Της Σταυρούλας Παπαποντικού,
Τα NFT’s γίνονται ολοένα και δημοφιλέστερος τρόπος αγοραπωλησίας ψηφιακών έργων τέχνης – εκτός από GIF, συλλεκτικά αντικείμενα, αθλητικά παπούτσια επώνυμων ειδών ή ακόμα και μουσική. Από την τέχνη και τη μουσική, μέχρι τα tacos και το χαρτί υγείας, πωλούνται σαν εξωτικές ολλανδικές τουλίπες του 17ου αιώνα, μερικά για εκατομμύρια δολάρια. Όμως, τι είναι το NFT και με ποιον τρόπο επιδρά στο περιβάλλον, αλλά και στη βιωσιμότητα;
Τι είναι τα NFT’s;
Μιλώντας για NFT’s – Non Fungible Tokens ή στα ελληνικά μη ανταλλάξιμα τεκμήρια – κρίνεται σημαντικό να αναφερθεί ότι αποτελούν μία νέα τεχνολογία βασισμένη στο blockchain, που φέρνει τη σπανιότητα (scarcity) στον ψηφιακό κόσμο, επιτρέποντας τη δημιουργία μοναδικών ψηφιακών αντικειμένων. Πρόκειται για μια ιδιαίτερη μορφή cryptocurrency, που ναι μεν ομοιάζει με το Bitcoin ή το Ethereum, αλλά διαφέρει στο ότι το κάθε ένα από αυτά είναι μοναδικό. Εν ολίγοις, είναι ένα συλλεκτικό ψηφιακό περιουσιακό στοιχείο, το οποίο έχει αξία τόσο ως μια εναλλακτική μορφή cryptocurrency, αλλά και ως μια μορφή τέχνης ή πολιτιστικού προϊόντος.
Σύμφωνα με την πρόεδρο της Ένωσης Τεχνολογικής Βιομηχανίας της Ουάσιγκτον Cascadia Blockchain Council και διευθύνοντα σύμβουλο της Yellow Umbrella Ventures, Arry Yu, «Ουσιαστικά, τα NFT δημιουργούν ψηφιακή σπανιότητα». Εκτός αυτού, κάτι που τα καθιστά αρκετά ενδιαφέροντα προς μελέτη είναι το ότι αποθηκεύουν πολύ περισσότερη πληροφορία έναντι του απλού νομίσματος, εφόσον μπορούν να λάβουν πολλές μορφές, λόγου χάριν ενός ψηφιακού έργου τέχνης ή μουσικού αρχείου, καταλήγοντας σε μορφή .JPG, .MP3, .GIF και άλλα πολλά. Ακόμη και διεθνούς φήμης προσωπικότητες, όπως ο Snoop Dogg και η Lindsay Lohan, επιλέγουν να απελευθερώνουν μοναδικές αναμνήσεις, έργα τέχνης και στιγμές ως τιτλοποιημένα NFT.
Ο τομέας της NFT έχει αρχίσει να βλέπει εκρηκτική ανάπτυξη στις αρχές Φεβρουαρίου του 2021. Οι αγορές της NFT, όπως η Rarible και η OpenSea, έχουν αρχίσει να βλέπουν αύξηση στις πωλήσεις NFT, καθώς τόσο οι παραδοσιακοί επενδυτές VC όσο και οι διασημότητες εισήλθαν στην αγορά NFT. Ακόμα και τα tweets έχουν τη σημασία τους.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση του συνιδρυτή του Twitter, Jack Dorsey, ο οποίος πούλησε το πρώτο του tweet ως NFT για περισσότερα από 2,9 εκατομμύρια δολάρια. Ωστόσο, στις 07 Απριλίου 2022, ο ίδιος , λέει ότι «ίσως να μην το πουλήσει ποτέ», αφού έλαβε μια σειρά από χαμηλές προσφορές. Ο Sina Estavi, με έδρα τη Μαλαισία, έχει προσφερθεί λίγο πάνω από 6.200 $ (4.720 £), περίπου το 0,2% των 2,9 εκατομμυρίων δολαρίων που πλήρωσε για αυτό. Ο Estavi συνέκρινε το εν λόγω ψηφιακό στοιχείο με τη Μόνα Λίζα του Λεονάρντο ντα Βίντσι.
Το tweet που λέει «απλώς στήνω το twttr μου» δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά τον Μάρτιο του 2006 και δημοπρατήθηκε πέρυσι από τον Dorsey για φιλανθρωπικό σκοπό. Ο Estavi αγόρασε το tweet με τη μορφή NFT τον Μάρτιο του 2021.
Ουσιαστικά, τα NFT είναι σαν φυσικά συλλεκτικά αντικείμενα, μόνο ψηφιακά. Έτσι, αντί να κρεμάσει στον τοίχο μια πραγματική ελαιογραφία, ο αγοραστής παίρνει ένα ψηφιακό αρχείο.
NFTs & Περιβάλλον
Δυστυχώς, ο περιβαλλοντικός αντίκτυπος των NFTs δεν μπορεί να υποδαυλιστεί, ωστόσο, τα περισσότερα έργα βιώσιμων blockchain βρίσκονται σε εξέλιξη.
Η κατασκευή ή αγοραπωλησία ενός NFT, χρησιμοποιώντας Ethereum, συνιστά θεμελιώδη παράγοντα για ορισμένες από τις εκπομπές βλαβερών ουσιών στην ατμόσφαιρα, που παράγονται από αυτούς τους εξορύκτες. Η εξόρυξη κρυπτογράφησης συμβάλλει σε τεράστιο βαθμό στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, αλλά και στην κλιματική αλλαγή, διότι η διαδικασία εξόρυξης απαιτεί αρίφνητα μεγάλη υπολογιστική ισχύ και πολλή ενέργεια για την ύπαρξη του blockchain και του αλγόριθμου. Κάτι που πολλοί ερευνητές εξηγούν ότι οι περισσότερες εξορύξεις γίνονται στην Κίνα ή τις Ηνωμένες Πολιτείες, χώρες που παίρνουν το μεγαλύτερο μέρος της ηλεκτρικής τους ενέργειας με την καύση άνθρακα και ορυκτών καυσίμων. Ανά την υφήλιο, συνιστούν οι κορυφαίες χώρες στα ηλεκτρονικά απόβλητα.
Επιπρόσθετα, κάθε μεμονωμένη πτυχή ενός NFT παράγει ουσιαστικά εκπομπές άνθρακα, από το κόψιμο του κουπονιού, την εξόρυξη κερμάτων για την αγορά του, έως τις μεταπωλήσεις. Κάθε επόμενη συναλλαγή, μετά τη μεταφόρτωση του CryptoArt, ακολουθεί την ίδια σειρά συμβάντων, η οποία καταναλώνει τις ίδιες ποσότητες CO2 (σε κιλά):
- Κάθε προσφορά δημιουργεί 23 κιλά
- Κάθε πώληση ζυγίζει 51 κιλά
- Κάθε μεταφορά 30 κιλά
Το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ εκτιμά ότι μόνο το Bitcoin παράγει 132,48 τεραβατώρες (TWh) ετησίως, που ξεπερνά εύκολα την ετήσια κατανάλωση ενέργειας της Νορβηγίας στις 123 TWh το 2020. Η ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπεται από αυτή τη χρήση ενέργειας θα ποικίλλει ανάλογα με τον τρόπο, με τον οποίο αυτή η ενέργεια δημιουργήθηκε. Αλλά το 2020, οι ΗΠΑ – όπου λαμβάνει χώρα το 35,4% της εξόρυξης Bitcoin από τότε που η Κίνα απαγόρευσε την εξόρυξη κρυπτονομισμάτων το 2021 – δημιούργησαν 0,85 λίβρες διοξειδίου του άνθρακα ανά kWh. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα σχεδόν 40 δισεκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα που παράγονται μόνο από την εξόρυξη Bitcoin των ΗΠΑ.
Σύμφωνα με τον Joseph Pallant, ιδρυτή του μη κερδοσκοπικού Ιδρύματος Blockchain for Climate, το να υπολογίσεις την ενοχή των NFT μοιάζει λίγο με τον υπολογισμό του μερίδιού σου στις εκπομπές από μια πτήση εμπορικού αεροπλάνου. Εάν βρίσκεστε στο αεροπλάνο, είστε προφανώς υπεύθυνοι για ένα μέρος των εκπομπών του. Αλλά αν δεν είχατε αγοράσει το εισιτήριο, το αεροπλάνο πιθανότατα θα είχε απογειωθεί με άλλους επιβάτες και θα είχε μολύνει την ίδια ποσότητα ούτως ή άλλως. Ωστόσο, η ατομική συμπεριφορά γίνεται μεγαλύτερο πρόβλημα, όταν οδηγεί τις τάσεις. Αν αρκετοί άνθρωποι αποφασίσουν να ξεκινήσουν τις πτήσεις που δεν το σχεδίαζαν πριν, μια αεροπορική εταιρεία μπορεί να αποφασίσει να πραγματοποιήσει περισσότερες πτήσεις — πράγμα που σημαίνει περισσότερες εκπομπές συνολικά.
«Πολλές συναλλαγές NFT στέλνουν ένα ισχυρότερο οικονομικό σήμα στους ανθρακωρύχους, που μπορεί να οδηγήσουν σε αυξημένες εκπομπές», είπε σε ένα email η Susanne Köhler, PhD που ερευνά βιώσιμες τεχνολογίες blockchain στο Πανεπιστήμιο Aalborg της Δανίας. Εάν τα NFT αυξάνουν σημαντικά την αξία του Ethereum, οι εξορύκτες μπορεί να προσπαθήσουν να κερδίσουν χρήματα, αυξάνοντας τον αριθμό των μηχανημάτων που χρησιμοποιούν. Περισσότερα μηχανήματα σημαίνουν, γενικά, περισσότερη ρύπανση. (Και ακόμα κι αν τα νέα μηχανήματα είναι καλύτερα στην επίλυση παζλ, καθιστώντας τα πιο ενεργειακά αποδοτικά, τα παζλ απόδειξης εργασίας έχουν σχεδιαστεί για να γίνονται σταδιακά πιο δύσκολα. Και πάλι, το σύστημα σχεδιάστηκε για να διατηρεί τα πράγματα αναποτελεσματικά.
Το blockchain δεν γίνεται πιο ενεργειακά αποδοτικό, καθώς αυξάνεται σε δημοτικότητα. Αντίθετα, καθώς το παζλ γίνεται πιο ανταγωνιστικό και δύσκολο, το blockchain προσπαθεί να εδραιωθεί και να σταματήσει να υπάρχει όποιο κύμα αμφισβήτησης. Έτσι, περισσότεροι άνθρωποι ασχολούνται με τη δραστηριότητα του mining. Η διαδικασία είναι ένας ατέρμονος κύκλος επιδείνωσης για το περιβάλλον.
Για να αντιμετωπιστεί η περιβαλλοντική ζημιά που προκαλείται από αυτήν την αναπτυσσόμενη αγορά, είναι αναντίρρητο ότι πρέπει να συμβεί μια αλλαγή σε επίπεδο blockchain. Πλατφόρμες, όπως το World of Waves (WoW), έχουν δημιουργηθεί αποκλειστικά για την υποστήριξη μη κερδοσκοπικών οργανισμών, που χρησιμοποιούν NFT. Η WoW δημιούργησε έναν χώρο αφιερωμένο στην προστασία και διατήρηση των ωκεανών. Στοχεύει να υποστηρίξει έργα, βοηθώντας τους να βρουν νέους τρόπους συγκέντρωσης κεφαλαίων μέσω NFT και blockchain, ώστε οι φιλανθρωπικές δωρεές να αποκτήσουν δυναμική. Ωστόσο, είναι αναντίρρητο το γεγονός ότι περαιτέρω προσπάθειες θα πρέπει να πραγματωθούν με γνώμονα μία πιο eco-friendly εκδοχή του Blockchain.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Robyn Conti, John Schmidt, What Is An NFT? Non-Fungible Tokens Explained, Forbes Advisor, April 2022, Διαθέσιμο εδώ
- Lili Cariou , The “Crypto-” Carbon Crisis: Can CryptoArt and NFTs Be Sustainable?, Impakter, October 2021, Διαθέσιμο εδώ
- Justine Calma, The Climate Controversy Swirling Around Nfts, The Verge, March 2021, Διαθέσιμο εδώ
- Annabelle Liang, NFT of Jack Dorsey’s first tweet struggles to sell, BBC News, April 2022. Διαθέσιμο εδώ
- Κωνσταντίνος Καβαλλάρης, NFTs: Τι είναι και πως αλλάζουν για πάντα τo πρόσωπο της τέχνης!, Digital Life, Μάϊος 2021. Διαθέσιμο εδώ
- Awosika Emmanuel, Are Blockchains Becoming Centralised?, Blockchain News, February 2022. Διαθέσιμο εδώ
- Paul Kim, What are the environmental impacts of cryptocurrencies?, Insider, March 2022. Διαθέσιμο εδώ
- Ryan Kh, What is The Real Environmental Impact of Bitcoin? Blue&Green Tommorrow, March 2021. Διαθέσιμο εδώ
