Της Αριάδνης-Παναγιώτας Φατσή,
Η τεχνητή νοημοσύνη, Artificial Intelligence ή AI όπως συχνότερα την ονομάζουμε, αναφέρεται στη δυνατότητα οποιασδήποτε μηχανής ή υπολογιστή να μιμείται ανθρώπινες ικανότητες, όπως η μάθηση από παραδείγματα και η εμπειρία, η αναγνώριση αντικειμένων, η κατανόηση και η απόκριση στη γλώσσα, η λήψη αποφάσεων και η επίλυση προβλημάτων. Συνδυάζοντας αυτές τις διαφορετικές ικανότητες, το μηχάνημα μπορεί να εκτελέσει πολύπλοκες λειτουργίες όπως η οδήγηση αυτοκινήτου. Όμως, είναι σίγουρο ότι αυτό το ξέρετε πολύ καλά ήδη —ακόμη και η Siri ή η Alexa, που μπορεί να έχετε χρησιμοποιήσει στην καθημερινή σας ζωή, αποτελούν δείγματα τεχνητής νοημοσύνης. Αυτό που ίσως δεν έτυχε να ακούσετε μέχρι στιγμής είναι οι εφαρμογές του επιστημονικού αυτού πεδίου στον τομέα της περιβαλλοντικής αειφορίας.
Η τεχνητή νοημοσύνη, λόγω των δυνατοτήτων που προαναφέρθηκαν, και ιδίως του ότι δύναται να προσομοιώσει τις διαδικασίες μάθησης και πρακτικής εφαρμογής του ανθρώπινου εγκεφάλου, μπορεί να αξιοποιηθεί σε ένα ευρύ φάσμα οικονομικών τομέων και καταστάσεων για να συμβάλει στη διαχείριση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και της κλιματικής αλλαγής. Μερικά παραδείγματα εφαρμογής περιλαμβάνουν: δίκτυα καθαρής κατανεμημένης ενέργειας με τεχνητή νοημοσύνη, γεωργία ακριβείας, βιώσιμες αλυσίδες εφοδιασμού, βελτιωμένη πρόβλεψη και αντιμετώπιση καιρικών φαινομένων και φυσικών καταστροφών.
Πρόσφατη έρευνα της PwC UK που χρηματοδοτήθηκε από τη Microsoft, μοντελοποιεί τον οικονομικό αντίκτυπο της εφαρμογής της τεχνητής νοημοσύνης για τη διαχείριση του περιβάλλοντος, σε τέσσερις τομείς –γεωργία, νερό, ενέργεια και μεταφορές. Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι η χρήση τεχνητής νοημοσύνης για περιβαλλοντικές εφαρμογές θα μπορούσε να συνεισφέρει έως και 5,2 τρισεκατομμύρια δολάρια στην παγκόσμια οικονομία το 2030, αύξηση 4,4% σε σχέση με τις συνήθεις δραστηριότητες. Παράλληλα, η εφαρμογή μοχλών τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσε να μειώσει τις παγκόσμιες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου (GHG) κατά 4% το 2030, ποσό που ισοδυναμεί με τις ετήσιες εκπομπές του 2030 της Αυστραλίας, του Καναδά και της Ιαπωνίας μαζί. Ταυτόχρονα, με τη βελτίωση της παραγωγικότητας, η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να δημιουργήσει 38,2 εκατομμύρια καθαρές νέες θέσεις εργασίας σε ολόκληρη την παγκόσμια οικονομία, προσφέροντας περισσότερα εξειδικευμένα επαγγέλματα ως μέρος αυτής της μετάβασης.
Πολλές εταιρείες έχουν ήδη αρχίσει να αξιοποιούν στο μεταξύ τέτοια μοντέλα για να μειώσουν το ενεργειακό τους αποτύπωμα. Όπως αναφέρει ο ιστότοπος earth.org, μερικά παραδείγματα είναι τα εξής:
- Η Google χρησιμοποιεί ένα μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης για να μειώσει το ενεργειακό αποτύπωμα των κέντρων δεδομένων που καταναλώνουν άφθονους πόρους, μειώνοντας το ενεργειακό κόστος της ψύξης κατά 40%.
- Η IBM χρησιμοποιεί τεχνητή νοημοσύνη για καλύτερη πρόγνωση καιρού, κάνοντας τις προβλέψεις της κατά 30% πιο ακριβείς. Αυτό βοηθά τις εταιρείες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας να διαχειρίζονται καλύτερα τις εγκαταστάσεις τους, μεγιστοποιώντας την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και μειώνοντας τις εκπομπές άνθρακα.
- Η Xcel Energy, μια εταιρεία κοινής ωφελείας που καίει άνθρακα και εκπέμπει οξείδιο του αζώτου, χρησιμοποιεί τεχνητή νοημοσύνη για να προβλέψει καλύτερα τα πρότυπα κατανάλωσης ενέργειας και να προσαρμόσει τα λειτουργικά της συστήματα, ενισχύοντας έτσι σημαντικά την απόδοση, γύρω στο 20%.
- Το Carbon Tracker, μια ομάδα think-tank για την υπεράσπιση του κλίματος, χρησιμοποιεί τεχνητή νοημοσύνη για να παρακολουθεί τις εκπομπές από εργοστάσια άνθρακα, μέσα από δορυφορικές φωτογραφίες. Χρησιμοποιώντας τα δεδομένα αυτά, τα μοντέλα που αξιοποιούνται βοηθούν στην καθοδήγηση των επενδύσεων προς επιχειρήσεις με χαμηλότερο αποτύπωμα.
Η τεχνητή νοημοσύνη, όπως φαίνεται και από τα ήδη λεχθέντα, μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην επίτευξη όχι μόνο περιβαλλοντικών, αλλά και όλων των άλλων Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης —από τον τερματισμό της πείνας και της φτώχειας, μέχρι την επίτευξη βιώσιμης ενέργειας και ισότητας των φύλων, έως την προστασία και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Παρόλα αυτά, είναι ορθό να ερευνηθεί και το ενεργειακό αποτύπωμα των ίδιων των συστημάτων ΑΙ, αλλά και τα πιθανά αρνητικά αποτελέσματα. Μια έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Communications το 2020 ανέφερε ότι, ενώ τα ΑΙ μπορούν πραγματικά να δώσουν ώθηση στην επίτευξη στόχων όπως η ενεργειακή κατανάλωση, εντούτοις μπορούν να αποβούν επικίνδυνα για άλλους στόχους, όπως η καταπολέμηση των ανισοτήτων, καθώς μπορεί να δημιουργήσουν την ανάγκη για ακόμη υψηλότερη εξειδίκευση στην αγορά εργασίας.
Πάντως, είναι βέβαιο ότι το ζήτημα θα απασχολήσει στο μέλλον, αλλά και ότι οι αποφάσεις θα πρέπει να ληφθούν με γνώμονα τον ορθό λόγο και τις εγγυήσεις που θα αποτρέψουν την όποια οπισθοδρόμηση στους στόχους βιωσιμότητας. Όπως και κάθε έργο του ανθρώπου, έτσι και τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης πρέπει να αξιοποιούνται με τέτοιο τρόπο ώστε να κάνουν τη ζωή μας καλύτερη —γι’ αυτό και μεγάλη αξία έχει η έρευνα αλλά και η διαβούλευση σε αυτούς τους τομείς.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- “Can AI Help Achieve Environmental Sustainability?, earth.org, διαθέσιμο εδώ
- “The role of artificial intelligence in achieving the Sustainable Development Goals, nature.com, διαθέσιμο εδώ
- “How AI can enable a sustainable future”, pwc.co.uk, διαθέσιμο εδώ
