Της Μαρίας Μπότη,
Μητέρα. Μία λέξη που κρύβει μέσα της αστείρευτη αγάπη, απεριόριστη φροντίδα και έντονα συναισθήματα. Μία λέξη που «ξεχειλίζει» τρυφερότητα και «μοιράζει» χαμόγελα.
Είναι εκείνο το καθοριστικό στάδιο στη ζωή μιας γυναίκας που αποκτά –είτε βιολογικά είτε όχι– ένα παιδί και αυτομάτως κατακτά ίσως και τον πιο όμορφο τίτλο της ζωής της: «Μητέρα».
Πώς συμβαδίζει, όμως, ο ρόλος της γυναίκας με τον ρόλο της μητέρας;
Η μητρότητα είναι πραγματικά μια μοναδική εμπειρία με έντονες συναισθηματικά στιγμές, όμορφες και άσχημες, εύκολες και δύσκολες. Πέρα όμως από την ευτυχία και την συγκίνηση, υπάρχει και η κούραση, η εξάντληση και τα προβλήματα. Κανείς δεν λέει ότι η μητρότητα είναι εύκολη, κρύβει προκλήσεις, συγκινήσεις, δυσκολίες. Υπάρχουν στιγμές που η γυναίκα εξωτερικεύει πτυχές του εαυτού της που «γεννήθηκαν» μαζί με το παιδί. Ανακαλύπτει κρυφά στοιχεία του χαρακτήρα της που δεν γνώριζε, αλλάζουν οι προτεραιότητές της και ανατρέπεται η φιλοσοφία σκέψης της.
Αποτελεί ένα καθοριστικό στάδιο στη ζωή κάθε γυναίκας, καθώς βρίσκεται απέναντι στο πιο όμορφο θαύμα της φύσης, τις πιο αγνές ψυχές˙ τα παιδιά. Προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στην παλιά και τη νέα ζωή και να απολαύσει στο έπακρο αυτή την εμπειρία.
Ωστόσο, «γκρίζα σύννεφα» εμφανίζονται όταν η ίδια αποφασίζει να επιστρέψει στην καθημερινότητά της –φυσικά με αρκετές αλλαγές– αντιμετωπίζοντας τις «φωνές της κοινωνίας» που σιγοψιθυρίζουν, σχολιάζοντας την απόφασή της και καταλογίζοντάς της πολλές φορές αδιαφορία προς το παιδί.
Πολλές γυναίκες βυθίζονται σε μία «θάλασσα» ενοχών όταν επιλέγουν ή αναγκάζονται να αποχωριστούν για κάποιο διάστημα – μικρό ή μεγάλο – το μωρό τους, πιστεύοντας ότι δεν είναι «καλές μητέρες». Δεν απολαμβάνουν την υπόλοιπη ζωή τους και ξεχνούν τις προσωπικές τους ασχολίες και ενδιαφέροντα. Ακόμα και εάν αποφασίσουν να απολαύσουν λίγο προσωπικό χρόνο χωρίς το παιδί, βρίσκονται αντιμέτωπες με ένα «κύμα» αντιδράσεων άμεσων και έμμεσων, ιδιαίτερα εάν η στιγμή αναρτηθεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Καθώς, το διαδίκτυο και τα social media αποτελούν πλέον ένα μεγάλο κομμάτι της καθημερινότητας πολλών ανθρώπων, τα σχόλια και οι επικρίσεις πολλαπλασιάζονται κάτω από τέτοιου είδους αναρτήσεις. Όσο μεγαλύτερη είναι η επιρροή μιας γυναίκας στους διαδικτυακούς φίλους της (influencer), τόσο περισσότερο προετοιμασμένη πρέπει να είναι – δυστυχώς – να υποστεί την αρνητική κριτική όταν κοινοποιήσει φωτογραφίες μακριά από την οικογένειά της. Μία ανέμελη στιγμή που βρίσκεται αναρτημένη στο feed της, πολλές φορές γίνεται η αφορμή για να παγιδευτεί σε ένα «βουνό» αρνητικών σχολίων. Ποιο είναι στην πραγματικότητα το πρόβλημα;
Ένα από τα βασικά προβλήματα είναι ότι οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης έχουν δώσει στους χρήστες τη δυνατότητα να εκφράζουν οποιαδήποτε άποψη ή γνώμη, έχοντας ως επιλογή να παραμείνει ανώνυμη. Εύκολα μπορεί να σχολιάσει καθένας μία ανέμελη φωτογραφία, ωστόσο χωρίς να ξέρει το background. Το πρόβλημα έγκειται, επίσης, στις αναχρονιστικές αντιλήψεις της κοινωνίας για τους φυλετικούς ρόλους. Πολλές γυναίκες φοβούνται να ξεφύγουν από την άποψη ότι «ο ρόλος τους είναι να μεγαλώνουν παιδιά» και εγκλωβίζονται. Συχνά αποκόβονται από φίλους και γνωστούς, σταματούν τη δουλειά, τις βόλτες και δεν απολαμβάνουν προσωπικό χρόνο. Βλέπουν την μητρότητα σαν ένα εμπόδιο να συνεχίσουν τις προηγούμενες ασχολίες τους και φυσικά η κριτική που λαμβάνουν τις αποθαρρύνει.
Αυτό όμως δεν ισχύει στον ίδιο βαθμό για έναν πατέρα, ο οποίος λίγες φορές θα κατηγορηθεί ότι «άφησε» τα παιδιά και ότι δεν ενδιαφέρεται για εκείνα. Ωστόσο, εν έτη 2022 γίνεται λόγος για ισότητα φύλων και ατομική ελευθερία την στιγμή που μία μητέρα που βρίσκεται μακριά από το παιδί της «επιβιώνει» μέσα στην αρνητική κριτική, ενώ ο πατέρας «ανέγγιχτος» μπορεί να απολαύσει τη στιγμή. Είναι λες και η «καταλληλόλητα» της μητέρας σταματάει όταν απομακρυνθεί από το σπίτι, παύει η ανησυχία της για το παιδί και αδιαφορεί για εκείνο.
stΕίναι πολύ σημαντικό η μητέρα να μην ξεχάσει και τον γυναικείο της ρόλο, αλλά και την εξέλιξή της ως άνθρωπος. Κάποιες ενοχικά διεκδικούν προσωπικό χρόνο, ενώ άλλες εξακολουθούν να υποστηρίζουν ότι μόνο η μητρότητα είναι αρκετή για να νιώθουν καλά. Παλεύουν να ισορροπήσουν ανάμεσα σε μητρότητα, οικογένεια, εργασία, φιλία, κοινωνική ζωή και προσωπικό χρόνο. Συχνά δακτυλοδεικτούμενες για τις επιλογές τους προσπαθούν να βρουν την δύναμη να τα καταφέρουν κάθε μέρα, να προλάβουν να είναι «τέλειες» μητέρες, συμβατές με τα κοινωνικά πρότυπα.
Ποιος ορίζει, λοιπόν, το «εγχειρίδιο μητρότητας»; Κανείς φυσικά, αφού η είναι ένα «ταξίδι» χωρίς «χάρτη» με μόνες αποσκευές το ένστικτο στην αρχή και αργότερα τις εμπειρίες. Δεν υπάρχει καλή ή κακή μητέρα – και αντίστοιχα πατέρας – αλλά ικανοί γονείς. Ικανοί να σέβονται τα παιδιά, να τα προσέχουν, να τα φροντίζουν και να τους προσφέρουν το πιο απλό˙ αγάπη. Ανιδιοτελή αγάπη!
