Του Χρήστου Παπαγεωργίου,
Το 2021, η Πρόεδρος της Κομισιόν, Ursula von der Leyen, αναφερόταν στο πως η πανδημία του COVID-19 στέρησε πλήθος ευκαιριών από τους νέους και της νέες. Ευκαιρίες όπως το να κοινωνικοποιηθούν και να έρθουν σε επαφή με διαφορετικές κουλτούρες και ανθρώπους. «Και, ενώ δεν μπορούμε να τους δώσουμε το χαμένο τους χρόνο πίσω, προτείνουμε να οριστεί το 2022 ως το Ευρωπαϊκό Έτος Νεολαίας» δήλωσε χαρακτηριστικά η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Συμπλήρωσε στη συνέχεια πως δεσμεύεται να ακούσει τους νέους και να είναι δίπλα τους, καθώς αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της κοινωνίας, τους κύριους πρωταγωνιστές στην ψηφιακή μετάβαση και τους βασικούς δρώντες στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής. Ποιo είναι, όμως, το αφήγημα στην επικύρωση αυτής της απόφασης; Ποιoς είναι ο σκοπός της πρωτοβουλίας; Θα βοηθηθούν αποτελεσματικά οι νέοι/ες, ή το European Year of Youth είναι απλώς μια πομπώδης φράση για φιλόδοξα μυαλά;
Καταρχάς, το πολλά υποσχόμενο, πλέον όχι μόνο επικυρωμένο αλλά και σε εξέλιξη εγχείρημα, έχει ως βασικό στόχο να τιμήσει και να υποστηρίξει μια γενιά που ουκ ολίγα έχασε, εν μέσω μιας υγειονομικής κρίσης που δεν ανέμενε κανείς. Σκοπός είναι η οικοδόμηση της εμπιστοσύνης στο μέλλον, τονίζοντας τις αναρίθμητες δυνατότητες και ευκαιρίες που προσφέρουν η πράσινη μετάβαση και ο ψηφιακός μετασχηματισμός. Βασικός πυλώνας της πρωτοβουλίας αποτελεί η ενθάρρυνση των νέων, ειδικότερα των ανηκόντων σε ευάλωτες, περιθωριοποιημένες κοινωνικές ομάδες, αλλά και των προερχόμενων από μη προνομιούχες κοινωνικές θέσεις και κατοίκων απομακρυσμένων περιοχών, να ασχοληθούν πιο ενεργά με τις δημοκρατικές διαδικασίες και να λάβουν ενεργό μέρος στη θετική αλλαγή της κοινωνίας. «Καθώς βγαίνουμε από την πανδημία ενωμένοι, δυνατότεροι, το Ευρωπαϊκό Έτος Νεολαίας (2022) θα διαφυλάξει τις βασικές αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μαζί με τη νέα γενιά, για τη νέα γενιά» δήλωσε χαρακτηριστικά ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής, Μαργαρίτης Σχοινάς.
Η προώθηση, επίσης, ευκαιριών που παρέχονται από πολιτικές της Ε.Ε. για να στηρίξουν την προσωπική, κοινωνική και επαγγελματική εξέλιξη των νέων συγκαταλέγεται στους στόχους της πρωτοβουλίας. Το Ε.Ε.Ν. θα συμβαδίσει με την επιτυχημένη εφαρμογή του σχεδίου ανάκαμψης NextGenerationEU, και με την επένδυση 806.9 δισεκατομμυρίων ευρώ σε πρωτοβουλίες, όπως το Make it Green, Make it Digital, Make it Equal. Εντέλει, καθίσταται σαφές πως οι δράσεις, οι γνώσεις και το όραμα της νέας γενιάς αποτελούν πηγή έμπνευσης για την τόνωση και ενίσχυση του Κοινού Σχεδίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Κομισιόν, ήδη από το 2021, αναπτύσσει δραστηριότητες, προσκαλεί όλα τα κόμματα να καταθέσουν προτάσεις και ιδέες, συνεργάζεται στενά με οργανισμούς, ινστιτούτα και κράτη-μέλη, προκειμένου να τις προωθήσει, σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο και που θα καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, που επηρεάζουν τους νέους, και αντανακλώνται στις προτεραιότητες του YouthGoals, όπως είναι η ισότητα και ο μη αποκλεισμός, η ευημερία και η ψυχική υγεία.
Στην πρωτοβουλία αυτή της Κομισιόν εντάσσεται και η προώθηση προγραμμάτων, όπως το Erasmus+, το European Solidarity Corps, αλλά και το πρότζεκτ ALMA (Aim, Learn, Master, Achieve), το οποίο είναι σχεδιασμένο ειδικά για τους νέους 18-30 ετών που δεν εργάζονται, που βρίσκονται εκτός του πλαισίου της εκπαίδευσης ή της κατάρτισης, με σκοπό τη βελτίωση των δεξιοτήτων και της πείρας τους. Ο απώτερος στόχος της εν λόγω πρωτοβουλίας είναι να τους ενθαρρύνει και να τους βοηθήσει να βρουν τον δρόμο τους προς την αγορά εργασίας. Αξίζει εδώ να επισημανθεί πως το Ευρωπαϊκό Έτος Νεολαίας δεν περιορίζεται στα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά επεκτείνεται σε κάθε γωνιά του πλανήτη, με προγράμματα και δραστηριότητες ανοιχτές σε νέους ανθρώπους, πρόθυμους να συμβάλλουν, με τον δικό τους τρόπο, στη διάρθρωση ενός μέλλοντος πράσινου, ψηφιακού, ειρηνικού.
Η πρωτόγνωρη, όχι μόνο για τα Ευρωπαϊκά, αλλά και παγκόσμια δεδομένα, πανδημία δεν είναι το μόνο γεγονός που καθιστά αναγκαία την ύπαρξη τέτοιων ενεργειών. Η αδικαιολόγητη και βίαιη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η αυξάνουσα ισχύς της Κίνας και οι τεταμένες της σχέσεις με τον Δυτικό Κόσμο, δεδομένης της στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην περιοχή του Ινδοειρηνικού, αλλά και της εμφανούς υποστήριξής της στον εισβολέα ενός κυρίαρχου κράτους, τονίζουν την επιτακτική ανάγκη της ορθής ενημέρωσης των πολιτών, και ιδίως των νέων. Αποστασιοποιημένοι από ακρότητες, με γνώμονα την ευημερία των πολιτών αλλά και την τοποθέτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην κορυφή των προτεραιοτήτων μας, πρέπει να επιδιώξουμε την καρποφόρα συνεργασία και όχι την κενή μισαλλοδοξία.
Θα ήταν σχεδόν άδικο να μην αναφερθούμε στο γεγονός ότι οι νέοι αποτελούσαν πάντοτε προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ένα ευρέως γνωστό παράδειγμα είναι το πρόγραμμα Erasmus, το οποίο, εκτός του ότι έχει επεκταθεί ακόμη και μέσα στα ίδια τα σχολικά ιδρύματα, προσφέρει δυνατότητες σε άτομα όλων των ηλικιών, βοηθώντας τα να αναπτύσσουν και να ανταλλάσσουν γνώσεις και εμπειρίες. Οι σπουδές στο εξωτερικό, τα κοινά μεταπτυχιακά προγράμματα, η πρακτική άσκηση μέσω Erasmus, αποτελούν ακρογωνιαίο λίθο στην εξέλιξη της προσωπικότητας και στο ακόνισμα του νου. Έπειτα, προσομοιώσεις οργάνων και επιτροπών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως το Europa.S Conference, συμβάλλουν στην εξοικείωση μαθητών και σπουδαστών με την ίδια την Ένωση, τους κανόνες της, τις Συμβάσεις, αλλά και ενθαρρύνει την ενασχόλησή τους με την πολιτική και θέματα που άπτονται της επικαιρότητας, καθιστώντας τους έτσι όχι απλά ενημερωμένους, αλλά και ενεργούς.
Ένα ζήτημα όμως που θα πρέπει να μας απασχολεί όλους ανεξαιρέτως, είναι το κατά πόσον οι στόχοι του Ευρωπαϊκού Έτους Νεολαίας είναι εφικτοί. Φυσικά, η σωστή ενημέρωση και εξοικείωση των νέων ανθρώπων, των μελλοντικών ψηφοφόρων, αλλά και εν δυνάμει ηγετών δεν μπορεί να γίνει ούτε από τη μία μέρα στην άλλη ούτε μονομερώς. Δεν αρκεί μόνο η χρηματοδότηση από τη μεριά της Ένωσης και των ποικίλλων προγραμμάτων, αλλά και η προθυμία από τη μεριά των νέων. Αυτό βεβαίως, προϋποθέτει μια αλλαγή της νοοτροπίας όχι μόνο των μαθητών και των σπουδαστών, αλλά και των γονέων, των κηδεμόνων, των διδασκόντων. Οι διδάσκοντες φέρουν την ευθύνη της γνωστοποίησης, και της καθοδήγησης των ενδιαφερόμενων, οι γονείς το αναλαμβάνουν να διεκπεραιώσουν το καθήκον της προσεκτικής ακρόασης των αναγκών των παιδιών τους, αλλά και της νουθεσίας τους.
Αν υπάρχει κάτι που δεν πρέπει να ξεχνάμε, είναι το γεγονός πως η προσωπικότητα των νέων της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης πρέπει να σφυρηλατηθεί με τέτοιον τρόπο, ώστε να είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν τις μελλοντικές κρίσεις συνετά, χωρίς ψευδαισθήσεις και αυταπάτες, μακριά από ουτοπικά σενάρια και προπαγάνδα, αλλά με ρεαλισμό, συνεργασία και ανθρωπισμό. Αυτός θα πρέπει να είναι άλλωστε και ο απώτερος σκοπός του Ευρωπαϊκού Έτους Νεολαίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- “ALMA, the EU’s new programme to help young people find work abroad”, euractiv.com, διαθέσιμο εδώ
- 0Commission kick-starts work to make 2022 the European Year of Youth”, europa.eu, διαθέσιμο εδώ
- «ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ Ε.Ε», schoolpress.sch.gr, διαθέσιμο εδώ
- «Απασχόληση, κοινωνικές υποθέσεις και κοινωνική ένταξη», europa.eu, διαθέσιμο εδώ
