Της Ελένης Μανουδάκη,
Ο Keith Harring ήταν ένας Αμερικανός καλλιτέχνης, του οποίου η graffiti-like και pop τέχνη μεγάλωσε από τους δρόμους της Νέας Υόρκης στη δεκαετία του 1980. Τα έργα του είναι εύκολα αναγνωρίσιμα για την απλή και παιδική αισθητική και το γραμμικό τους σχέδιο. Ωστόσο, τα θέματα της δουλειάς του δεν ήταν απλά και συχνά απεικόνιζαν θέματα, όπως η ζωή, ο θάνατος, ο πόλεμος, η αγάπη και το σεξ. Ήταν γνωστός για τον ακτιβισμό του στην προώθηση της ευαισθητοποίησης για το AIDS.
Γεννήθηκε στην Πενσυλβάνια στις 4 Μαΐου 1958 και είχε δύο μικρότερες αδελφές. Από μικρή ηλικία πέρναγε πολλές ώρες ζωγραφίζοντας με τον πατέρα του, ο οποίος ήταν μηχανικός, αλλά είχε ως χόμπι τον σχεδιασμό καρτούν.
Ο καλλιτέχνης πέθανε από αιτία του AIDS το 1990, στη νεαρή ηλικία των 31 ετών, αλλά καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του πάντα φρόντισε να ζήσει τη στιγμή, κάτι το οποίο πολλοί σταματάνε να κάνουνε μετά τα παιδικά τους χρόνια. Στο ημερολόγιό του έγραφε ότι το μωρό έχει γίνει το σύμβολο ή αλλιώς η υπογραφή του, γιατί είναι η πιο αγνή και θετική εμπειρία της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο Harring υποστήριζε ότι η τέχνη πρέπει να είναι κάτι που ελευθερώνει την ψυχή, τονώνει τη φαντασία και ενθάρρυνε τους ανθρώπους να πάνε μπροστά.
Μετακόμισε στη Νέα Υόρκη το 1978, για να σπουδάσει και αμέσως ενθουσιάστηκε από τα γκράφιτι που είδε στους δρόμους και στα μετρό. Καθόταν και κοίταζε τα τρένα που πέρναγαν και είχε πει ότι καμιά φορά δεν έμπαινε στο πρώτο βαγόνι, αλλά περίμενε να περάσει το επόμενο, για να δει τι σχέδια θα είχε πάνω. Στους διαδρόμους του σταθμού υπήρχαν πλαίσια με διαφημίσεις, που όταν δεν υπήρχε κάποια νέα διαφήμιση, κάλυπταν την παλιά με ένα μαύρο χαρτί. Μία μέρα παρατήρησε τα κενά που υπήρχαν και αμέσως πήρε κιμωλία και άρχισε να ζωγραφίζει. Έτσι συνέχισε η καθημερινότητά του, πήγαινε στα τρένα και κοίταζε για να βρει πού δεν υπήρχαν διαφημίσεις, ώστε να πάει και να ζωγραφίσει.
Στην ηλικία των 25, οι ζωγραφιές αυτές με την κιμωλία τον είχανε κάνει έναν σταρ. Περιοδικά και εφημερίδες κατέγραφαν τις δραστηριότητές του, ανέφεραν τα ταξίδια του στην Ευρώπη, την Ιαπωνία, εμφανίσεις του στην τηλεόραση και παραστάσεις ζωγραφικής. Τον Δεκέμβρη του 1983 έγινε το εξώφυλλο του People Magazine και προσλήφθηκε για να σχεδιάσει το εξώφυλλο του περιοδικού Okay για την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου το 1984.
Ποτέ δεν έκανε κάποια ιδιαίτερη προετοιμασία για τα έργα του, καθώς έλεγε ότι δεν χρειάζεται να καταλάβεις κάποιο βαθύτερο νόημα πίσω από αυτά. Ζωγράφιζε ανάλογα με τη διάθεση που είχε και τις σκέψεις του, προσαρμόζοντας και αυτοσχεδιάζοντας την εικόνα, καθώς δούλευε. Ήταν γνωστός για την ταχύτητα με την οποία σχεδίαζε και το πόσα έργα μπορούσε να φτιάξει μέσα σε μία μέρα. Πολλά μουσεία δεν ήξεραν πώς να αντιδράσουν στη δουλειά του και ούτε έκαναν κριτικές. Υπήρχε η αίσθηση ότι αυτόν τον νεαρό καλλιτέχνη δεν θα έπρεπε να τον παίρνεις στα σοβαρά και το γεγονός πως το κοινό αγαπούσε τόσο τις ζωγραφιές του, δεν ήταν κάτι αρκετά αξιόλογο για την elite.
Το πρότυπό του, ώστε να κτίσει την περσόνα του, ήταν ο Andy Warhol και το χάρισμά του είναι ότι κατάφερε να δημιουργήσει ένα νέο παγκόσμιο στυλ και έφτασε σε αυτό έχοντας ως πηγή έμπνευσης τον Matisse, τον Picasso, καρτούν της Disney, όπως και την καλλιγραφία και τα ιερογλυφικά.
Πέρναγε πολλή ώρα δουλεύοντας με παιδιά όλων των ηλικιών πίσω να παίζουν. Έκανε workshops γύρω από όλο τον κόσμο και συνεργάστηκε με παιδιά από τις γειτονιές της πόλης. Eκείνος ζωγράφιζε τα περιγράμματα και άφηνε τα παιδιά να γεμίσουν με χρώμα, όπως ήθελαν, τα κενά. Το 1986, έγραψε το εξής: «Τα παιδιά έχουν μια γοητεία με την καθημερινή τους ύπαρξη που είναι πολύ ιδιαίτερη και θα είναι πολύ χρήσιμη για τους ενήλικες, εάν μπορούσαν να μάθουν να την κατανοούν και να την σέβονται». Δήλωνε ότι μέσα του νιώθει 12 ετών και η παιδική μας ελευθερία έκφρασης και δημιουργίας είναι κάτι που οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν ξεχάσει λόγω των ορίων που μας θέτονται από την 1η δημοτικού.
Ποτέ δεν είχε κάποιο πλάνο στο τι να ζωγραφίσει και αναφέρει σε συνέντευξή του «Απλά ξεκινάω και προχωράω δημιουργώντας το τελικό αποτέλεσμα», κάτι το οποίο είναι αξιοθαύμαστο για το πώς το έκανε, ειδικά αν αναλογιστούμε ότι σε μεγάλα έργα μπορούσε να κάνει σωστές διαστάσεις χωρίς υπολογισμούς.
Το AIDS χτύπησε σκληρά και γρήγορα τη Νέα Υόρκη, και έβλεπε άτομα του κύκλου του να πεθαίνουν, οπότε δημιουργούσε όσο πιο πολύ μπορούσε, για να εκμεταλλευτεί τον υπόλοιπό του χρόνο. Στο ημερολόγιό του, έγραψε: «Γνωρίζω την πιθανότητα που έχω, ώστε να είμαι φορέας του AIDS, οι φίλοι μου πέφτουν σαν μύγες. Δεν ξέρω αν έχω μπροστά μου πέντε χρόνια ή πέντε βδομάδες, αλλά ξέρω ότι οι μέρες μου είναι μετρημένες, για αυτό τα έργα και οι δραστηριότητές μου είναι τόσο σημαντικά τώρα και πρέπει να κάνω όσο πιο πολλά μπορώ όσο πιο γρήγορα μπορώ. Η τέχνη είναι ότι πιο σημαντικό στη ζωή μου».
Το 1987, στην ηλικία των 29 ετών, άρχισε να παρατηρεί συμπτώματα, όπως η δύσπνοια και σημάδια που οδήγησαν στην HIV διάγνωσή του. Επειδή δεν υπήρχαν φάρμακα εκείνη την εποχή, ήξερε ότι η ζωή του δεν θα είχε πολλή διάρκεια και η επιθυμία του να δημιουργήσει αυξήθηκε ακόμα πιο πολύ. Εκείνο το διάστημα στη δουλειά του απεικονίζονται έργα που έδειχναν σεξουαλικές πράξεις που τραβούσαν την προσοχή για το AIDS, για παράδειγμα η αφίσα Safe Sex.
Παρόλο που πέθανε σε νεαρή ηλικία, κατά τη διάρκεια της ζωής του, είχε περίπου 50 one man shows, έβαψε 45 τοιχογραφίες και δημιούργησε πάνω από 10.000 έργα τέχνης, τα οποία καθορίζουν την κληρονομιά του.
Τα έργα του πωλούνται για εκατομμύρια δολάρια, το 2016 πωλήθηκε το “The Last Rainforest” (1989) για 5,5 εκατομμύρια, το έργο του “Silence=death” (1988) πωλήθηκε τον Μάιο του 2019 για 5,6 εκατομμύρια και το έργο του “Untitled” (1982) πωλήθηκε για 6,5 εκατομμύρια το 2017 θέτοντας νέο ρεκόρ για τον καλλιτέχνη.
Του άρεσε η ιδέα που κάποια πράγματα κρατάνε πιο πολύ από εμάς και ότι σε ένα μέρος μπορούν πάρα πολλοί να δουν τα έργα του, ακόμα κι αν αυτός φύγει από τη ζωή.
Σήμερα, αν και πέθανε τόσα χρόνια πριν, είναι σαν να είναι ακόμα ζωντανός. Τα έργα του βρίσκονται παντού, στο Instagram, σε ρούχα, κάρτες και αυτό το διάστημα στη νέα καμπάνια της εταιρίας καλλυντικών Mac.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Keith Haring, biography.com, διαθέσιμο εδώ.
- The Fate of One of Keith Haring’s Largest Pieces of Artwork Ever Painted Announced at NOMO SOHO Hotel Wednesday June 24th at 11am, prnewswire.com, διαθέσιμο εδώ.
