Της Δήμητρας Αργυρού,
Οιοσδήποτε γνωρίζει την πασίγνωστη Volkswagen, η οποία ιδρύθηκε στη Γερμανία, κατά την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πόλεμου και εξελίχθηκε ταχέως σε μία από τις μεγαλύτερες αυτοκινητοβιομηχανίες του κόσμου. Ωστόσο, το σκάνδαλο της Volkswagen, αλλιώς γνωστό ως Dieselgate ή Emissionsgate, έχει φέρει την εταιρία, εδώ και χρόνια, σε μία θέση αμφισβήτησης.
Όλα ξεκίνησαν όταν το Συμβούλιο Αεροπορικών Πόρων της Καλιφόρνια (εφεξής CARB) ανέθεσε στο Διεθνές Συμβούλιο Καθαρών Μεταφορών (ICCT) να διεξάγει μελέτη για τις διαφορές εκπομπών μεταξύ ευρωπαϊκών και αμερικανικών μοντέλων οχημάτων. Η Volkswagen, θέλοντας να επιτύχει υψηλότερες πωλήσεις από την Toyota και να κερδίσει το αμερικανικό κοινό, παρουσίασε τους νέους πετρελαιοκινητήρες της, οι οποίοι εξέπεμπαν χαμηλότερους ρύπους, σε σύγκριση με άλλους. Το γεγονός αυτό, όπως ήταν λογικό, την εκτόξευσε στην κορυφή. Παρόλα αυτά, λίαν συντόμως οι νέοι κινητήρες ντίζελ κέντρισαν την προσοχή του κόσμου, αλλά και των ρυθμιστικών αρχών σε πολλές χώρες που άρχισαν να ερευνούν τη Volkswagen.
Οι μελέτες αυτές αποτέλεσαν την αρχή για το μεγάλο σκάνδαλό της εταιρίας. Η Volkswagen αρχικώς προσπάθησε να διεξάγει επιστημονικές έρευνες που χρηματοδοτούσε η ίδια, ώστε να αποδείξει τη φυσιολογικότητα των αυτοκινήτων της. Όμως, οι μελέτες των CARB και της Υπηρεσίας Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ (εφεξής EPA) είχαν ως αποτέλεσμα τον εντοπισμό ιδιαίτερα «ενδιαφέροντων» ευρημάτων στα αυτοκίνητα της VW. Έτσι, στις 18 Σεπτεμβρίου του 2015 ξεκίνησαν οι κατηγορίες εις βάρος της εταιρίας, οι οποίες επιβεβαιώθηκαν από την ίδια, όταν παραδέχθηκε ότι χειραγωγούσε τους ελέγχους των Αμερικανικών Περιβαλλοντικών Αρχών για τις εκπομπές ρύπων.
Ειδικότερα, η εταιρία είχε εγκαταστήσει «συσκευές παραπλάνησης» σε πολλά ντίζελ οχήματά της. Εξειδικευμένο λογισμικό εντόπιζε πότε τα αυτοκίνητα δοκιμάζονταν για έλεγχο και συμμόρφωσή με τους κανόνες περί εκπομπών καυσαερίων. Στη συνέχεια, το λογισμικό προσάρμοζε τον κινητήρα, ώστε να περνάει με επιτυχία τη δοκιμή. Όμως, σε κανονικές συνθήκες οι κινητήρες μόλυναν πολύ περισσότερο, με πολλαπλάσιες ποσότητες επιβλαβών καυσαερίων. Σύμφωνα με την EPA, τα εν λόγω αυτοκίνητα εξέπεμπαν οξείδια του αζώτου (NOx) έως και 40 φορές πάνω από το επιτρεπόμενο όριο, με το αέριο αυτό να προκαλεί άσθμα και άλλες παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος.
Η παραβίαση της νομοθεσίας περί καυσαερίων προκάλεσε ζημία δισεκατομμυρίων σε όλη τη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία, ενώ σύντομα ξεκίνησαν οι πολύχρονες δικαστικές διαμάχες με τις χώρες που εξήγαγαν τα οχήματα με το «πειραγμένο» λογισμικό.
Η VW παραδέχτηκε την ευθύνη της και, στις 8 Οκτωβρίου 2015, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Volkswagen στις ΗΠΑ, Μάικλ Χορν, σε κατάθεσή του ενώπιον του Κογκρέσου των ΗΠΑ δήλωσε ότι μπορεί να χρειαστούν χρόνια για να επισκευαστούν όλα τα αυτοκίνητα, λόγω των απαιτούμενων πολύπλοκων αλλαγών υλικού και λογισμικού. Η Volkswagen πρότεινε να αφήσουν τους ιδιοκτήτες αυτοκινήτων να αποφασίσουν οι ίδιοι εάν επιθυμούν τα αυτοκίνητά τους να ανακληθούν για χειρισμό. Ωστόσο, η Γερμανική Ομοσπονδιακή Αρχή Αυτοκινήτων Μεταφορών (Kraftfahrt-Bundesamt, ή KBA) έκανε σαφές πως το λογισμικό είναι παράνομο και διέταξε την πλήρη ανάκληση όλων των επηρεαζόμενων αυτοκινήτων στη Γερμανία. Στη συνέχεια, η Volkswagen πήρε την απόφαση να ανακαλέσει περίπου 8,5 εκατομμύρια αυτοκίνητα στην Ευρώπη.
Τον Ιανουάριο του 2017, η Volkswagen ομολόγησε την ενοχή της ως προς τις ποινικές κατηγορίες. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως την ίδια περίοδο, ο πρώην ανώτατος διευθυντής συμμόρφωσης με τις εκπομπές της Volkswagen στις ΗΠΑ, Όλιβερ Σμιτ, συνελήφθη από το FBI, με την κατηγορία της συνωμοσίας για εξαπάτηση των Ηνωμένων Πολιτειών και καταδικάστηκε το 2017 σε επτά χρόνια φυλάκισης, λόγω εμπλοκής του. Λίγους μήνες αργότερα, τον Απρίλιο του 2017, ένας ομοσπονδιακός δικαστής των ΗΠΑ διέταξε τη Volkswagen να πληρώσει ποινικό πρόστιμο 2,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ακόμη, ο πρώην πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Volkswagen AG, Μάρτιν Βίντερκορν, κατηγορήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες για απάτη και συνωμοσία στις 3 Μαΐου 2018, παρόλο που αρνιόταν επανειλημμένα ότι γνωρίζει τις στημένες δοκιμές εκπομπών.
Το σκάνδαλο της VW έχει κοστίσει έως και σήμερα δισεκατομμύρια δολάρια σε πρόστιμα, ποινές, οικονομικούς διακανονισμούς κτλ. Σήμερα, διεξάγονται ακόμη πολλές κυβερνητικές και πολιτικές αγωγές στις ΗΠΑ, καθώς και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου βρίσκονται τα περισσότερα από τα επηρεαζόμενα οχήματα. Πιο συγκεκριμένα, στη Γερμανία, υφίστανται από το 2015 έως το 2019 πάνω από 60.000 αστικές αγωγές διαφόρων βαθμών που εκπροσωπούν περίπου 450.000 ιδιοκτήτες Volkswagen, με αίτημα παρόμοια αποζημίωση, όπως η Volkswagen είχε δώσει στους οδηγούς των Ηνωμένων Πολιτειών.
Τελικώς, το σκάνδαλο που βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη, αύξησε την ευαισθητοποίηση σχετικά με τα ζητήματα ρύπανσης, καθώς και τα νόμιμα όρια εκπομπών των οχημάτων. Ιδανικό θα ήταν μελλοντικά να υπάρξει ειδικότερη ρύθμιση που θα προωθεί ένα είδος λογισμικού ανοιχτού κώδικα, το οποίο θα υπόκειται σε δημόσιο έλεγχο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- «Σκάνδαλο VW: Η εταιρεία ομολόγησε την απάτη και ζήτησε συγγνώμη -Τώρα έρχονται τα πρόστιμα», διαθέσιμο εδώ
- «Volkswagen: Το θορυβώδες σκάνδαλο των ρύπων και οι επιρροές του», διαθέσιμο εδώ
-
«Πέντε χρόνια μετά, η ζημιά από το σκάνδαλο της Volkswagen με τις εκπομπές καυσαερίων συνεχίζεται», διαθέσιμο εδώ
