Της Εμιλένας Πούπα,
Η Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου φαντάζει μακρινή και εντελώς ξένη, συγκριτικά με τα δεδομένα που γνωρίζουμε εμείς. Σε αντίθεση με τις μυθολογίες των χωρών της ευρωπαϊκής ηπείρου, στην ιαπωνική μυθολογία οι θεοί είναι χιλιάδες, βασικό χαρακτηριστικό που την ξεχωρίζει, άλλωστε, από τις υπόλοιπες. Αυτό οφείλεται κυρίως στη θρησκεία της χώρας, που καμία σχέση δεν έχει με τον χριστιανισμό. Πρόκειται, λοιπόν, για τον Σιντοϊσμό ή Σίντο, την αυτόχθονα θρησκεία της Ιαπωνίας, από την οποία η ιαπωνική μυθολογία έχει επηρεαστεί και εμπνευστεί.
Πιο συγκεκριμένα, γίνεται λόγος για μια πολυθεϊστική θρησκεία που βασίζεται στα “Kami”, δηλαδή σε θεότητες και πνεύματα της φύσης που εμπεριέχουν εξίσου το στοιχείο του καλού και του κακού. Ακριβώς επειδή ο αριθμός των ιαπωνικών θεοτήτων είναι εξαιρετικά μεγάλος, η ιδεολογία του Σίντο δεν θεωρεί κανέναν από αυτούς τους θεούς ως τον μοναδικό ή τον κυρίαρχο, δηλαδή κάποιον που να εξουσιάζει όλους τους υπόλοιπους θεούς, όπως στην περίπτωση του Δία στην ελληνική μυθολογία. Εκτός από τους δημιουργούς του κόσμου, τον Izanagi και την Izanami, οι περισσότεροι από τους άλλους θεούς σχετίζονται με κάποιο στοιχείο της φύσης.
Η Amaterasu είναι η θεά του ήλιου, των ουρανών και της γονιμότητας. Προστάτευε τις καλλιέργειες του σιταριού, του ρυζιού και του μεταξιού, ενώ είχε εφεύρει και την τέχνη του αργαλειού. Η πιο σημαντική από όλα τα Kami είναι η πρόγονος των Ιαπώνων αυτοκρατόρων. Αδέρφια της είναι ο Susanoo και ο Tsukuyomi. Ο πρώτος είναι ο θεός της θάλασσας και των καταιγίδων, ο οποίος άλλοτε εμφανίζεται να κάνει καλές πράξεις και άλλοτε να δίνει συμφορές στους ανθρώπους, για το οποίο, μάλιστα, εκδιώχθηκε και από τον ουρανό. Ο δεύτερος είναι ο θεός του φεγγαριού, ο οποίος μαζί με τον αδερφό του κατοικούσαν στους ουρανούς, μέχρι που μάλωσαν και δεν ξανασυναντήθηκαν ποτέ. Και οι τρεις, σύμφωνα πάντα με την ιαπωνική μυθολογία, είναι παιδιά του δημιουργού Izanagi, γεννήθηκαν, δηλαδή, όταν ο ίδιος ξεπλενόταν από τις αμαρτίες του.
Ακολουθεί η Inari, η θεά του βασικού ιαπωνικού φαγητού, του ρυζιού. Ως προστάτιδα της τροφής και της γεωργίας, γενικότερα, έχει ως σύμβολό της την αλεπού. Πολύ σημαντικός για τον ιαπωνικό λαό θεωρείται ο θεός Hachiman, που είναι ο θεός της τοξοβολίας και του πολέμου. Αν και από την αρχαιότητα λατρεύτηκε από γεωργούς και ψαράδες, κατέληξε να συνδέεται με το φύλο των σαμουράι, που τον τιμούσαν δεόντως. Έτσι, έγινε ο θεός φύλακας των πολεμιστών και αποτελεί θεϊκό προστάτη της χώρας.
Μια από τις σημαντικότερες θεότητες της ιαπωνικής μυθολογίας είναι, επίσης, ο θεός του ανέμου, ο Fuji. Ως επί το πλείστον, παρουσιάζεται σαν ένας δαίμονας που φοράει δέρμα λεοπάρδαλης και κρατάει στους ώμους του μια σακούλα αέρα. Με δαίμονα παρουσιάζεται και ο θεός των βροντών, των αστραπών και, γενικότερα, των καταιγίδων, με το όνομα Raijin. Λέγεται, σύμφωνα πάντα με τους Ιάπωνες, ότι προκαλεί τις καταιγίδες, χτυπώντας ταμπούρλα.
Σε αντιδιαστολή με τις δύο προαναφερθείσες, η Ame-no-Uzume-no-Mikoto είναι η θεά της αυγής, της χαράς, της αγάπης και της διασκέδασης. Είναι αυτή η θεά που κατάφερε να βγάλει την Amaterasu από τη σπηλιά που είχε κρυφτεί και να επαναφέρει το φως στον κόσμο. Τέλος, ο Suijin είναι ο θεός του νερού και ο προστάτης των ψαράδων, ενώ ο Ryujin, ως ο «Ιαπωνικός Ποσειδώνας», είναι ο θεός της θάλασσας, αυτός που εξουσιάζει τα κύματα.
Είναι ξεκάθαρο, λοιπόν, ότι η μυθολογία της Ιαπωνίας είναι συναρπαστική. Οι πληροφορίες που προσφέρονται είναι μοναδικές και ο μέσος αναγνώστης έρχεται σε επαφή με έναν ιδιαίτερο πολιτισμό, με τον δικό του χαρακτήρα, διαφορετικό από τις ευρωπαϊκές μυθολογίες. Ο λαός του Ανατέλλοντος Ηλίου, επηρεαζόμενος, βέβαια, από τη θρησκεία του, τον Σιντοϊσμό, έχει φτιάξει ένα πάνθεον με αμέτρητες θεότητες, οι περισσότερες σχετιζόμενες με τα στοιχεία της φύσης. Όλα ξεκινάνε από τους δημιουργούς του κόσμου, όμως, το αξιοπερίεργο είναι ότι καμία θεότητα δεν εξουσιάζει επί όλων των άλλων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Ashkenazi, Michael (2003), Handbook of Japanese Mythology, Santa Barbara: ABC Clio
- Piggott, Juliet (1969), Japanese Mythology, London: The Hamlyn Publishing Group Limited
- Roberts, Jeremy (2010), Japanese mythology A to Z, second edition, New York: Chelsea house publicaires
- britannica.com, Donald Keene, Japanese mythology, Διαθέσιμο εδώ
