Της Μαρίας Σαρρή,
Κάποτε, μια γυναίκα κρατούσε στην αγκαλιά της το νεαρό παιδί της και βγήκε από τον βάλτο, με την ακολουθία επτά μεγάλων σκορπιών. Αναζητούσε απεγνωσμένη καταφύγιο για εκείνη και για τον γιο της, ψάχνοντας το πιο κοντινό χωριό. Αρχικά, έφτασε σε ένα πλούσιο σπίτι ευγενών, όμως, μόλις η γυναίκα του σπιτιού είδε τη ρακένδυτη γυναίκα παρέα με τους γιγάντιους σκορπιούς, την απέρριψε. Συνεχίζοντας τη διαδρομή της, έφτασε στην οικία μιας φτωχής γυναίκας, η οποία έσπευσε να προσφέρει ό,τι μπορούσε. Μετά από ένα απλό γεύμα, της προσέφερε ένα κρεβάτι φτιαγμένο από άχυρα, στο οποίο η ξένη και το μωρό κατάφεραν να ηρεμήσουν και να κοιμηθούν.
Η ρακένδυτη γυναίκα, για την οποία γίνεται λόγος, ήταν η θεά Ίσιδα της αρχαίας Αιγύπτου, η οποία αναζητούσε καταφύγιο, κυνηγημένη από τον θεό Seth. Ο Seth είχε σκοτώσει τον άνδρα της, τον θεό Όσιρι, επειδή επιδίωκε να κυριαρχήσει ο ίδιος στον κόσμο, όμως, αυτό δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί, αν η Ίσις και ο γιος της, Ώρος, παρέμεναν ζωντανοί. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, η Ίσιδα έπρεπε να αποκρύψει την πραγματική της ταυτότητα, αλλά και να μην χρησιμοποιήσει τις δυνάμεις της. Με τη βοήθεια των σκορπιών της θεάς Serket, η οποία διέθετε την ικανότητα να διαχειρίζεται τα δηλητηριώδη ζώα, κατάφερε να επιβιώσει.
Όμως, όσο η Ίσιδα και ο Ώρος ξεκουράζονταν από το πολύωρο ταξίδι τους, οι επτά σκορπιοί μαζεύτηκαν παράμερα για να συζητήσουν ποια θα ήταν η τιμωρία της πλούσιας γυναίκας, η οποία προηγουμένως είχε απαρνηθεί την προσφορά βοήθειας στην Ίσιδα. Αποφάσισαν να ενώσουν το δηλητήριό τους και να το δώσουν σε έναν από αυτούς, τον Tefen. Μόλις είχε νυχτώσει, ο Tefen εισήλθε κρυφά στην έπαυλη και βρήκε τον γιο της πλούσιας γυναίκας να κοιμάται ήσυχα στο κρεβάτι του. Με γρήγορες κινήσεις τσίμπησε το νεαρό αγόρι, το οποίο άρχισε να βογκάει από τον πόνο, ξυπνώντας όχι μόνο τη μητέρα του, αλλά και την Ίσιδα που έμενε λίγο πιο κάτω.
Φτάνοντας στο σπίτι της γυναίκας που φώναζε από τη στενοχώρια της, η Ίσιδα κατάλαβε πως πίσω από την ολέθρια πράξη βρίσκονταν οι σκορπιοί της. Πήρε ευθύς αμέσως το νεαρό αγόρι στην αγκαλιά της και έψαλε ένα μαγικό ξόρκι για να σταματήσει και να εξέλθει το δηλητήριο από το αγόρι, αποκαλύπτοντας, ταυτόχρονα, και την πραγματική της ταυτότητα. Όταν το μικρό παιδί συνήλθε, η μητέρα του συνειδητοποίησε το λάθος της και προσέφερε ως ένδειξη σεβασμού ολόκληρο τον πλούτο της στη θεά. Εκείνη τη μέρα πιστεύεται πως οι αρχαίοι Αιγύπτιοι έμαθαν να θεραπεύουν τα αποτελέσματα του τσιμπήματος των σκορπιών, αλλά και να ψάλλουν ξόρκια, όπως η θεά Ίσιδα.
Η Ίσιδα ήταν κόρη του θεού της γης Geb, της θεάς του ουρανού Nut και αδερφή των θεοτήτων Όσιρις, Seth και Νεφθύς. Παντρεμένη με τον Όσιρι, τον βασιλιά της Αιγύπτου, η Ίσις ήταν μια βασίλισσα που στήριζε και αγαπούσε τον σύζυγό της, ενώ, παράλληλα, δίδασκε στις γυναίκες της Αιγύπτου πώς να υφαίνουν, να ψήνουν και να παρασκευάζουν μπύρα. Ο Seth ζήλευε το δυναμικό ζευγάρι και κυρίως τον αδερφό του, για αυτόν τον λόγο σχεδίαζε να τον αποσύρει με δόλο από την εξουσία. Παγιδεύοντας τον Όσιρι σε ένα διακοσμημένο ξύλινο σεντούκι, το οποίο έντυσε με μόλυβδο και πέταξε στον Νείλο, ο Seth κατάφερε να πάρει τον θρόνο για τον εαυτό του. Το σεντούκι μετετράπη στο φέρετρο του Όσιρι. Με τον αδελφό του εξαφανισμένο, ο Seth έγινε βασιλιάς της Αιγύπτου.
Όμως, η Ίσις δεν μπορούσε να ξεχάσει τον σύζυγό της. Αναζητούσε παντού να τον βρει, μέχρι που, τελικά, ανακάλυψε τον Όσιρι, παγιδευμένο ακόμα στο ξύλινο σεντούκι. Με πολύ κόπο, η Ίσις κατάφερε να φέρει το σώμα του πίσω στην Αίγυπτο. Όταν ο Seth το ανακάλυψε, έγινε έξαλλος και έκοψε σε κομμάτια τον αδερφό του, σκορπίζοντάς τον σε ολόκληρη την Αίγυπτο. Η Ίσις μεταμορφώθηκε σε πουλί και με τη βοήθεια της αδερφής της, Νεφθύς, μπόρεσε να ανακαλύψει και να επανενώσει τα μέρη του σώματος του νεκρού συζύγου της, χρησιμοποιώντας τις μαγικές της δυνάμεις, δημιουργώντας μια μούμια. Πλέον, όμως, ο Όσιρις δεν ήταν ούτε ζωντανός, αλλά ούτε και νεκρός. Έτσι, αναγκάσθηκε να υποχωρήσει στον κάτω κόσμο, στον οποίο έγινε βασιλιάς των νεκρών. Εννέα μήνες αργότερα, η Ίσις του γέννησε έναν γιο, τον Ώρο.
Ίσις είναι η ελληνική μορφή του ονόματος της θεάς, καθώς στα αρχαία αιγυπτιακά ήταν Aset, που σημαίνει «κάθισμα» ή «θρόνος». Απεικονίζεται ως μια λεπτή γυναίκα και εμφανίζεται συχνά με έναν θρόνο στο κεφάλι της. Καθώς οι θεϊκοί της ρόλοι διαφοροποιούνται από περιοχή σε περιοχή, η εμφάνισή της αλλάζει. Η ικανότητα της Ίσιδας να απορροφά νέα χαρακτηριστικά αποδεικνύεται πολύτιμη για τη μακροζωία και τη διάδοση της λατρείας της σε ολόκληρο τον αρχαίο κόσμο. Η Ίσις αγαπήθηκε από τους αρχαίους Αιγύπτιους για τη μεγάλη αφοσίωσή της στον σύζυγό της, Όσιρι, και τον γιο της, Ώρο.
Η λατρεία της άρχισε να εξαπλώνεται στη Μεσόγειο, μετά την εγκαθίδρυση της ελληνιστικής κυριαρχίας στην Αίγυπτο τον τέταρτο αιώνα π.Χ. Όταν ο Μέγας Αλέξανδρος κατέκτησε την Αίγυπτο το 332 π.Χ., αντί να λογοκρίνει την τοπική θρησκεία των Αιγυπτίων, την ασπάστηκε. Κατά την επίσκεψή του στην πόλη της Μέμφις, ο Αλέξανδρος έκανε θυσίες στον Άπις, τον Αιγύπτιο ταύρο-θεό, ο οποίος συνδεόταν, επίσης, με τον Όσιρι. Έτσι, νομιμοποίησε και την κυριαρχία του.
Στη συνέχεια, όμως, η λατρεία της Ίσιδας έφτασε ακόμη πιο μακριά. Καθώς η επιρροή των Πτολεμαίων, ιδιαίτερα στην εποχή της Κλεοπάτρας, εξαπλώθηκε στην ανατολική Μεσόγειο, η λατρεία της Ίσιδας ταξίδεψε, επίσης, κατά μήκος των εμπορικών οδών προς τις ακτές της σύγχρονης Συρίας, του Ισραήλ και της Τουρκίας. Συνδέθηκε με αυτόν τον τρόπο με τοπικές θεότητες. Στην Ελλάδα, η Ίσιδα συνδέθηκε με τη Δήμητρα, θεά της γεωργίας, και, σύμφωνα με τον Πλούταρχο, με την Περσεφόνη στον κάτω κόσμο. Γύρω από τον Λίβανο, συνδέθηκε με τη θεά της Μέσης Ανατολής, την Αστάρτη. Στις ρωμαϊκές πόλεις συνδέθηκε με τη Fortuna, τη θεά της τύχης, και την Αφροδίτη, τη θεά του έρωτα. Με αυτόν τον τρόπο, η Ίσις έγινε μια παγκοσμίου φήμης θεότητα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Frazer G. James, (1915), The Golden Bough: A Study in Magic and Religion (Third Edition, Vol.6), New York: MacMillan and Co.
- Alvar, Jamie (2022), Isis, Ancient Egypt’s mother goddess, was worshipped throughout the Ancient World, Nationalgeographic.com. Διαθέσιμο εδώ
- Tyldesley, Joycey (2021), Isis. Britannica.com. Διαθέσιμο εδώ
