Της Ανθής Ντόλα,
Όσο ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος μαίνεται, τα προβλήματα πληθαίνουν. Πέρα από τις πολιτικές συγκρούσεις που έχουν ξεσπάσει, έρχεται να προστεθεί ένα νέο πρόβλημα και είναι αυτό που έχει προκύψει μεταξύ του Πάπα Φραγκίσκου και του Πατριάρχη Ρωσίας Κυρίλλου. Η σχέση των δύο θρησκευτικών ηγετών περνά κρίση και αφορμή στάθηκε ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος, που φαίνεται να μην έχει τελειωμό.
Αρχή αυτής της κόντρας ήταν μία δήλωση του Πάπα Φραγκίσκου, σε συνέντευξη που παραχώρησε στην ιταλική εφημερίδα Corriere Della Sera. Ο Πάπας, αναφερόμενος στον Κύριλλο, τόνισε πως «δεν μπορεί να γίνει το παπαδοπαίδι του Putin», γεγονός που προκάλεσε τις αντιδράσεις της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Από την πλευρά της, η τελευταία χαρακτήρισε την δήλωση του Φραγκίσκου ατυχή, ενώ τόνισε πως μία τέτοια τοποθέτηση δεν βοηθά στη διεξαγωγή ενός επικοδομήτικού διαλόγου. «Ο Πάπας Φραγκίσκος επέλεξε ένα λάθος ύφος για να μεταφέρει το περιεχόμενο της συνομιλίας τους», ανακοίνωσε το Πατριαρχείο της Μόσχας, αν και δεν αναφέρθηκε άμεσα στο απόσπασμα της δήλωσης για το «παπαδοπαίδι».
Δυστυχώς, η μέχρι τώρα στάση του Πατριάρχη Κυρίλλου αποδεικνύει πως υποστηρίζει την απόφαση διεξαγωγής του πολέμου στην Ουκρανία. Άλλωστε, και οι σχέσεις του με τον Vladimir Putin είναι ιδιαίτερα στενές, γεγονός που δικαιολογεί την στάση του απέναντι σε ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα.
Μπορεί ο Ρώσος Πατριάρχης να εξέφρασε τη θλίψη του για την σύγκρουση μεταξύ των δύο λαών, αλλά συνεχίζει να τάσσεται με το μέρος του Ρώσου Προέδρου. Μπορεί το ποίμνιό του να περιλαμβάνει και μία μεγάλη μερίδα του ουκρανικού πληθυσμού, καθώς η μία από τις Ουκρανικές Ορθόδοξες Εκκλησίες τελεί υπό το Πατριαρχείο της Μόσχας και να προσεύχεται γι’ αυτούς και να διερωτάται: «Πώς μπορούμε να προωθήσουμε την ειρήνευση εκείνων που πολεμούν με μοναδικό στόχο την επίτευξη της εδραίωσης της ειρήνης και της δικαιοσύνης;», αλλά η γενικότερη αντιμετώπιση του θέματος δίνει αντιφατικά μηνύματα, τόσο στο ποίμνιο όσο και στον υπόλοιπο κόσμο.
Άλλωστε, για τον Κύριλλο αυτή η πολεμική σύγκρουση έχει πολιτικά αίτια, καθώς «στο τέλος της σοβιετικής εποχής, η Ρωσία έλαβε τη διαβεβαίωση ότι το ΝΑΤΟ δεν θα μετακινηθεί ούτε κατά μία ίντσα προς την ανατολική κατεύθυνση», «ωστόσο, η υπόσχεση αυτή αθετήθηκε», όπως επισημάνθηκε σε ανακοίνωση του Πατριαρχείου Μόσχας. Πέρα από τη πολιτική αιτιολόγηση, ο Ρώσος Πατριάρχης αντιμετωπίζει αυτό τον πόλεμο ως μία βάση απέναντι στην παρακμή της Δύσης, η οποία ήρθε με την αποδοχή της ομοφυλοφιλίας.
Σε κάθε περίπτωση, ο Ρώσος Πατριάρχης εντείνει την δύσκολη κατάσταση στην οποία έχει επέλθει η χώρα του, ενώ παράλληλα απαξιοί για μία μερίδα του ποιμνίου του, η οποία έχει απόλυτη ανάγκη για στήριξη, σε πρακτικό και όχι μόνο θεωρητικό και διπλωματικό επίπεδο. Ο Κύριλλος ξεχνά τη θέση του θρησκευτικού ηγέτη, την οποία κατέχει, και μετατρέπεται σε έναν πολιτικό υποστηρικτή του Ρώσου Προέδρου. Ξεχνά πως η θέση του απαιτεί την υποστήριξη της ειρήνης και της αδελφοσύνης, του διαλόγου και της συζήτησης, με αποτέλεσμα από θρησκευτικός ηγέτης να γίνεται συνεργάτης του Putin.
Σε τέτοιες στιγμές είναι σημαντικό οι θρησκευτικοί ηγέτες που έχουν κάποια εξουσία στο εσωτερικό της χώρας τους να προσπαθούν να κατευνάσουν τα πνεύματα και να λογικέψουν ηγέτες που μπορεί να χάνουν τον δρόμο τους. Να διατυμπανίζουν τη σημασία της ειρήνης και της αγάπης, την οποία πρεσβεύει η θρησκεία τους, χωρίς να προστάζουν και να γιγαντώνουν τις δικές τους αντιπαραθέσεις και αντιρρήσεις απέναντι σε έναν άλλο κόσμο, όπως είναι αυτός της Δύσης. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο Κύριλλος συμπεριφέρεται ως ένας νέος σταυροφόρος, ο οποίος, συνεργαζόμενος με τον ηγέτη του κράτους, προσπαθεί να βάλει στο «σωστό δρόμο» το «απολωλός πρόβατο».
Αυτό που επιβάλλεται να σκεφτεί ο Κύριλλος είναι πως ο πολιτικός με τον θρησκευτικό ηγέτη δεν αποτελούν μία ενιαία οντότητα. Πάντα θα υπάρχει κάποιος που θα δικαιολογεί έναν πολιτικό ηγέτη και τις λάθος κινήσεις του, αλλά ποτέ δεν θα υπάρξει κάποιος να δικαιολογήσει έναν θρησκευτικό ηγέτη που ξέχασε τη θέση του και αθέτησε τις υποσχέσεις του παραγκωνίζοντας τις βασικές αξίες της πίστης του.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- «Ένταση μεταξύ Πάπα και Πατριάρχη Κυρίλλου», η Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
- «Πάπας κατά Πατριάρχη Κύριλλου: ‘Να μην γίνει παπαδοπαίδι του Πούτιν’ – ‘Σχίσμα’ του Ποντίφικα με τη Μόσχα», Παραπολιτικά, διαθέσιμο εδώ
