου το ωράριο ήταν τελείως διαφορετικό και οι απολαβές προφανώς πολύ λιγότερες, από αυτές που μου είχαν προτείνει για το αρχικό πόστο.
Αργότερα, μου δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσω και το υπόλοιπο προσωπικό, ανάμεσά τους κι ένα άτομο που είχε απολυθεί πολύ πρόσφατα. Επιπλέον, ενημερώθηκα και για τον υπεύθυνο του πόστου και για την άσχημη συμπεριφορά που είχε απέναντι στο προσωπικό του, κάτι που είχα παρατηρήσει κι εγώ η ίδια και λογικά και οι πελάτες του ξενοδοχείου. Έτσι μετά από λίγη ώρα, αρνήθηκα τη θέση. Για να είμαι ειλικρινής, γνώριζα πού πήγαινα και ότι είναι δύσκολη η εργασία της καλοκαιρινής περιόδου, αλλά ήθελα να δουλέψω, όμως δεν πίστευα ότι θα έρθω αντιμέτωπη, έστω και για το μικρό χρονικό διάστημα όπου έμεινα, με μία τόσο ανοργάνωτη κατάσταση, συμπεριλαμβανομένης και της εργοδοτικής αυθαιρεσίας.
Καταληκτικά, οι συνθήκες εργασίας και διαμονής κάθε άλλο παρά ιδανικές είναι. Οι περισσότεροι εργοδότες επιθυμούν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού να βγάλουν όση περισσότερη δουλειά γίνεται με τα λιγότερα χρήματα, ενώ πολλές φορές δεν υπογράφουν συμβάσεις στους εργαζομένους, προκειμένου να μη δεσμεύονται νομικά απέναντι στο προσωπικό τους. Παράλληλα, δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις, όπου εργοδότες εκμεταλλεύτηκαν το προσωπικό τους (με μειωμένο μισθό, άθλιες συνθήκες διαβίωσης, συνεχής αλλαγή πόστου) και με τρόπο που προσέβαλε άμεσα την αξιοπρέπεια του ατόμου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ύπνος με αρουραίους, μαύρη-ανασφάλιστη εργασία, απλήρωτες υπερωρίες, λιποθυμίες: Οι εμπειρίες εργαζομένων σεζόν εξηγούν τις κενές θέσεις εργασίας, thepressproject.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η σκοτεινή πλευρά του καλοκαιριού, efsyn.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η μεγάλη έξοδος των εργαζομένων από τον τουρισμό, efsyn.gr, διαθέσιμο εδώ
- Απασχόληση και ελλείψεις εργατικού δυναμικού στα ελληνικά ξενοδοχεία στην αιχμή της θερινής σεζόν 2021 – Βάσει πρωτογενούς έρευνας του ΙΤΕΠ στα μέλη του ΞΕΕ, insete.gr, διαθέσιμο εδώ
