Της Μαρίας Κελεπούρη,
Η εμφάνιση του CΟVID-19 και της πανδημίας που ο ιός αυτός προκάλεσε επανέφερε στο προσκήνιο όλες τις παθογένειες του συστήματος Υγείας στην Ελλάδα και υπενθύμισε την αναγκαιότητα ύπαρξης άμεσων πρακτικών για την καταπολέμησή τους, καθώς και τη σημασία της εύρυθμης λειτουργίας του τομέα της Υγείας. Ταυτόχρονα, απέδειξε την επιτακτική ανάγκη συμπόρευσης των σχετικών πολιτικών με τις κοινωνικές αλλαγές και επιταγές. Υπό αυτό το πρίσμα, το πόνημα Προκλήσεις για την Ανάπτυξη της Δημόσιας Υγείας στην Ελλάδα, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Επίκεντρο, κρίνεται άκρως επίκαιρο, διότι παρουσιάζει μια ολιστική προσέγγιση της δομής και της δραστηριότητας των συστημάτων Υγείας.
Σε επιστημονική επιμέλεια και συντονισμό των Γιάννη Τούντα και Γιάννη Κυριόπουλου, το παρόν εγχείρημα περιλαμβάνει μια σειρά εργασιών εκπονημένων από έγκριτους καθηγητές και επιστήμονες, οι οποίοι προσφέρουν χρήσιμες πληροφορίες για τον σκελετό της Δημόσιας Υγείας, καθώς και ερευνητικά δεδομένα αναφορικά με την επιρροή των εξαρτήσεων ή των ψυχολογικών παραγόντων – ως συνεπειών της κοινωνικής ρευστότητας – στην υγεία των πολιτών. Γεγονός που αποδεικνύει την άμεση αλληλεξάρτηση κάθε επιπέδου της κοινωνίας, καθώς και του αντικτύπου αυτής της σχέσης στο άτομο.
Μια σημαντική παρατήρηση την οποία οι γράφοντες διευκρινίζουν στην εισαγωγή τους, είναι η διαφοροποίηση της Δημόσιας Υγείας από τα συστήματα που κάθε κράτος χρησιμοποιεί για να την προφυλάξει. Η Δημόσια Υγεία αποτελείται από συγκεκριμένους τομείς, οι οποίοι ενεργούν με σκοπό την προστασία της υγείας του πληθυσμού. Αν και ο βασικός πυλώνας σε αυτήν τη διαδικασία είναι η ιατρική επιστήμη, εξίσου συμβάλλουν κι άλλοι κλάδοι, όπως αυτοί της βιολογίας, της ψυχολογίας ή της κοινωνιολογίας.
Κεντρικοί τομείς της Δημόσιας Υγείας είναι αυτοί της Πρόληψης της νόσου, της Προστασίας της Υγείας και της Προαγωγής της Υγείας. Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως και οι τρεις αυτές κατηγορίες δρουν τηρώντας τη δεοντολογία και με σεβασμό στην ισότητα και στα ανθρώπινα δικαιώματα. Τα προβλήματα που ανακύπτουν ορισμένες φορές οφείλονται στις εκάστοτε κοινωνικές ή πολιτικές συνθήκες. Για αυτό και κρίθηκε σκόπιμη η ανάπτυξη της Ενιαίας Υγείας, η οποία αποβλέπει στη σύμπραξη διαφορετικών επιστημονικών πεδίων, με στόχο τον σχεδιασμό κατάλληλων προγραμμάτων.
Οι εργασίες συνοδεύονται από πλούσια βιβλιογραφία και καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα των παραγόντων που επηρεάζουν την υγεία, από την αυτοδιάθεση των ανθρώπων ως τα μέσα που μπορούν να αξιοποιήσουν για να επιτύχουν την ευεξία. Σε αυτό το πλαίσιο, επισημαίνεται πως η ακολουθία μιας ποιοτικής διατροφής από την παιδική ηλικία συμβάλλει σε μια υγιή ανάπτυξη και, επίσης, καθορίζει ως έναν βαθμό και μακροπρόθεσμα την οικονομική πρόοδο μιας κοινωνίας, λόγω μικρότερου κόστους σε φαρμακευτικές αγωγές, η οποία, κατ’ επέκταση, συνδράμει στην αναδιανομή των δημοσίων πόρων. Έτσι, γίνεται ευκόλως αντιληπτό πως κάθε πεδίο της πολιτείας είναι αλληλένδετο με το άλλο.
Ωστόσο, το βιβλίο δεν επικεντρώνεται μόνο στην εγχώρια διαχείριση της Υγείας, αλλά ακόμα παρουσιάζει το σύστημα Υγείας και άλλων ευρωπαϊκών χωρών, όπως, επίσης, και τον ρόλο των αρμοζουσών διεθνών οργανισμών. Παρουσιάζονται, λοιπόν, τα προγράμματα που λαμβάνουν χώρα και προωθούν την πολιτική ενημέρωσης και πρόληψης των νόσων. Η συνεχής αναβάθμιση του τομέα της κατάρτισης αποτελεί ενέργεια κομβικής σημασίας, ώστε οι ειδικοί που στελεχώνουν τις υπηρεσίες Υγείας να είναι πλήρως εκπαιδευμένοι.
Επιπλέον, διευκρινίζονται τα καθήκοντα και ο τρόπος λειτουργίας των εταιρειών και των εργαστηρίων που συναποτελούν το Εθνικό Σύστημα Υγείας ενός κράτους, καθώς και τα δεδομένα για την υγεία των Ελλήνων, όπως προκύπτουν από έρευνες και στατιστικές μελέτες των πρόσφατων ετών, ειδικά μετά από την επέλαση της πανδημίας, το χρονικό της οποίας αναλύεται εμπεριστατωμένα και πολυδιάστατα.
Η Δημόσια Υγεία ως διεπιστημονικός τομέας απαρτίζεται από πληθώρα κλάδων και συνάμα απαιτεί τη συνεργασία και την ετοιμότητά τους. Οι Προκλήσεις για την Ανάπτυξη της Δημόσιας Υγείας στην Ελλάδα, λοιπόν, είναι πράγματι πολλές, ωστόσο το παρόν βιβλίο καταθέτει μια σύγχρονη θεώρηση των επιστημονικών και κοινωνικών δεδομένων, λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη την ευθύνη απέναντι στους πολίτες, ενώ, ταυτόχρονα, αποτελεί μια σημαντική συμβολή στη διαχείριση αυτού του δύσκολου έργου, ειδικά για τη χώρα μας.
