Της Ιωάννας Μπινιάρη,
«Μου πήρε μία ολόκληρη ζωή να ερωτευτώ τον κόσμο, αλλά τα τελευταία χρόνια το αισθάνομαι όλο και περισσότερο».
Αντικρίζοντας κανείς τον τίτλο του συγκεκριμένου μυθιστορήματος, σίγουρα το πρώτο πράγμα που θα αναρωτηθεί είναι τι είναι η «ανθρωπόκαινος». Σημαίνει την τρέχουσα γεωλογική εποχή που έχει καθοριστεί από την ανθρώπινη παρέμβαση, δηλαδή, το ανθρώπινο είδος συνιστά έναν πολύ σημαντικό «παράγοντα» που είναι σε θέση να επηρεάζει το μέλλον της ζωής στον πλανήτη μας.
Ο Τζον Γκριν, λοιπόν, στο μυθιστόρημά του Εδώ Ανθρωπόκαινος, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ψυχογιός, αναλύει μέσα από διάφορα απολαυστικά κείμενα το πώς είναι η ζωή σε έναν ανθρωποκεντρικό πλανήτη. Με πολύ απλά παραδείγματα της καθημερινότητάς μας, όπως για παράδειγμα ένα ηλιοβασίλεμα ή το CNN, ο συγγραφέας δίνει ένα κοινωνικό μήνυμα και βαθμολογεί την κάθε κατάσταση με αστεράκια, όπως οι κριτικοί κινηματογράφου που βαθμολογούν τις ταινίες.
Ένα ευρύ φάσμα θεμάτων εξετάζεται στο δοκίμιο αυτό και έρχονται στο προσκήνιο διάφοροι προβληματισμοί του συγγραφέα, που σίγουρα έχουν απασχολήσει ή και απασχολούν καθημερινά τον καθένα από εμάς. Τίθεται, για παράδειγμα, το ερώτημα αν μπορεί κανείς να ζήσει χωρίς το διαδίκτυο και τι σημαίνει, άραγε, να διαμορφώνεται ο τρόπος ζωής και σκέψης ενός ατόμου σε τόσο μεγάλο βαθμό από την τεχνολογία. Αποκρυπτογραφεί, επίσης, την ανάγκη για άμυνα που φέρει ένα άτομο και το πώς ντύνεται με τον μανδύα του κυνισμού, όταν επιθυμεί να προστατευτεί από τον κόσμο που απειλεί την ύπαρξή του.
Ο ίδιος ο συγγραφέας φέρνει στο προσκήνιο και το ζήτημα των προκαταλήψεων και των στερεοτύπων και τον ρόλο της καλής δημοσιογραφίας, ώστε να εξαλειφθούν όποιες άδικες αναχρονιστικές αντιλήψεις δεν μας βοηθούν να κατανοήσουμε καλύτερα τον κόσμο και τη θέση μας σε αυτόν. Με λίγα λόγια, δηλαδή, η άγνοια και ο φανατισμός δεν θα πρέπει να μεταδίδονται από άτομα αδαή που νομίζουν πως είναι παντογνώστες, αλλά στο επίκεντρο θα πρέπει να τίθενται η ειρήνη και η φιλία.
Σε κάθε περίπτωση, το σπουδαιότερο κατόρθωμα αυτού του βιβλίου είναι πως μιλά για πολλά και διαφορετικά πράγματα. Επικεντρώνεται στη δύναμη του ανθρώπου, που συνιστά το ισχυρότερο είδος στον πλανήτη. Ταυτόχρονα, όμως, μιλάει και για την αδυναμία, αφού σε πολλές στιγμές της ζωής του ένας άνθρωπος μπορεί να νιώθει αδύναμος να διαχειριστεί και να αντιμετωπίσει συναισθήματα και καταστάσεις. Μάλιστα, ο ίδιος ο συγγραφέας αναφέρει πόσο συχνά νιώθει αδύναμος, ειδικά όταν υποφέρει είτε ο ίδιος είτε τα αγαπημένα του πρόσωπα.
Αν και πρόκειται για ένα βαθιά προσωπικό βιβλίο, όπως έχει δηλώσει ο ίδιος ο Τζον Γκριν, ταυτόχρονα πραγματοποιείται στις σελίδες του μια εκτενής αναφορά στις μεγάλες δυνάμεις που διαμορφώνουν αυτόν τον κόσμο. Τονίζεται, μάλιστα, και η σπουδαιότητα του θεσμού της δικαιοσύνης, που οφείλει να δίνει ευκαιρίες στο άτομο που απαρτίζει τον πλανήτη μας, ακόμη και αν πρόκειται για τον Δαυίδ που παλεύει να αγωνιστεί ενάντια στον Γολιάθ και να τον κατατροπώσει κόντρα στις κοινωνικές νόρμες.
Εν τέλει, διαβάζοντας τα κείμενα του Τζον Γκριν για έναν ανθρωποκεντρικό πλανήτη, διεγείρεται η σκέψη και η κριτική ικανότητα του αναγνώστη, που προβληματίζεται και ίσως, τελικά, αποφασίσει να αλλάξει την οπτική με την οποία αντιμετωπίζει τα πράγματα. Με αρωγούς το χιούμορ, την οξυδέρκεια, την ενσυναίσθηση και την ευαισθησία, ο συγγραφέας περιγράφει και μέσα από τις δικές του εμπειρίες το πώς είναι να ζει κανείς σε αυτήν την αντιφατική εποχή.
Πώς είναι, άραγε, κανείς τόσο δυνατός και τόσο αδύναμος ταυτόχρονα; Πώς μπορεί κανείς να είναι τόσο ευαίσθητος, αλλά, ταυτόχρονα, και τόσο σκληρός απέναντι στους συνανθρώπους του και στον ίδιο του τον εαυτό; Ας κοιτάξουμε, λοιπόν, βαθιά μέσα στην ψυχή μας, αν ψάχνουμε μια απάντηση για το πόσο παράξενο, αλλά και πόσο ιδιαίτερο είναι τελικά το ανθρώπινο είδος.
