Της Μαριάννας Τέλλη,
Το υπόγειο του θεάτρου τέχνης «Κάρολος Κουν» μεταμορφώνεται για να φιλοξενήσει τον κόσμο του πρωτοπόρου θεατρικού συγγραφέα Αντονέν Αρτό. Το συγγραφικό δίδυμο Ιόλη Ανδρεάδη-Άρης Ασπρούλης επιστρέφει στο σύμπαν του Γάλλου συγγραφέα με το «Κόκκαλο», έναν θεατρικό μονόλογο για τη ζωή και το έργο του. Ο Γεράσιμος Γεννατάς, με τη βοήθεια του μουσικού περφόρμερ Γιώργου Παλαμιώτη, έρχεται να ερμηνεύσει τον βασανισμένο Αρτό, όταν εκείνος βρισκόταν κλεισμένος σε ψυχιατρική κλινική.
Λίγο πριν τον θάνατό του, ταλαιπωρημένος από τις συνεχείς ψυχιατρικές επεμβάσεις που υπέμενε στον εγκλεισμό του, ο Αρτό δίνει την παράσταση της ζωής του, όχι απλά παρουσιάζοντας την ξεχωριστή ιστορία του, αλλά ασκώντας και έντονη κριτική στην κοινωνία της εικόνας του καθωσπρεπισμού, μια κοινωνία που ξέρει μόνο να υποκρίνεται. Αφορμή γι’ αυτό του το ξέσπασμα η βραδιά αφιερωμένη στο έργο του συγγραφέα από τους «Φίλοι του Αντονέν Αρτό» στο Θέατρο «Σάρα Μπερνάρ». Ενώ η παρισινή καλή κοινωνία συγκεντρώνεται για να απολαύσει τις αναγνώσεις των έργων του Αρτό, ο ίδιος ο καλλιτέχνης που δέχεται τιμές στο εσωτερικό του θεάτρου απαγορεύεται να εισέλθει, καθότι «άρρωστος», επιρρεπής σε ξεσπάσματα.
Πικραμένος, απογοητευμένος από την καταφανή υποκρισία που διαδραματίζεται μπροστά του, αποφασίζει να δώσει μια μοναδική παράσταση ακριβώς όπως τη θέλει ο ίδιος, σε ένα κοινό που θα τον λατρέψει. Για μια μόνο νύχτα, ο Αντονέν Αρτό επιστρέφει πιο δυνατός, πιο καυστικός και πιο μαγευτικός από ποτέ. Με σκηνικό την αποτυχημένη του παράσταση «Τσέντσι», ο Αρτό παθιασμένος, βαθιά θλιμμένος, αλλά και γεμάτος έρωτα, ως άλλος κλόουν ερμηνευτής κάνει μια βαθιά ενδοσκόπηση του έργου του και συγκεκριμένα του «θεάτρου της σκληρότητας» που η καθωσπρέπει κοινωνία τόσο σκληρά απέρριψε. Αυτό το θέατρο που δεν θέλει να προσφέρει μια απλή ψυχαγωγία με χαριτωμένες ιστορίες και σκηνικά, αλλά έχει ως σκοπό να αφυπνίσει την σκέψη του θεατή, να τον ταράξει και, εν τέλει, να λειτουργήσει ως ένα είδος ψυχανάλυσης. Το θέατρο της σκληρότητας μπορεί να είναι βασισμένο στο γκροτέσκο, το άσχημο, τον πόνο, αλλά έχει ως στόχο του την αλλαγή των πραγμάτων και τη βελτίωση των ατόμων μέσω της τέχνης.
Το «Κόκκαλο» αποτελεί την κραυγή του καλλιτέχνη σε μία κοινωνία που ζητάει μόνο μια μορφή κανονικότητας που απορρίπτει καθετί το διαφορετικό και το παραγκωνίζει βίαια, χωρίς δεύτερη κουβέντα. Ακόμα και η τέχνη πρέπει να έχει μια συγκεκριμένη μορφή, αφού οτιδήποτε διαφορετικό που προκαλεί το status quo δεν είναι παρά μια ένδειξη παραφροσύνης και οφείλει να καταστέλλεται άμεσα. Ο «παράφρων» δεν λαμβάνει βοήθεια για τα προβλήματα του, αλλά κλείνεται σε κλινικές και δέχεται τη βίαιη θεραπεία μέχρι να καταστεί «ακίνδυνος» ή μέχρι τον θάνατό του. Η ζωή ενός αντισυμβατικού διαφορετικού ατόμου καθίσταται ανάξια και το άτομο δεν παραγκωνίζεται απλά από το σύνολο, αλλά χάνει και τις ελευθερίες του στον βωμό της ψυχιατρικής.
Ο Γεράσιμος Γεννατάς εμβαπτίζεται στο πνεύμα του ρηξικέλευθου καλλιτέχνη και, υπό τη λιτή σκηνοθεσία της Ιόλης Ανδρεάδη, μας τοποθετεί ξεκάθαρα μέσα στο μυαλό και την ψυχή του. Ερμηνευτής και μουσικός, σε απόλυτη αρμονία δημιουργούν μία ατμόσφαιρα που παρασύρει, κάτι που ενισχύεται και από τον τρομερά ατμοσφαιρικό φωτισμό. Το θέατρο εξαφανίζεται και το μόνο που μένει είναι η αίσθηση πως βρισκόμαστε μέσα στο μυαλό του συγγραφέα, έτοιμοι να δεχτούμε τις ιδιότητες του θεάτρου της σκληρότητας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Κόκκαλο, μια παράσταση για τη ζωή και το έργο του Αντονέν Αρτό στο Θέατρο Τέχνης, lifo.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Κόκκαλο, athinorama.gr, διαθέσιμο εδώ.
