Της Πετρίνας Βουτσίνου,
Κάθε άνθρωπος από τη στιγμή που γεννιέται έχει κάποια θεμελιώδη δικαιώματα τα οποία μπορεί να μην γνωρίζει. Αυτό συμβαίνει επειδή δεν εμφανίζονται ως θέμα συζήτησης στα σχολεία ή τείνει να παραλείπεται η σημασία τους, καθώς θεωρούνται δεδομένα. Ωστόσο, είναι άκρως σημαντικό κάποιος να γνωρίζει τα δικαιώματά του, ώστε να μπορεί να καταλάβει πότε παραβιάζονται και να δράσει αναλόγως για να τα προστατεύσει.
Κάθε άτομο, λοιπόν, ανεξαρτήτως φυλής, χρώματος, φύλου, γλώσσας, θρησκείας, πεποιθήσεων, καταγωγής, περιουσίας, γέννησης ή τόπου διαμονής, έχει δικαίωμα στην ισότητα, την αξιοπρέπεια, τη ζωή, την ελευθερία και την εκπαίδευση. Δεν μπορεί κάποιος να υποβάλλεται σε οποιοδήποτε είδος βασανιστηρίου, να ζει σαν δούλος ή να του παραβιάζεται το δικαίωμα του ασύλου. Όλοι πρέπει να αντιμετωπιζόμαστε το ίδιο από τον νόμο και τα δικαστήρια, να μην συλλαμβανόμαστε αυθαίρετα ή να κατηγορούμαστε χωρίς αποδείξεις. Παράλληλα, απαράβατο πρέπει να είναι και το δικαίωμα της προσωπικής ασφάλειας, της ιδιοκτησίας, της ελευθερίας της σκέψης, της έκφρασης και των πεποιθήσεων.
Επίσης, η ελευθερία του «συνέρχεσθαι, συναιτερίζεσθαι, εκλέγειν και εκλέγεσθαι» δεν θα πρέπει να παραληφθούν. Τέλος, όλοι έχουμε το δικαίωμα να κυκλοφορούμε ελεύθερα σε οποιαδήποτε χώρα, να δημιουργούμε οικογένεια, να αποκτούμε ιθαγένεια, κοινωνική ασφάλιση και εργασία με λογικό ωράριο και αντάξια της δουλειάς μας, αμοιβή. Παρόλο που θεωρητικά κανένας δεν μπορεί να μας στερήσει κάποιο από αυτά τα δικαιώματα, μπορούμε, δυστυχώς, να παρατηρήσουμε πάρα πολλές καταστάσεις παραβίασής τους τόσο σε μικρότερη όσο και σε μεγαλύτερη κλίμακα.
Ο μόνος τρόπος να παραβιαστεί ένα δικαίωμα είναι μέσω της βίας, η οποία βία μπορεί να είναι άμεση (σωματική ή όχι), δομημένη (παραδείγματος χάρη από νόμους) ή πολιτιστική (κάποιες παραδόσεις ή πεποιθήσεις). Η διάκριση ανάμεσα σε αυτά τα είδη βίας δεν είναι πάντοτε ξεκάθαρη και μπορεί ένα περιστατικό βίας να πέφτει σε παραπάνω κατηγορίες. Ως άμεση βία μπορούμε να θεωρήσουμε το όταν κάποιος ενεργά βλάπτει έναν συνάνθρωπό του είτε με σωματική βία είτε με κάποια διάκριση προς το πρόσωπό του. Έτσι, μπορεί να παραβιαστεί το δικαίωμα της ζωής και της σωματικής ασφάλειας.
Δομημένη βία θεωρείται εκείνη η πράξη που είναι αποφασισμένη από την εκάστοτε εξουσία του κράτους και στερεί ελευθερίες και δικαιώματα από συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων που συνήθως είναι μειονότητες. Παραδείγματος χάριν, στο Ελληνικό κράτος δύο άτομα του ίδιου φύλου δεν έχουν τη δυνατότητα να παντρευτούν μέσα σε ένα νομικό πλαίσιο που να τους παρέχει ίσα δικαιώματα. Πολιτιστική βία είναι εκείνη η οποία «δικαιολογείται» από παραδόσεις και πεποιθήσεις που έχουν διαμορφωθεί με τον χρόνο και έχουν περαστεί από γενιά σε γενιά. Το να μην συμπεριφέρεται ένας δάσκαλος με τον ίδιο τρόπο σε ένα παιδί απλώς και μόνο επειδή είναι από κάποια άλλη χώρα, και να του στερεί το δικαίωμα στη μόρφωση μη δίνοντάς του ίσες ευκαιρίες, «δικαιολογείται» ως μία πράξη που συμβαίνει επειδή έχει μάθει πως τα άτομα από μία συγκεκριμένη χώρα δεν είναι ικανά.
Κάποιες από τις παραβιάσεις είναι παράνομες και οι παραβάτες μπορεί να υποστούν νομικές κυρώσεις, αλλά αυτό δεν συμβαίνει πάντα και σε όλα τα κράτη. Για παράδειγμα, εάν κάποιος εργοδότης κάνει διακρίσεις στους υποψήφιους υπαλλήλους του και δεν προσλάβει ένα άτομο αποκλειστικά και μόνο επειδή είναι διαφορετικό (άλλο χρώμα δέρματος, τρόπο έκφρασης, σεξουαλικό προσανατολισμό) παραβιάζει ένα θεμελιώδες δικαίωμα, αλλά δεν θα υποστεί κάποια κύρωση.
Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι ένα δύσκολο θέμα συζήτησης καθώς, ενώ όλοι συμφωνούμε πως θα έπρεπε να είναι σεβαστά, συνέχεια γίνονται παραβάσεις που περνούν απαρατήρητες. Πάντα για να ξεκινήσουμε τη λύση ενός προβλήματος είναι απαραίτητη η ενημέρωση και η βαθύτερη κατανόηση του ζητήματος. Είναι σημαντικό, λοιπόν, να γνωρίζουμε πως όλοι οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα να ζουν σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο χωρίς καμία διάκριση και να μην αφήνουμε παραβιάσεις των δικαιωμάτων να περνούν απαρατήρητες αποκλειστικά και μόνο επειδή δεν θεωρούνται και παραβιάσεις νόμων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ανθρώπινα δικαιώματα, el.wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ
- Βία και ανθρώπινα δικαιώματα, avgi.gr, διαθέσιμο εδώ
