Της Χιόνας Οικονομάκη,
Η Γεωργία Σαρηβαξεβάνη, ευρέως γνωστή ως Ζωρζ Σαρή, γεννήθηκε στις 23 Μαΐου του 1925, στην Αθήνα. Η μητέρα της καταγόταν από τη Γαλλία και ο πατέρας της, γεννημένος και μεγαλωμένος στη Μικρά Ασία, εργαζόταν ως δάσκαλος της γαλλικής γλώσσας. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, η Σαρή, παρόλο που μεγάλωσε στην Ελλάδα, διαπαιδαγωγήθηκε με το γαλλικό πνεύμα. Από παιδί ακόμη αγαπούσε πολύ το θέατρο και «ανέβαζε» παραστάσεις, με θεατές το οικογενειακό και το φιλικό της περιβάλλον.
Πριν την ολοκλήρωση των μαθητικών της χρόνων, ξεκίνησε ο ελληνοϊταλικός πόλεμος του 1940, μπροστά στον οποίο αποφάσισε να μην μείνει απαθής. Η ίδια, θεώρησε πως έπρεπε να διαλέξει ανάμεσα στη Ζωή και τον κίνδυνο του Θανάτου. Διάλεξε, λοιπόν, τον δεύτερο, γιατί από αυτόν αναγεννιέται η ζωή. Έτσι, εντάχθηκε σε πυρήνες αντίστασης, φρονώντας πως είναι υποχρέωσή της να συνδράμει στον αγώνα για την ελευθερία. Τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ακολούθησαν τα Δεκεμβριανά, στο πλαίσιο των οποίων η Σαρή τραυματίστηκε πολύ σοβαρά. Λίγο αργότερα, το 1947, εξορίστηκε στη Γαλλία.
Στη διάρκεια της πολυετούς διαμονής της στο Παρίσι φοίτησε στη σχολή υποκριτικής του Σαρλ Ντιλέν, ενώ συναναστράφηκε με σπουδαίες προσωπικότητες, όπως η Μελίνα Μερκούρη και ο σπουδαίος ηθοποιός, Μαρσέλ Μαρσώ. Η πιο καθοριστική, όμως, γνωριμία της στο Παρίσι ήταν αυτή με τον Μαρσέλ Καρακώστα, με τον οποίο παντρεύτηκε και απέκτησαν 2 παιδιά. Στη Γαλλία ασχολήθηκε ενεργά με τον τομέα του θεάτρου, τόσο στο Παρίσι όσο και σε γύρω περιοχές.
Το 1962, η Σαρή μαζί με την οικογένειά της επιστρέφει στην Ελλάδα. Με την επιστροφή της ξεκινά και η λαμπρή καριέρα της στον χώρου του ελληνικού θεάτρου, αλλά και του κινηματογράφου. Μία ενασχόληση την οποία αγαπούσε ιδιαίτερα, καθώς αποτελούσε το μεγάλο της πάθος, στο οποίο ήθελε να αφοσιωθεί ολοκληρωτικά. Η ανοδική πορεία της στον χώρο του θεάματος συνεχίστηκε μέχρι τη δικτατορία των Συνταγματαρχών. Η ίδια, όπως και άλλοι συνάδελφοί της, εκτιμώντας πως το εν λόγω πολιτικό καθεστώς θα διαρκέσει για ένα μικρό χρονικό διάστημα, αποφάσισαν να απέχουν συμβολικά από το θέατρο, καταδεικνύοντας τη διαμαρτυρία τους. Η εκτίμησή τους, όμως, διαψεύστηκε και το δικτατορικό καθεστώς διήρκησε 7 περίπου χρόνια.
Στη διάρκεια της δικτατορίας, η Ζωρζ Σαρή στράφηκε σε μία άλλη αγαπημένη της ενασχόληση: τη συγγραφή. Ξεκίνησε γράφοντας βιβλία για παιδιά. Αργότερα, είπε σε συνέντευξή της πως ένας παιδικός συγγραφέας, εκούσια ή όχι, φέρει την ευθύνη της διαπαιδαγώγησης των παιδιών. Η ίδια, λοιπόν, ως παιδική συγγραφέας, πολλές φορές καταπιάστηκε με θέματα της νεότερης ελληνικής ιστορίας και με ζητήματα αμιγώς κοινωνικά. Στόχος της ήταν να εκπαιδεύσει τα παιδιά στο να ονειρεύονται και να μάχονται για τις αξίες τους. Η συγγραφή αποτέλεσε το βασικό της επάγγελμα για την υπόλοιπη ζωή της.
Η Ζωρζ Σαρή δεν ακολούθησε ποτέ τον πεπατημένο δρόμο της παιδικής λογοτεχνίας. Αναλυτικότερα, έσπασε τα αυστηρά προστατευτικά δεσμά που ως τότε χαρακτήριζαν όλα τα βιβλία που απευθύνονταν σε παιδιά. Καταπιάστηκε με θέματα μείζονος σημασίας, απορρίπτοντας τον διδακτισμό και ιδιαίτερα τις ηθικοπλαστικές και ιδεατές του διαστάσεις. Επεδίωκε την ωρίμανση της δικαιοσύνης και της κριτικής σκέψης των παιδιών, αφού έβλεπε σε αυτά το μέλλον, την αλλαγή και, φυσικά, την έμπνευση. Στην εφαρμογή αυτών των καινοτομιών πορεύθηκε μαζί με την αγαπημένη παιδική της φίλη και επίσης καταξιωμένη συγγραφέα, Άλκη Ζέη.
Αντιμετωπίζοντας τα παιδιά ως οντότητες αυτόνομες και αποδεχόμενη πως η πορεία της κοινωνίας βρίσκεται αναπόδραστα και αποκλειστικά στα δικά τους χέρια, η συγγραφέας επισκεπτόταν πολύ συχνά εκπαιδευτικά ιδρύματα όλων των βαθμίδων, συζητώντας με παιδιά. Σε κάθε περίπτωση, την ενδιέφερε να συν-ομιλεί με τα παιδιά και όχι απλώς να τους μιλάει εκείνη. Ο ρεαλισμός, άλλωστε, ήταν για εκείνη πολύ σημαντικός, τόσο στη λογοτεχνική της πορεία όσο και στην προσωπική της ζωή. Πολύ συχνά αλληλογραφούσε με τους μικρούς της φίλους, κάτι που της έδινε δύναμη, επιβεβαιώνοντας πως έχει πετύχει την καταξίωση στον τομέα με τον οποίο καταπιάστηκε.
Η Ζωρζ Σαρή πέθανε, σαν σήμερα, πριν από 10 χρόνια, στις 9 Ιουνίου του 2012. Άφησε πίσω της ένα έργο αξιόλογο, τόσο στον τομέα του θεάτρου όσο και σε αυτόν της λογοτεχνίας. Δίδαξε όχι μόνο στα παιδιά, αλλά και στους ενήλικες, πως αυτό που έχει σημασία είναι να μην σταματάμε να ονειρευόμαστε, κάτι που είναι εύκολο να επιτευχθεί όσο διατηρούμε «το παιδί μέσα μας». Μία συγγραφέας παιδικών βιβλίων είναι πάνω από όλα ένα παιδί. Ένα παιδί γεμάτο αυθορμητισμό και φαντασία. Ένα παιδί με όραμα, που ελπίζει και μάχεται για την ελευθερία. Την αληθινή ελευθερία και όχι την «κάλπικη». Προς την κατεύθυνση αυτή, λοιπόν, συνέδραμε κι εκείνη με το έργο της. Προς τα όνειρα και την ελευθερία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ζωρζ Σαρή: Ντοκιμαντέρ ERT, Ert.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ζωρζ Σαρή- Βιογραφία, βιογραφικό, Kar.org.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ζωρζ Σαρή, Σαν Σήμερα, διαθέσιμο εδώ
