Της Κατερίνας Κωνσταντοπούλου,
«Η μεγάλη μουσική είναι –από μια άποψη– κατηγορηματική. Είναι σίγουρη για τις αξίες που εκφράζει» – Rebecca West, Βρετανίδα συγγραφέας & αρθρογράφος
«Για αυτούς που προσπαθούν να τον κατανοήσουν, ο θάνατος είναι μια μεγαλειώδης δύναμη δημιουργίας. Οι πιο υψηλές πνευματικές αξίες της ζωής μπορεί να προέλθουν από τη σκέψη και τη μελέτη του θανάτου» – Elisabeth Kübler-Ross, Ελβετο-αμερικανίδα ψυχολόγος
Πόσο συχνά ακούμε στις μέρες μας πως η αξιολογική σύγχυση, ο ηθικός μετεωρισμός και η έκπτωση των ιδανικών έχουν οδηγήσει στις επικίνδυνες ατραπούς του ψυχικούς εκφυλισμού και της πνευματικής ρηχότητας; Πόσο συχνά ακούμε για ηθικά ανερμάτιστους πολίτες; Τι είναι, λοιπόν, οι αξίες και τα ιδανικά και γιατί συνιστούν θεμελιώδη πυλώνα και στυλοβάτη του ατομικού και κοινωνικού βίου;
Υψηλοί, ευγενείς και ως επί το πλείστον δυσεπίτευκτοι και με ισόβια ισχύ στόχοι, με τους οποίους ο άνθρωπος επιδιώκει την αυτοβελτίωση, με απώτερο σκοπό την τελειότητα. Ένας διηνεκής αγώνας για την προσπέλαση της βέλτιστης εκδοχής του εαυτού μας, μία θήρα της θέωσης και της ηθικής διαύγειας. Αυτός ο διά βίου αγώνας καταλαγιάζει τη δίψα της ψυχής για πληρότητα και νοηματοδοτεί την ανθρώπινη καθημερινότητα. Η ζωή απεκδύεται του επιδερμικού και ανούσιου παρόντος, αποκτά προοπτική στο μέλλον, βρίθει από όνειρα και στόχους. Ο άνθρωπος αποκτά ηθικό σφρίγος και ψυχικό σθένος, κινητοποιούμενος από το όραμα του ιδεατού εαυτού του. Μυείται στην επιμονή, την αγωνιστικότητα, την πειθαρχία και την υπομονή. Με αυτόν τον τρόπο, σφυρηλατούνται πολίτες με στόχο και προσήλωση και προάγονται η ατομική και η κοινωνική ζωή.
Φυσικά, αυτά τα ιδανικά πρέπει να βρίσκονται σε μία απόσταση σύμμετρη προς τις ανθρώπινες δυνατότητες. Δεν πρέπει να είναι υπερβολικά οράματα αιθεροβαμόνων, αλλά ούτε και ταπεινές, καθημερινές φιλοδοξίες. Χρειάζεται να θέτουν υψηλά τον πήχη, αλλά όχι σε ουτοπικό επίπεδο. Έτσι, το άτομο δεν θα αποθαρρύνεται από τον μη πραγματοποιήσιμο χαρακτήρα των στόχων του –καταλήγοντας πιθανόν στην παραίτηση– και, παράλληλα, δεν θα εθίζεται στη λογική της ήσσονος προσπάθειας, στην περίπτωση που οι στόχοι του είναι υπέρμετρα προσιτοί.
Τι ακριβώς μπορεί να αφορούν, όμως, αυτά τα ιδανικά; Υψηλά ιδανικά μπορούν να αποτελέσουν η αγάπη για την πατρίδα, η δημοκρατία, η φιλαλληλία, η ισότητα, η ελευθερία. Άνθρωποι που στερούνται αυτών και άλλων αξιών καταλήγουν προσκυνητές της ύλης, κενόδοξοι και κυνικοί. Ψυχές κενές από ιδανικά είναι ψυχές που κατατρύχονται από κίβδηλα οράματα και συνειδησιακή σύγχυση. Ψυχές έτοιμες να θυσιαστούν ανά πάσα στιγμή στον βωμό της χαμέρπειας, της ματαιοδοξίας και της εγωπάθειας.
«Τα μεγάλα ιδανικά, όταν ανθίζουν και ζουν στο σπίτι του καθενός, ο ποιητής τους χτίζει παλάτια. Τα μεγάλα εθνικά ιδανικά, όταν ξεπέφτουν και ο καθένας τα διώχνει από το σπίτι του, ο ποιητής τα παίρνει στο καλύβι του και άσυλο τους δίνει».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚH ΠΗΓH
- Ποιες είναι οι αξίες σας στη ζωή;, capital.gr, διαθέσιμο εδώ
