Της Γεωργίας Δημοπούλου,
Τις τελευταίες μέρες τα κοινωνικά δίκτυα και οι ειδησεογραφικές ιστοσελίδες γέμισαν από ρεπορτάζ και φωτογραφικό υλικό από το Φεστιβάλ των Καννών. Λαμπρές εμφανίσεις κατέκλυσαν τους τηλεοπτικούς δείκτες, χωρίς, ωστόσο, να είναι αυτές που τράβηξαν τη μεγαλύτερη προσοχή. Αντιθέτως, ήταν η γυμνόστηθη ακτιβίστρια που εισέβαλε στο κόκκινο χαλί και –διαμαρτυρόμενη για τη σεξουαλική εκμετάλλευση των Ουκρανών γυναικών στα πλαίσια της πολεμικής σύρραξης– μετέδωσε το δικό της ηχηρό μήνυμα. Τέτοιες πρωτοβουλίες αποτελούν συχνό φαινόμενο σε παρόμοιου τύπου διοργανώσεις και μας δίνουν, σαφώς, το κίνητρο να αναρωτηθούμε για τη δυναμική του ακτιβισμού στις μέρες μας.
Αυτό που ωθεί τους ακτιβιστές στο να δράσουν κατ’ αυτόν τον τρόπο είναι η πεποίθησή τους πως έτσι θα επιτύχουν την επαγρύπνηση του λαού για προβλήματα που μαστίζουν την ανθρωπότητα. Διεκδικούν, επίσης, αλλαγές και λήψη μέτρων που πρόκειται να αποφέρουν ουσιαστικά οφέλη για την κοινωνία συνολικά. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι τα ζητήματα, για τα οποία εκδηλώνουν αγανάκτηση, είναι ανθρωπιστικής, κυρίως, φύσεως: από τις γυναικοκτονίες και τα κυκλώματα human trafficking ως την κλιματική αλλαγή και το δικαίωμα στην άμβλωση.
Λαμβάνοντας υπόψη τη φύση των ζητημάτων αυτών, γίνεται αντιληπτός ο αντίκτυπος που οι διαμαρτυρόμενοι αυτοί ασκούν στην κοινωνία. Άλλωστε, τους τελευταίους μήνες είναι παραπάνω από φανερή η ευαισθητοποίηση του κοινού πάνω σε παρόμοια φαινόμενα, πάντα υπό το πρίσμα και του διαδικτύου, χάρη στο οποίο οτιδήποτε συμβαίνει μεταδίδεται ανά τον κόσμο με ασύλληπτη ταχύτητα.
Η συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων συχνά προχωρά σε παράτολμες εμφανίσεις και ενέργειες, που την καθιστά έως και… αποκρουστική για μία μερίδα της κοινωνίας. Αναμφισβήτητα, η επιθετικότητα, με την οποία πολλές φορές επιλέγουν να μεταδώσουν τις ιδέες τους, διχάζει και οδηγεί στην υπονόμευση των απόψεών τους από το ευρύ κοινό, έστω και αν βαθύτερα ο κόσμος είναι σύμφωνος με αυτές. Θα έλεγε, δηλαδή, κανείς ότι «χάνουν το δίκιο τους».
Αξίζει, όμως, να μελετηθεί και η αντίθετη πλευρά, οι λόγοι για τους οποίους ορισμένες φορές θεωρείται καταδικαστέος.
Όσο πολιτικά ορθή και αν θεωρείται αυτού του είδους η κινητοποίηση, δεν παύει –στις ακραίες μορφές του– να προσβάλλει τις προδιαγραφές των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Σίγουρα το θέαμα μισοντυμένων ανθρώπων να ανεβάζουν τους τόνους και να χειρονομούν δε φαντάζει ως πρότυπο, ειδικότερα για τις μικρότερες ηλικίες, που άκριτα εσωτερικεύουν τα ερεθίσματα που δέχονται από μέσα, όπως η τηλεόραση και το διαδίκτυο. Από την άλλη, φαινομενικά ζούμε στην εποχή της απελευθέρωσης, όπου κάθε άποψη επιτρέπεται να εκφραστεί, υπό την προϋπόθεση του να υποστηρίζεται από τα αντίστοιχα επιχειρήματα. Το ερώτημα που προκύπτει είναι: κατά πόσο αυτού του είδους η δράση λογίζεται ως επιχειρηματολογία;
Κι όμως, τα νέα είναι ευχάριστα: χωρίς αμφιβολία, υπάρχει τρόπος να διεκδικήσει και να εκφραστεί η φωνή του πλήθους μέσα από εναλλακτικούς τρόπους, ίσως λιγότερο «αντιδραστικούς», αλλά εξίσου ηχηρούς. Ο εθελοντισμός και, εν γένει, η συμμετοχή σε ομάδες ανθρωπιστικού χαρακτήρα συνιστούν χαρακτηριστικά παραδείγματα άμεσων τρόπων δράσης, συνεισφοράς στην ανθρωπότητα και αντίδρασης στο κατεστημένο. Είναι γνωστή, άλλωστε, η άποψη πως η ηθική ικανοποίηση που λαμβάνει κανείς από την προσφορά στο σύνολο είναι η καλύτερη ανταμοιβή. Στην περίπτωση της «ακτιβίστριας των Καννών», λόγου χάριν, το αντικείμενο της παρέμβασής της ήταν η σεξουαλική εκμετάλλευση και κακοποίηση ουκρανών προσφύγων, ένα ζήτημα που σίγουρα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για το φαινόμενο του βιασμού.
Πώς μπορεί ο καθένας από εμάς να αντιταχθεί στην ειδεχθή αυτή κατάσταση –ίσως όχι της Ουκρανίας, αλλά γενικότερα; Μέσω της συμμετοχής σε ομάδες ψυχολογικής υποστήριξης κακοποιημένων –με κάθε τρόπο– γυναικών, αλλά και της άμεσης παροχής βοήθειας σε πρόσωπα του περιβάλλοντός του που γνωρίζει ότι βιώνουν αντίστοιχες καταστάσεις. Πρόκειται για μία «κίνηση-ματ» σε ό, τι αφορά τη μετρίαση των φαινομένων κοινωνικής παθογένειας στον σύγχρονο κόσμο, που είναι, άλλωστε, και ο στόχος του ακτιβισμού – έστω και αν διεκδικείται πιο προκλητικά.
Ένα είναι το βέβαιο. Οι διάφορες μορφές ακτιβισμού δε θα πρέπει να είναι καταδικαστέες, ωστόσο, θα πρέπει να δοθεί βαρύτητα και σε πιο «άμεσες» γραμμές πλεύσης. Και αυτό γιατί σε μία κοινωνία που μέρα με τη μέρα δείχνει όλο και πιο σκοτεινές της πτυχές, η διεκδίκηση ενός καλύτερου κόσμου για τις μελλοντικές γενιές είναι ζωτικής σημασίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Κάννες: Γυμνόστηθη ακτιβίστρια διαδήλωσε για τους βιασμούς γυναικών στην Ουκρανία – Η στιγμή της εφόδου [βίντεο], iefimerida.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ακτιβισμός, el.economy-pedia.com, διαθέσιμο εδώ
