Της Κωνσταντίνας Αργουδέλη,
Συχνά, παρατηρούμε περιπτώσεις ανθρώπων που πονούν σε όλο τους το σώμα, χωρίς όμως να ανευρίσκεται κάποιο παθολογικό αίτιο στις διαγνωστικές τους εξετάσεις. Ο κοινωνικός τους περίγυρος απευθείας κατακλύζεται από αμφισβήτηση, θεωρώντας πως το άτομο υπερβάλλει ή ακόμα και προσποιείται, για να κερδίσει το ενδιαφέρον τους. Στην πραγματικότητα, το άτομο ίσως αντιμετωπίζει έναν αόρατο εχθρό, την ινομυαλγία, της οποίας τα αίτια είναι αόρατα, ωστόσο οι επιπτώσεις αντανακλώνται εμφανώς στο σώμα και την ψυχική του υγεία.
Η ινομυαλγία (fibromyalgia) είναι μία χρόνια πάθηση η οποία χαρακτηρίζεται από διάχυτο μυοσκελετικό πόνο σε όλο το σώμα. Συγκεκριμένα, ο πόνος εντοπίζεται κυρίως σε μύες, τένοντες και συνδέσμους. Ο πόνος μπορεί να συνοδεύεται από διαταραχές του ύπνου, κόπωση, καθώς και συναισθηματική και ψυχική δυσφορία, κατάθλιψη και άγχος. Ταυτόχρονα, μπορεί να παρατηρηθεί μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης και προσοχής σε πνευματικές δραστηριότητες, φαινόμενο που περιγράφεται ως “fibro fog”. Επιπρόσθετα, μπορεί να παρουσιάζονται δυσλειτουργίες στην κύστη, πόνος στο πρόσωπο και το σαγόνι (Κροταφογναθική Δυσλειτουργία), καθώς και δυσλειτουργίες της πέψης, όπως το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου και η Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση. Τέλος, οι ασθενείς με ινομυαλγία είναι πιο ευαίσθητοι στον πόνο, είτε προέρχεται από βλαβερό είτε από αβλαβές ερέθισμα.
Τα αίτια της ινομυαλγίας συνδέονται με το κεντρικό νευρικό σύστημα και συγκεκριμένα με τις οδούς του πόνου. Ακόμη, η ινομυαλγία φαίνεται να μεταβιβάζεται μέσα στην οικογένεια, γεγονός που υποδηλώνει την ύπαρξη γενετικού υποβάθρου. Τέλος, περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως η παρουσία ασθενειών με σύμπτωμα τον πόνο, καθώς και ζητήματα ψυχικής υγείας, μπορούν να πυροδοτήσουν την εμφάνιση της ινομυαλγίας.
Η διάγνωση της ινομυαλγίας, όπως προαναφέρθηκε, δε μπορεί να γίνει με βιολογικούς δείκτες. Επομένως, ιδιαίτερα σημαντική για τη διάγνωση είναι η λήψη ιστορικού και η φυσική εξέταση από τον ρευματολόγο. Οι διαγνωστικές εξετάσεις είναι χρήσιμες όσον αφορά τη διαφορική διάγνωση, δηλαδή για να αποκλείσουμε ασθένειες με παρόμοια συμπτωματολογία με αυτή της ινομυαλγίας, όπως η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα, ο Ερυθηματώδης Λύκος, η Σπονδυλαρθροπάθεια, η Οστεοαρθρίτιδα και το Σύνδρομο Sjogren.
Η ινομυαλγία έχει συχνότητα στον πληθυσμό 2%-8%. Παράγοντες κινδύνου αποτελούν η ηλικία, δηλαδή με την αύξηση της ηλικίας αυξάνεται και η πιθανότητα εμφάνισης ινομυαλγίας, καθώς και η ύπαρξη Συστηματικού Ερυθηματώδους Λύκου και Ρευματοειδούς Αρθρίτιδας. Παράγοντες με ασθενέστερη συσχέτιση φαίνεται να είναι το φύλο, με τις γυναίκες να εμφανίζουν ινομυαλγία με διπλάσια συχνότητα, οι στρεσογόνες καταστάσεις ή τραυματικές εμπειρίες, οι συχνοί τραυματισμοί, καθώς και οι ιογενείς λοιμώξεις.
Όσον αφορά τη θεραπεία, αυτή δεν μπορεί να είναι ριζική. Ωστόσο, η αντιμετώπιση της ινομυαλγίας μπορεί να προσεγγιστεί ολιστικά, με την ανακούφιση του πόνου και τη βελτίωση της ψυχικής υγείας του ασθενούς. Αρχικά, μπορεί να γίνει χορήγηση τρικυκλικών αντικαταθλιπτικών, όπως η αμιτριπτυλίνη. Έπειτα, είναι δυνατή η χορήγηση αντιεπηλιπτικών, όπως η πρεγκαμπαλίνη και η γκαμπαπεντίνη, καθώς και αναστολέων επαναπρόσληψης σεροτονίνης-νοραδρεναλίνης. Επιπρόσθετα, ακολουθούν τα ήπια οπιοειδή αναλγητικά, όπως η τραμαδόλη. Τέλος, αντενδείκνυται η χρήση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων και κορτικοστεροειδών.
Την φαρμακευτική αγωγή συμπληρώνουν η άσκηση, η διαχείριση του στρες, η υιοθέτηση υγιών συνηθειών για τον ύπνο και η ψυχοθεραπεία. Η άσκηση είναι ιδιαίτερα σημαντική. Παρόλο που στην αρχή είναι δύσκολη, λόγω του σωματικού πόνου που βιώνει ήδη ο ασθενής, με μικρές καθημερινές συνήθειες μπορεί να την εντάξει στη ζωή του και στη συνέχεια να αυξήσει την απαιτητικότητα και τη διάρκεια της άσκησης. Για παράδειγμα, το άτομο μπορεί να χρησιμοποιεί τις σκάλες αντί για τον ανελκυστήρα ή να παρκάρει το αυτοκίνητο του λίγο πιο μακριά από τον προορισμό του, ώστε να περπατάει σε μικρές αποστάσεις.
Ύστερα, και αφού τα φάρμακα έχουν ανακουφίσει τον πόνο, μπορεί να ξεκινήσει αεροβική άσκηση, όπως το περπάτημα, το τρέξιμο και η κολύμβηση. Ταυτόχρονα, η διαχείριση του στρες και η ψυχοθεραπεία μπορούν να έχουν θετική επίδραση στην ψυχική υγεία του ασθενούς, ο οποίος, συχνά, εκτός από την ινομυαλγία, έρχεται αντιμέτωπος και με την κατάθλιψη και το άγχος.
Εν κατακλείδι, η ινομυαλγία είναι μια πάθηση με βαθύ διάχυτο πόνο σε όλο το σώμα, η οποία μειώνει την ποιότητα ζωής του ατόμου, επιδρώντας συχνά και στην ψυχική του υγεία. Επειδή στερείται αιτιολογίας, η θεραπεία αφορά κυρίως την ανακούφιση των συμπτωμάτων. Απαντώντας στον πρόλογο, το άτομο μπορεί να αντιμετωπίσει αυτόν τον «αόρατο εχθρό» απεκδυόμενος τον όρο του «ασθενούς», δηλαδή εκείνου που δεν έχει σθένος.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Fibromyalgia, nhs.uk. Διαθέσιμο εδώ
- Fibromyalgia, National Institute of Arthritis and Musculoskeletal and Skin Diseases. Διαθέσιμο εδώ
- Fibromyalgia, American College of Rheumatology. Διαθέσιμο εδώ
- Fibromyalgia, Centers for Disease Control and Prevention. Διαθέσιμο εδώ
- Ινομυαλγία: Πώς εκδηλώνεται και πώς γίνεται η διάγνωση, iatronet.gr. Διαθέσιμο εδώ
