Της Κωνσταντίνας Μουμτζή,
Το 1975, πριν από 47 χρόνια, προβλήθηκε για πρώτη φορά μια κομβική ταινία δραματικού χαρακτήρα. Πρόκειται για την ταινία «Στη φωλιά του κούκου» ή “One flew over the Cuckoo’s nest” στα αγγλικά και είναι βραβευμένη με το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, αλλά και το οσκαρικό Big Five βραβείο για την ταινία, τη σκηνοθεσία, το σενάριο και για τους πρώτους ρόλους. Ακόμα, το 1993 αναδείχθηκε πολιτιστικά, ιστορικά και αισθητικά σημαντική ταινία από τη βιβλιοθήκη του Κογκρέσου.
Η εν λόγω ταινία αποτελεί κινηματογραφική πραγματοποίηση του ομότιτλου βιβλίου του Κεν Κίσι. Πρωταγωνιστούν ο θρυλικός Τζακ Νίκολσον και η Λουίζ Φλέτσερ. Ο Τζακ Νίκολσον εκτελεί τον ρόλο του Ραντλ Πάτρικ Μακ Μέρφι, ο οποίος είναι ψυχοπαθής εγκληματίας και μετά από την εκτέλεση της ποινής του μεταφέρεται στην ψυχιατρική κλινική που διευθύνεται από τη νοσοκόμα Μίλντρεντ Ρέιτσεντ, δηλαδή, τη Λουίζ Φλέτσερ. Η τελευταία όχι μόνο είναι πολύ αυστηρή, αλλά φαίνεται και να μην έχει ευαισθητοποιηθεί γύρω από τους ασθενείς και τις διαταραχές τους, καθώς οι μέθοδοι που εφαρμόζει είναι ανυπόστατες. Για τον λόγο αυτό οι περισσότεροι ασθενείς φοβούνται τη Μίλντρεντ Ρέιτσεντ και ο Ραντλ Πάτρικ Μακ Μέρφι αποφασίζει να δημιουργήσει ένα κίνημα εναντίον της μαζεύοντας τους ασθενείς και συγκεκριμένα τους Μπίλι Μπίμπιτ, Τσάρλι Τσεσγουίκ, Μαρτίνι, Ντέιλ Χάρντιγκ και τέλος Τσιφ Μπρόμντεν. Ο καθένας αποτελεί μια ξεχωριστή και μοναδική προσωπικότητα και με διαφορετική διάγνωση εννοείται. Οι ασθενείς δέθηκαν μεταξύ τους και έγιναν πραγματικοί φίλοι παρά τις δυσκολίες. Ο Ραντλ Πάτρικ Μακ Μέρφι, όμως, αποφάσισε ότι θέλει να δραπετεύσει, ανεπιτυχώς βέβαια. Μετά από αυτό, του έκαναν λοβοτομή και άλλαξε αρκετά η συμπεριφορά του.
Η συγκεκριμένη ταινία δεν αποτελεί μόνο κινηματογραφικό αριστούργημα, αλλά ήταν και μια επαναστατική ταινία για τη δεκαετία του ‘60. Υπήρχε το «στίγμα» γύρω από την ψυχική ασθένεια (και δυστυχώς υπάρχει ακόμα). Ίσως να ήθελαν και την καταπολέμηση αυτού μέσω αυτής της ταινίας. Φαίνεται ότι η ταινία ασχολείται με αυτό το ζήτημα και συγκεκριμένα αναφέρεται ότι όσοι πάσχουν από μια ψυχική ασθένεια ονομάζονται «τρελοί» και παραγκωνίζονται. Χαρακτηριστικά ο Ραντλ Πάτρικ Μακ Μέρφι αναφέρει ότι: «Δεν είστε πιο τρελοί από τον κάθε βλάκα που πετυχαίνεις στον δρόμο».
Για τις ανάγκες της ταινίας οι ηθοποιοί έμειναν όντως έγκλειστοι στο ψυχιατρείο για ένα διάστημα και επίσης έκαναν και κάποιες ομαδικές ψυχοθεραπείες για να καταφέρουν να αποδώσουν καλύτερα τον ρόλο τους. Είχαν, επίσης, τη δυνατότητα αυτοσχεδιασμού και τη χρησιμοποίησαν πολύ μέσα στην ταινία.
Ενδιαφέρον έχει η άντληση της έμπνευσης του συγγραφέα του βιβλίου. Ενδιαφερόταν γενικά για τη λειτουργία του εγκεφάλου και ήθελε να εστιάσει σε αυτό, στην παραποιημένη λειτουργία. Και εδώ εμφανίζονται τα ναρκωτικά. Έτσι άρχισε ο ίδιος LSD, ώστε να κάνει τη συγγραφή υπό την επήρειά του, προκειμένου να καταλάβει καλύτερα τον τρόπο αντίληψης των ασθενών.
Όσον αφορά το τέλος, πρόκειται για μια πραγματικά συγκινητική σκηνή. Η ταινία είναι τόσο ιδιαίτερη και αν κάποιος δεν την έχει δει, οφείλει το συντομότερο να την παρακολουθήσει. Ήρθε με πρωτοποριακό χαρακτήρα να σταθεί στο πλάι της διαφορετικότητας, αλλά και να τονίσει την αρνητική επιρροή της εξουσίας. Παράλληλα, εκφράζει και τον λανθασμένο τρόπο λειτουργίας των κλινικών της εποχής και ξεκινά μια διαδικασία ευαισθητοποίησης σχετικά με το θέμα. Και το σημαντικότερο… Όλα αυτά γίνονται με ιδιαίτερο χιούμορ!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Οι τρεις ταινίες που απέσπασαν και τα «Big Five» Όσκαρ, newsbeast.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Στη Φωλιά του Κούκου, athinorama.gr, διαθέσιμο εδώ.
