Της Νάσιας Τριάντη,
Μια καταστροφική πλημμύρα έπληξε πριν από δύο εβδομάδες το κράτος της Νοτίου Αφρικής, με επίκεντρο την περιοχή Durban. Συγκεκριμένα, οι κάτοικοι μιλούν για αδιάκοπη βροχή ενός έτους που έπεσε μέσα σε δύο μέρες, έχοντας ως αποτέλεσμα να «πνιγούν» ορισμένες πόλεις.
Υπολογίζεται μέχρι στιγμής ότι η αδιάκοπη αυτή βροχή άφησε πίσω της 450 θανόντες και πολλούς αγνοούντες, ενώ εκατοντάδες οικογένειες έμειναν άστεγες, καθώς το ορμητικό νερό παρέσυρε τα σπίτια τους. Η κατάληξη αυτή δεν αποτελεί βέβαια έκπληξη, δεδομένου ότι τα περισσότερα κτίσματα που χρησιμοποιούνται ως κατοικίες, έχουν σαθρά θεμέλια και καθίστανται αδύναμα να αντέξουν, πόσω μάλλον απέναντι σε τέτοια ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως αυτό που έλαβε χώρα την προηγούμενη εβδομάδα. Οι υλικές καταστροφές στις υποδομές της χώρας δημιούργησαν, ακόμη, προβλήματα στο δίκτυο υδροδότησης. Οι μαρτυρίες των κατοίκων που έζησαν τη φυσική καταστροφή είναι πράγματι συγκλονιστικές. Ο Uzair Ismail, 35 ετών, είπε ότι αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σπίτι του στο κέντρο του Durban με τη σύζυγό του και τον οκτάχρονο γιό του, όταν νερό και λάσπη πλημμύρισαν μέσα από πόρτες και παράθυρα μέσα στη μέση της νύχτας. Η Fernaaz Hussain, μια 35χρονη συντονίστρια της υπηρεσίας ανθρωπιστικής βοήθειας Islamic Relief, που ζει στο Durban, είπε: «Ήταν απλώς ανελέητο. Υπήρχε μόνο η μια στρώση βροχής μετά την άλλη και δεν μπορούσες να δεις τίποτα πέρα από αυτό. Απλώς δεν σταμάτησε. Απλώς γινόταν όλο και χειρότερο. Δεν έχω ξαναδεί κάτι παρόμοιο στη ζωή μου. Η βροχή ήταν τόσο δυνατή και ο αέρας τόσο δυνατός που φοβόμασταν ότι τα παράθυρα θα σπάσουν».
Οι περισσότεροι, συμπεριλαμβανομένου και του Προέδρου της Νοτίου Αφρικής, αποδίδουν τα γεγονότα αυτά στο γενικότερο φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής, που απασχολεί σήμερα τις κυβερνήσεις σε όλον τον πλανήτη. Ο Πρόεδρος Cyril Ramaphosa, σε τοποθέτησή του για τα τραγικά συμβάντα που διαδραματίστηκαν πριν από δύο βδομάδες στη χώρα του, ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «αυτή είναι μόνο η αρχή μιας σειράς από ακραία καιρικά φαινόμενα που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή», επιφυλασσόμενος έτσι για το μέλλον και τους κινδύνους που αυτό εγκυμονεί.
Ένα παράδοξο που δημιουργείται σε αυτήν την κατάσταση έχει να κάνει με το γεγονός ότι η συγκεκριμένη χώρα κατά κανόνα πλήττεται από έντονες ξηρασίες, ενώ ο κίνδυνος που έπρεπε να αντιμετωπίσει αυτή τη φορά ήταν το εκ διαμέτρου αντίθετο. Μάλιστα, το 2018 οι επιστήμονες είχαν προειδοποιήσει για μια άνευ προηγουμένου περίοδο ξηρασίας που θα άφηνε χωρίς πόσιμο νερό εκατομμύρια ανθρώπους. Στο Cape Town, που ήταν τότε το κέντρο της λειψυδρίας, είχαν ονομάσει την κατάσταση “Day Zero”, υπονοώντας ότι θα ήταν η κρίσιμη στιγμή που θα στέρευε το νερό. Ευτυχώς η «Ημέρα Μηδέν» δεν έφτασε, κυρίως χάρη στις προσπάθειες των κατοίκων, οι οποίοι περιόρισαν κατά το ήμισυ την κατανάλωση νερού, με τους αγρότες μάλιστα να αφήνουν για πολύ καιρό απότιστα τα χωράφια τους. Απουσιάζει, ωστόσο, όπως βλέπουμε, από τη διαχείριση της κατάστασης ο κρατικός παράγοντας, ο οποίος όπως και στη σημερινή κρίση φάνηκε να αδρανεί.
Όσον αφορά το περιβάλλον και ειδικότερα την κλιματική αλλαγή, κάθε κράτος υιοθετεί μια σειρά από μέτρα για την αντιμετώπιση του φαινομένου, προσαρμοσμένα στα δικά του μέτρα. Αυτό σημαίνει ότι τα μέτρα διαφοροποιούνται ανάλογα με τους τομείς που προσβάλλονται από την κλιματική αλλαγή στο κάθε κράτος, το γενικότερο κλίμα και τη γεωγραφική θέση του κράτους, τις δυνατότητες και τα μέσα που διαθέτει. Έτσι, για παράδειγμα, στην περίπτωση της Νοτίου Αφρικής, που πλήττεται από ξηρασίες, η εκάστοτε κυβέρνηση πρέπει να επικεντρωθεί στην ανεύρεση εναλλακτικών και τεχνητών μεθόδων υδροδότησης. Η διαχείριση, ωστόσο, ακραίας ποσότητας νερού της βροχής, όπως είναι λογικό, δεν εμπίπτει στην παραπάνω προετοιμασία. Εξ ου και η ελλιπής και αναποτελεσματική οργάνωση στην αντιμετώπιση της πλημμύρας αυτής. Αυτή είναι άλλωστε και η επικινδυνότητα της κλιματικής αλλαγής, καθώς εξαιτίας αυτής και της συνακόλουθης απότομης αλλαγής του κλίματος, φυσικά φαινόμενα που είναι ασυνήθιστα για ορισμένες περιοχές δημιουργούν προβλήματα, για τα οποία οι περιοχές αυτές δεν έχουν προετοιμαστεί κατάλληλα ώστε να τα αντιμετωπίσουν.
Παρά την απρόσμενη επέλευση της πλημμύρας που ευθύνεται για τη «μουδιασμένη» δράση του κρατικού μηχανισμού, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε το κόστος της καταστροφής που προκλήθηκε, αλλά και τις αντανακλαστικές συνέπειες που θα έχει αυτή. Στις τελευταίες εμπίπτει η όλο αυξανόμενη ανησυχία για την έξαρση επιδημίας μολυσματικών ασθενειών, αλλά και η πολιτική αναταραχή που ενδέχεται να προκληθεί εξαιτίας της κυβέρνησης να παράσχει έγκαιρη και αποτελεσματική βοήθεια.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- After the relentless rain, South Africa sounds the alarm on the climate crisis, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Νότια Αφρική – «Day Zero»… Νο2 για το νερό, Οικονομικός Ταχυδρόμος, διαθέσιμο εδώ
