Της Νόρας Κούρτη,
Η εξέλιξη της τεχνολογίας και σαφώς ο κόσμος του διαδικτύου έχει συμβάλλει αδιαμφισβήτητα στη διευκόλυνση της επικοινωνίας. Ένα ζήτημα που προκύπτει με την εξάπλωσή του και ιδιαίτερα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι αν δύναται να υπάρξει προσβολή της προσωπικότητας μέσω του διαδικτύου. Η προσβολή της προσωπικότητας θεμελιώνεται στο άρθρο 57 του Αστικού Κώδικα (ΑΚ) και υπάρχει όταν με οποιαδήποτε πράξη ή παράλειψη τρίτου, υπάρχει αμφισβήτηση της προσωπικής και επαγγελματικής προσωπικότητας ορισμένου προσώπου. Από τη διάταξη αυτήν προκύπτει ότι καθιερώνεται αντικειμενική ευθύνη του προσβάλλοντος, μόνον ως προς την αξίωση άρσης της προσβολής και παράλειψής της στο μέλλον, ενώ για την καταβολή αποζημίωσης λόγω ηθικής βλάβης θα πρέπει να αποδειχθεί υπαιτιότητα.
Τι συμβαίνει, όμως, αν μια τέτοια προσβολή λαμβάνει χώρα στο διαδίκτυο; Αποτελεί, τελικά, ένα «όπλο καταστροφής υπολήψεων»; Σύμφωνα με τη νομολογία, έχει κριθεί ότι είναι δυνατό να προσβληθεί η προσωπικότητα κάποιου μέσω ενός ιστότοπου κοινωνικής δικτύωσης (social network) επειδή α) κάθε συνδεδεμένος χρήστης έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει το προσωπικό του ιστολόγιο (blog) και β) να κάνει σύντομες αναρτήσεις και σχόλια μέσω αυτού, που μπορεί να επηρεάσουν τρίτους. Επιπλέον, οποιαδήποτε προσβολή μέσω διαδικτύου εξομοιώνεται με «δια του τύπου» προσβολή κατά τη θεωρία και τη νομολογία.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η αγωγή προσβολής της προσωπικότητας εκδικάζεται με τη διαδικασία των ειδικών περιουσιακών διαφορών κατά το άρθρο 614 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, που συνήθως αφορά διαφορές για δημοσιεύματα ή ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές και υλικές ζημιές κάθε είδους. Παράλληλα, αποφασίστηκε ότι οι διατάξεις του Ν. 1178/1981, για προσβολή σε ραδιοφωνική ή τηλεοπτική εκπομπή, εφαρμόζονται αντίστοιχα και για προσβολή που λαμβάνει χώρα στο διαδίκτυο μέσω ιστοσελίδων, που λειτουργούν ως διεθνή μέσα ροής πληροφοριών, καθώς δεν υπάρχει συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο για τέτοιες παραβάσεις.
Δεδομένου ότι οι πληροφορίες του διαδικτύου είναι μια εξέλιξη ηλεκτρονικών πληροφοριών, που διαδίδονται μέσω του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης, πρέπει να επισημανθεί ότι ενδέχεται να ευθύνεται πλήρως και για αδικοπραξία της υποβάθμισης της προσωπικότητας κάποιου ο διαχειριστής του ιστολόγιου/ιστότοπου, αν αποδειχτεί ότι γνώριζε ότι τα εν λόγω κείμενα θα μπορούσαν να βλάψουν το όνομα και τη φήμη του ενάγοντα και παρ’ όλα αυτά να τα διατηρήσει στον ιστότοπο, διαδίδοντάς τα σε απεριόριστο αριθμό επισκεπτών. Εξάλλου, από τον συνδυασμό των διατάξεων 299, 914 και 932 του ΑΚ συνάγεται ότι η προσβολή της προσωπικότητας αποτελεί και περίπτωση αδικοπραξίας.
Ειδικότερα, έχει γίνει δεκτό ότι υπεύθυνος για τα κείμενα που δημοσιεύονται από διάφορους στην περιοχή φιλοξενίας της ιστοσελίδας του είναι το πρόσωπο που κατέχει τη διεύθυνση του ιστότοπου, δηλαδή έχει την ιδιότητα του «Παροχέα Υπηρεσιών» του Π.Δ. 131/2003. Για να ευθύνεται ο ενδιάμεσος, βάσει του άρθρου 13 του Π.Δ 131/2003, πρέπει να γνωρίζει πως πρόκειται για παράνομη δραστηριότητα ή πληροφορία και ειδικά στις περιπτώσεις αξιώσεων αποζημίωσης να γνωρίζει τα γεγονότα ή τις περιστάσεις από τα οποία προκύπτει η παράνομη δραστηριότητά ή πληροφορία».
Ωστόσο, εάν η διαδικτυακή προσβολή προκαλείται από ένα σχόλιο σε ένα ειδησεογραφικό ιστολόγιο, πρέπει να αποδειχθεί ότι το περιεχόμενο του εν λόγω σχολίου υπερβαίνει αυτό που είναι αντικειμενικά απαραίτητο, για να αποδοθεί το περιεχόμενο των σκέψεων του συντάκτη προς ικανοποίηση του δικαιολογημένου ενδιαφέροντος για την ενημέρωση των χρηστών του ιστολογίου/ιστοσελίδας, αλλά και την πρόθεσή του να ασκήσει έντονη κριτική.
Τέλος, με την εφαρμογή του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία των Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (679/2016/EU GDPR), παρέχεται το δικαίωμα όχι μόνο της απλής προσφυγής στην εποπτική αρχή (Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα), αλλά και της διαγραφής των προσωπικών πληροφοριών, που περιέχονται στα εν λόγω προσβλητικά κείμενα/σχόλια, μέσω του οποίου επήλθε η προσβολή προσωπικότητας μέσω διαδικτύου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Προσβολή Προσωπικότητας Μέσω Διαδικτύου, διαθέσιμο εδώ
- Προσβολές της προσωπικότητας και της τιμής στο Διαδίκτυο, διαθέσιμο εδώ
