Tης Κάτιας Σπυροπούλου,
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία επ’ ουδενί δεν επρόκειτο να παρέμενε ατιμώρητη. Γι’ αυτόν το λόγο, οι φρικαλεότητες των Ρώσων στρατιωτών συνοδεύονται, πλέον, από κυρώσεις, από πλευράς Ε.Ε., με απώτερο στόχο την πλήξη των εμπορευμάτων που κρίνονται ως επικερδή για τη Ρωσία. Εστιάζοντας, λοιπόν, στο χαβιάρι, δεν είναι άγνωστο το γεγονός ότι ιστορικά τόσο η Ρωσία —η οποία και μας ενδιαφέρει— όσο και το Ιράν πωλούσαν σημαντικές ποσότητες από χαβιάρι, του οποίου η συγκομιδή γινόταν από την Κασπία Θάλασσα. Η κατάσταση πήρε δυσάρεστη τροπή, όταν ξεκίνησε η υπεραλίευση του οξύρρυγχου —που κρίνεται υπεύθυνο για τη γέννα των αυγών. Το γεγονός αυτό σήμανε και την απαγόρευση της άγριας αλιείας, με άμεσο αποτέλεσμα πολλοί πωλητές να οδηγηθούν προς την ανάπτυξη των δικών τους εσωτερικών υδατοκαλλιεργειών.
Στην πραγματικότητα, η Ρωσία παράγει μικρές ποσότητες χαβιαριού για την ευρωπαϊκή αγορά, πόσω μάλλον παγκοσμίως. Μιλώντας ποσοτικά, σύμφωνα με στοιχεία που αντλούμε από τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας, η προαναφερθείσα χώρα, το 2019, παρήγαγε 52 τόνους, σε ένα σύνολο 688 τόνων που παράγονται παγκοσμίως. Ας μην ξεχνούμε ότι η Ρωσία δεν παύει να συνιστά μία κλειστή αγορά. Τι σημαίνει αυτό; Ξανά αριθμητικά, ενώ η τελευταία, το 2020, εξήγαγε μόλις 1 τόνο από το χαβιάρι που παρήγαγε, την ίδια στιγμή η Κίνα εξήγαγε 123 τόνους. Στο μεταξύ, τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης παρήγαγαν 164.
Άξιο προς αναφορά αποτελεί το γεγονός ότι, όπως εξάλλου είναι λογικό, η Ε.Ε. εισάγει χαβιάρι. Το πρόβλημα, όμως, εστιάζεται στο ότι εκείνες οι εισαγωγές είναι σχετικά μικρές σε αξία για το μπλοκ. Ενώ η Ρωσία ενσάρκωνε, μέχρι πρόσφατα, τον έβδομο μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της Ε.Ε., αναφορικά με το χαβιάρι, παρατηρείται ότι, το 2021, η τελευταία εισήγαγε 38,3 εκατομμύρια ευρώ ελίτ τροφίμων από την Ισλανδία, αξίας, όμως, μόλις 3,4 εκατομμύριων ευρώ από τη Ρωσία.
Το πιο ακριβό χαβιάρι στον κόσμο, με όνομα “Ossetra”, έχει σαφώς σχέσεις με τη Ρωσία. Αυτό που συμβαίνει, όμως, είναι ότι, όπως και με τα υπόλοιπα χαβιάρια, έτσι και με το ακριβότερο, η νόμιμη παραγωγή του επιτρέπεται μόνο δια μέσου μιας ειδικής εκτροφής οξύρρυγχων, που πραγματοποιείται σε υδατοκαλλιέργειες. Σύμφωνα με τον Petrossian, «κανένα από τα χαβιάρια Ossetra δεν εισάγεται από τη Ρωσία». Αυτό αφήνει το περιθώριο σε ορισμένους στον κλάδο να ισχυρίζονται —με απτές αποδείξεις— ότι η απαγόρευση του χαβιαριού από την Ε.Ε. είναι κάθε άλλο παρά επιβολή κυρώσεων. Εν αντιθέσει, συνιστά συμβολική απαγόρευση. Θα υποστήριζε, λοιπόν, κανείς ότι μία τέτοια πράξη δεν θα έχει πραγματικά κανένα αποτέλεσμα. Ειδικά, αν συγκριθεί με το εμπάργκο του φυσικού αερίου και πετρελαίου, στα οποία δύσκολα επιβάλλεται με τόση άνεση κύρωση, η διαφορά καθίσταται ακόμα πιο πασιφανής. Εν ολίγοις, οι νέες κυρώσεις μπορεί ακόμη να είναι εύκολο να παραληφθούν.
Ενώ υπάρχει η συμφωνία “CITES”, που είναι υπεύθυνη για τον έλεγχο του ασφαλούς εμπορίου, απαλλαγμένου από κινδύνους προς τα ζώα και φυτά που είναι υπό εξαφάνιση, και πάλι, δεν εκλείπουν φαινόμενα παραβατικότητας. Για να καταστεί αυτό σαφές, οι έμποροι χαβιαριού υποχρεούνται να επισημάνουν το απόθεμά τους με έναν ειδικό κωδικό, ο οποίος, μάλιστα, περιλαμβάνει και τις απαραίτητες λεπτομέρειες για τη χώρα προέλευσής του. Στην πραγματικότητα τώρα, κατά τον Thomassen, οι πωλητές τείνουν να αποκρύπτουν μικρά αποθέματα που προέρχονται από άλλες χώρες. Παράλληλα, χρησιμοποιούν τον δικό τους εθνικό κωδικό “CITES” για ολόκληρο το φορτίο. Οι παραβάσεις δεν σταματούν, όμως, εδώ. Κάποιοι άλλοι, δωροδοκούν αξιωματούχους του συνοριακού ελέγχου. Με λίγα λόγια, η κατάσταση είναι εκτός ελέγχου.
EΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- “Russia isn’t even close to being the world’s largest caviar exporter”, Quartz, διαθέσιμο εδώ
