Της Νεφέλης Τσιλοπούλου,
Στις 12 Δεκεμβρίου του 1969 σημειώθηκε μία βομβιστική επίθεση στην έδρα της Αγροτικής Τράπεζας στην Πιάτσα Φοντάνα στο Μιλάνο της Ιταλίας, που είχε ως αποτέλεσμα 17 νεκρούς και 88 τραυματίες. Ακολούθησαν 80 ανακρίσεις ανθρώπων, κυρίως από το φάσμα του αναρχισμού. Ανάμεσα σε αυτούς ήταν και ο σαρανταενάχρονος αναρχικός εργάτης σιδηροδρόμων Τζουζέπε Πινέλλι. Στις 15 Δεκεμβρίου και ενώ κρατείται ακόμα παράνομα στο αστυνομικό τμήμα – εφόσον η κράτηση βάση νόμου μπορεί να διαρκέσει μέχρι δύο μέρες, θα έπρεπε ή να ελευθερωθεί ή να φυλακιστεί –, ο Πινέλλι βρέθηκε νεκρός έπειτα από πτώση που έγινε από το παράθυρο του τμήματος. Παρά τις αντιδράσεις των συντρόφων του ότι δολοφονήθηκε εν ψυχρώ, ο αστυνομικός διευθυντής του τμήματος υποστήριξε πως πρόκειται για αυτοκτονία. Όσα κρατικά όργανα εμπλέκονταν στην υπόθεση αθωώθηκαν.
Εμπνευσμένος από αυτό το γεγονός, ο βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας Ντάριο Φο έγραψε το έργο Ο τυχαίος θάνατος ενός αναρχικού ή στο πρωτότυπο Morte accidentale di un anarchico, που δημοσιεύτηκε το 1970. Πλέον αποτελεί ένα κλασικό θεατρικό έργο του 20ού αιώνα και ίσως ένα από τα επιδραστικότερα του είδους του, καθώς έχει ανέβει σε περισσότερες από 40 χώρες ανά τον κόσμο. Η Ελλάδα ήδη από το 2012 βρίσκεται σε αυτήν τη λίστα με σκηνοθέτη και πρωταγωνιστή τότε τον Σπύρο Παπαδόπουλο.
Δέκα χρόνια μετά, ο Γιάννης Κακλέας επαναπροσδιορίζει το περιεχόμενο του έργου με τη δραματουργική και σκηνοθετική του επιμέλεια. Μένοντας πιστός στην ιδέα και το μήνυμα του Ντάριο Φο, προσθέτει ακριβώς ό,τι χρειάζεται για να ταυτιστεί με το παρόν της χώρας μας. Και το πετυχαίνει.
Ένας εξαιρετικός Πάνος Βλάχος σε ρόλο πρωταγωνιστή μονολογεί, τραγουδάει, χορεύει συζητάει με το κοινό, με τον θίασο. Βρίσκεται πάνω στη σκηνή και ολοκληρώνει την ύπαρξή του σε όλο της το φάσμα. Δεν ντρέπεται για το είναι του και μας το δείχνει απλόχερα. Η διανομή των ρόλων είναι αναμφίβολα ένα μεγάλο στοίχημα που κερδήθηκε. Φοίβος Ριμένας, Θοδωρής Σκυφτούλης, Ιφιγένεια Αστεριάδη, Κωνσταντίνος Μαγκλάρας και Στέλιος Πέτσος αποτελούν τον θίασο και ο καθένας υπηρετεί τον ρόλο του με ευγένεια και ισορροπία. Η αντίληψη είναι εκπληκτική. Η ολοκλήρωση των χαρακτήρων συμβαίνει επί σκηνής και εμείς γινόμαστε μάρτυρες αυτής.
Τη μουσική επιμέλεια ανέλαβε στιχουργικά ο Πάνος Βλάχος και συνθετικά ο Βάιος Πράπας, οι οποίοι παίζουν ζωντανά επί σκηνής. Τα ερεθίσματα είναι ποικίλα και το θέατρο είναι πιο ζωντανό από ποτέ. Φώτα, σκηνικά, τεχνολογικά μέσα όλα προς όφελός του. Οι αίθουσες γεμάτες και όχι άδικα. Είναι δικαίως η παράσταση της χρονιάς. Θίγει, ενοχλεί, τα λέει ευθέως. Τα στραβά μας, τις ντροπές μας, τις μελανές σελίδες της εποχής μας που είναι πολλές. Ένα έργο, που γράφτηκε τη δεκαετία του ‘70 σε μία άλλη χώρα, γίνεται επίκαιρο μισό αιώνα μετά στην Ελλάδα. Αυτό, όμως, είναι η τέχνη, και στην περίπτωση αυτήν το θέατρο, γίνεται ένα μεγάλο ψέμα που πραγματεύεται αλήθειες.
Αν δεν είστε «του θεάτρου», σας προτρέπω να γίνετε για ένα απόγευμα για 100 λεπτά. Και αν είστε, τότε είμαι σίγουρη πως ήδη ξέρετε για αυτές τις αλήθειες. Να προβληματιζόμαστε, να έχουμε θάρρος. Να γελάμε, να νιώθουμε. Να πηγαίνουμε θέατρο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ο ΤΥΧΑΙΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ ΕΝΟΣ ΑΝΑΡΧΙΚΟΥ, viva.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Ο τυχαίος θάνατος ενός αναρχικού, athinorama.gr, διαθέσιμο εδώ.
