Της Θεοδώρας Αγγελοπούλου,
Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) υπέβαλε στις 12 Μαΐου το Υπόμνημα και τα αντίστοιχα Παραρτήματα, ενόψει της ακρόασης που είχε στην Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής των Ελλήνων για το «Ενημερωτικό σημείωμα για την κερδοφορία καθετοποιημένων εταιριών στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου», το οποίο κατέθεσε στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας και που ο τελευταίος, με τη σειρά του, κοινοποίησε στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή. Το περιεχόμενο του σημειώματος και ακόμη περισσότερο του Υπομνήματος είναι αποκαλυπτικό για τα ζητήματα κάθε είδους ενέργειας, που πραγματώνονται σε δημόσιο και ιδιωτικό επίπεδο εντός της ελληνικής επικράτειας, καθότι δίνει απαντήσεις σε ζητήματα, αναλύοντας, παράλληλα, τα υπάρχοντα προς επίλυση που ταλανίζουν τόσο τους πολίτες ως χρήστες και καταναλωτές όσο και τις επιχειρήσεις, οι οποίες δραστηριοποιούνται στον εν λόγω κλάδο.
Παρόλο που το σύνολο του Υπομνήματος χαίρει σχολιασμού, λαμβάνοντας υπόψιν και την κατεύθυνση που πλέον έχει δοθεί για απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο, το παρόν άρθρο εστιάζει στην παράγραφο, η οποία παρουσιάζει το σκέλος των αδειοδοτήσεων των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, προκειμένου να κατανοήσει ο αναγνώστης σε ποια φάση βρίσκεται ο κρατικός μηχανισμός σχετικά με τους στόχους που έχει θέσει στα πλαίσια του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα. Διαβάζοντας, λοιπόν, κανείς το σχετικό Υπόμνημα, θα συνειδητοποιήσει ότι παρόλα τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει στον τομέα των ΑΠΕ την τελευταία δεκαετία – αναλογιζόμενοι πως αυτά έγιναν από μία κατάσταση, η οποία βρισκόταν στο ναδίρ εξ απόψεως κρατικής μέριμνας και τεχνολογίας– ανακαλύπτει ότι βρισκόμαστε ακόμη πολύ πίσω συγκριτικά με τους στόχους, οι οποίοι έχουν τεθεί τόσο σε εθνικό όσο και σε ενωσιακό επίπεδο.
Αναλυτικότερα, ο νόμος 4685/2020 του ΥΠΕΝ άλλαξε άρδην τη διαδικασία αδειοδότησης έργων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, με την κυριότερη μεταρρύθμιση να αφορά το ότι πλέον απαιτείται Βεβαίωση Παραγωγού και όχι μόνο η Άδεια Παραγωγής, επί της οποίας η ΡΑΕ στα πλαίσια της γνωμοδοτικής της αρμοδιότητας εξέδωσε Κανονισμό Βεβαιώσεων Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, που υιοθετήθηκε ως πολιτική εν συνόλω από το ΥΠΕΝ. Ταυτοχρόνως, η ΡΑΕ εξομάλυνε τις διεκπεραιωτικές διαδικασίες για τους ενδιαφερόμενους μέσω: ενός πληροφοριακού συστήματος, το οποίο διαθέτει διαλειτουργικότητα με το taxisnet, του γεωπληροφοριακού χάρτη της, του συστήματος ΔΙΑΣ για αυτοματοποιημένη πληρωμή παραβόλων, του συστήματος του ΔΑΠΕΕΔ για προέγκριση της αίτησης, και αυτόματη έκδοση της Βεβαίωσης και ανάρτηση της τελικής Βεβαίωσης στο ΔΙΑΥΓΕΙΑ, κατόπιν δικής της αξιολόγησης.
Συμπεραίνουμε από τα προαναφερθέντα πως η διευκόλυνση των γραφειοκρατικών διαδικασιών σίγουρα βοηθά στην υλοποίηση του στόχου, αλλά από μόνη της δεν είναι αρκετή, καθώς τα σοβαρά κωλύματα παρουσιάζονται σε πρώιμο στάδιο, το οποίο ενσκύπτει στους περιορισμούς που θέτει η κείμενη νομοθεσία, αλλά και η απουσία ουσιαστικών εργαλείων για τους ενδιαφερόμενους που αναζητούν θετική έκβαση για το αίτημά τους. Κατά συνέπεια, το μείζον πρόβλημα εντοπίζεται στο γεγονός ότι η πλειοψηφία των αιτημάτων εμπίπτει στις ζώνες ασυμβατότητας, ώστε η ΡΑΕ παρόλη τη χορήγηση της Βεβαίωσης Παραγωγού, δεν προβλέπει τα θεμελιώδη κωλύματα του επόμενου σταδίου, το οποίο αφορά την Έκδοση των Περιβαλλοντικών Όρων (ΕΠΟ), όπως έχουν διαμορφωθεί από τον σχετικό νόμο. Ενδεικτικά, από τις πανελλαδικά 5.596 αιτήσεις για έργα Α.Π.Ε. που έχουν εγκριθεί με Βεβαίωση Παραγωγού και μετέπειτα τη σχετική άδεια παραγωγής, τα 783 από αυτά έχουν λάβει άδεια λειτουργίας, δηλαδή των 14% αυτών, μετά την έκδοση συμμόρφωσής τους με τους περιβαλλοντικούς όρους και μόλις 224 από αυτά βρίσκονται στο στάδιο της άδειας εγκατάστασης.
Τα κυριότερα αίτια για το ότι το ποσοστό υλοποίησης των αιτημάτων ανέρχεται μόνο στο 10%, όπως προκύπτει από τα αριθμητικά δεδομένα, δεν οφείλεται κυρίως μόνο στο έλλειμμα ηλεκτρικού χώρου, που αναφέρουν συνήθως οι ειδικοί. Το πραγματικό αίτιο συνίσταται στο ότι δεν υπάρχει, από το πρώτο κιόλας στάδιο της διαδικασίας, οργανωμένη η πληροφορία ότι οι αιτηθείσες περιοχές προς άδεια εγκατάστασης αιολικών πάρκων, φωτοβολταϊκών, και τεχνολογικών συστημάτων για τη βιομάζα, τη γεωθερμία, τα υβριδικά και τα ηλιοθερμικά είναι εκ προοιμίου αδύνατο να πραγματωθούν, όχι διότι ευθύνονται τυχόν λάθος ή ελλειμματικά δεδομένα υλοποίησης και παραγωγής που παρουσιάζουν οι ενδιαφερόμενοι παραγωγοί, αλλά επειδή για τις περιοχές που επιθυμούν να εγκατασταθούν δεν έχουν λάβει γνώση ότι δεν επιτρέπεται η αλλοίωσή τους με οποιοδήποτε τρόπο. Στο Υπόμνημα της ΡΑΕ φαίνεται ότι η διοίκησή της έχει κατανοήσει το εν λόγω σοβαρό πρόβλημα και ανακοινώνεται ότι η Αρχή έχει προβεί ήδη σε ενέργειες για τη συστηματοποίηση του γεωπληροφοριακού της χάρτη, ο οποίος θα είναι ενημερωμένος με τις περιοχές αποκλεισμού, τις ζώνες ασυμβατότητας και τις ζώνες που προκύπτουν από τις προβλεπόμενες αποστάσεις χωροθέτησης εγκαταστάσεων ΑΠΕ, σύμφωνα με το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις ΑΠΕ.
Κατ’ αποτέλεσμα, όπως αναφέρεται εντός του κειμένου –που σκοπίμως παρατίθεται αυτολεξεί, ώστε να επαληθευτεί μελλοντικά, εάν οι λέξεις ταυτίζονται με τις πράξεις– «η ΡΑΕ θα δύναται να ασκεί την αδειοδοτική της αρμοδιότητα, λαμβάνοντας υπόψη δεδομένα τα οποία έως τώρα αξιολογούνταν σε μεταγενέστερο στάδιο κατά την περιβαλλοντική αδειοδότηση. Κατά αυτόν τον τρόπο, θα ενισχυθεί το κύρος της αδειοδότησης των ΑΠΕ, καθώς οι ιδιαιτερότητες των περιοχών θα λαμβάνονται υπόψη εξαρχής, αποφεύγοντας την πρόκληση εντάσεων σε τοπικό επίπεδο, την άσκοπη δέσμευση ενεργειακού χώρου και την αλυσιτελή δαπάνη ανθρώπινων και οικονομικών πόρων τόσο από επενδυτές όσο και από δημόσιες αρχές. Ως εκ τούτου, η επικείμενη ενημέρωση του Γεωπληροφοριακού Χάρτη θα προωθήσει τη νομική ασφάλεια ως προς την έκδοση Βεβαιώσεων ΑΠΕ και θα συμβάλλει στη δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης προς τις ΑΠΕ, που αποτελούν μονόδρομο για το μέλλον του ενεργειακού μας συστήματος».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Ανακοίνωση σχετικά με το υλικό της ΡΑΕ που κατατέθηκε στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας και κοινοποιήθηκε στην Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής των Ελλήνων, rae.gr, διαθέσιμο εδώ
