Του Χάρη Κουρή,
Από το 2011, στην Υεμένη μαίνεται ένας αιματηρός εμφύλιος πόλεμος, εγείροντας συνεχώς την ανάγκη παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας. Έχοντας ως τώρα θρηνήσει εκατόμβες νεκρών, οι αντιμαχόμενες πλευρές δεν δείχνουν πρόθυμες να θέσουν ένα τέλμα στο εγγύς μέλλον.
Για να κατανοήσουμε τη σημερινή κατάσταση, πρέπει πρώτα να ειπωθεί το πώς άρχισε αυτή η σύγκρουση. Οι ρίζες της ανιχνεύονται στη δεκαετία του 1960, όταν ακόλουθοι της ζαϊδικής σχολής του Σιιτικού ισλάμ (ονομαζόμενοι έτσι λόγω των διδαχών του Zayd ibn ʿAlī) άρχισαν να καταπιέζονται από την καινούρια κυβέρνηση, η οποία ακολουθούσε τις επιταγές του Σουνιτικού Ισλάμ. Λόγω αυτής της καταπίεσης, άρχισε μία εξέγερση, μικρής κλίμακας, το 2004 μετά τον θάνατο του Hussayn Badr ad-Din al-Huthi, αρχηγού της Σιιτικής οργάνωσης ʾAnṣār Allāh (Πρόμαχοι του Θεού), κατά τη διάρκεια μίας αντικυβερνητικής διαδήλωσης.
Η σύγκρουση φαινόταν ότι άρχισε να κοπάζει, μέχρι που το 2011, ο Abd al-Malik Badr ad-Din al-Huthi, ο νέος αρχηγός της οργάνωσης, κάλεσε σε διαδηλώσεις τον λαό της χώρας, για να ζητήσουν την παραίτηση του Προέδρου ʿAlī ʿAbd-Αllāh Ṣāliḥ al-Aḥmar. Ο ίδιος, τελικά, παραιτήθηκε, με τον ʿAbdrabbuh Manṣūr Hādī να αναλαμβάνει τα ηνία της χώρας, ενώ οι ʾAnṣār Allāh απείχαν από τις εκλογές του 2012, και η διακοινοτική σύγκρουση επεκτάθηκε και σε άλλες περιοχές της Υεμένης. Τον Σεπτέμβριο του 2014, οι επαναστάτες κατέλαβαν τη Σανα’ά, την πρωτεύουσα της χώρας, και τον Ιανουάριο του 2015 κατέλαβαν το προεδρικό μέγαρο, τρέποντας τον Πρόεδρο σε φυγή. Τον Μάρτιο του ίδιου έτους, η Σαουδική Αραβία ηγήθηκε μίας παναραβικής παρέμβασης, ενώ τον Ιούλιο του 2016 έγινε μία προσπάθεια συνασπισμού μεταξύ του τέως Προέδρου και των επαναστατών, η οποία έληξε τον Δεκέμβριο του 2017, και ο Ṣāliḥ πέθανε μέσα σε λίγες μέρες, μετά την αστραπιαία ήττα των δυνάμεών του.
Η σύγκρουση έγινε ακόμα πιο περίπλοκη, όταν αποσχίστηκε το 2018 το Νότιο Μεταβατικό Συμβούλιο από τις δυνάμεις της κυβέρνησης. Το γεγονός αυτό έθεσε φραγμούς στις προσπάθειες του αραβικού συνασπισμού. Εκτός αυτού, το Ισλαμικό Κράτος και η al-Qā‘idah (al Qaida) έχουν κάνει αισθητή την παρουσία τους, καθιστώντας αυτό τον πόλεμο ακόμα ένα μέτωπο του Σαουδοϊρανικού Ψυχρού Πολέμου.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επενδύσει αρκετά στην υποστήριξη του συνασπισμού, καθώς ενδιαφέρονται για την καταπολέμηση του ακραίου ισλαμισμού στην περιοχή, έχοντας συνεργαστεί με την κυβέρνηση της Υεμένης ήδη από το 2002. Αν και οι Σιίτες επαναστάτες δεν αποτελούν απειλή για τις ίδιες τις Η.Π.Α., οι επιθέσεις τους απειλούν διάφορες εγκαταστάσεις της Σαουδικής Αραβίας, σημαντικού συμμάχου των Ηνωμένων Πολιτειών στην περιοχή.
Ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Joe Biden, ανακοίνωσε τον Φεβρουάριο του 2021 ότι θα απέσυρε την ενεργή υποστήριξη προς τον συνασπισμό που συγκρότησε η Σαουδική Αραβία, αλλά παρόλα αυτά, σκοπεύει να συνεχίσει την υλική υποστήριξη.
Στις 8 Απριλίου του 2022, συμφωνήθηκε με μεσίτευση του ΟΗΕ μία εκεχειρία, η οποία, όμως, τυγχάνει καχυποψίας από τους Σιίτες επαναστάτες, με τον Muhammad Ali al-Huthi να τονίζει ότι τα αποτελέσματα της εκεχειρίας δεν έχουν γίνει ακόμα εμφανή. Σύμφωνα με τον Tim Lenderking, απεσταλμένο των Η.Π.Α. στην Υεμένη, αυτή η ανακωχή δεν πρέπει να ισχύει μόνο κατ’ όνομα, αλλά η διεθνής κοινότητα οφείλει να μεριμνήσει για την εύρυθμη λειτουργία των ειρηνευτικών διαδικασιών.
Η πρόσφατη ανακωχή μπορεί να θεωρηθεί ως μία ανάσα ζωής για τον πολύπαθο πληθυσμό. Ο πόλεμος έχει κοστίσει τη ζωή σε 400 χιλιάδες άτομα, ως επί το πλείστον λόγω των ελλείψεων σε τρόφιμα και ιατρική βοήθεια, ενώ το 73% του πληθυσμού της χώρας, περί τα 30 εκατομμύρια πληθυσμός, βρίσκεται σε ανάγκη για άμεση βοήθεια. Έχουν συμβεί και διαδηλώσεις κατά αυτής της κατάστασης στα νότια της χώρας, οι οποίες κατεστάλησαν βίαια. Την ίδια στιγμή, η ανθρωπιστική κρίση έχει επιδεινωθεί και από τον σαουδαραβικό ναυτικό αποκλεισμό, ο οποίος εμποδίζει την αποστολή βοήθειας μέσω του λιμανιού της πόλης Hudaydah.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Yemen: A glimmer of hope in a devastating war, aljazeera.com, διαθέσιμο εδώ
- Warring parties in Yemen agree to two-month truce, cbsnews.com, διαθέσιμο εδώ
- War in Yemen, cfr.org, διαθέσιμο εδώ
- Yemen: Why is the war there getting more violent?, bbc.com, διαθέσιμο εδώ
