Του Δημήτρη Βασιλειάδη,
Διανύοντας μόλις την τρίτη δεκαετία της ζωής του, ο Πύρρος κατάφερε να αναρριχηθεί για άλλη μία φορά στην εξουσία. Όμως, αυτή τη φορά κατάφερε να διατηρήσει το αξίωμά του σε μια ιδιαίτερα ασταθή περίοδο. Όπως είδαμε στο προηγούμενο άρθρο, πριν την εγκαθίδρυσή του στον θρόνο της Ηπείρου, ο πρωταγωνιστής μας εξορίστηκε δύο φορές και μετακινήθηκε στην Αίγυπτο ως βασιλικός όμηρος.
Έχοντας αποκομίσει πολύτιμες εμπειρίες από τις παραπάνω περιπέτειες, ο Πύρρος είχε μεγαλεπήβολα σχέδια για το βασίλειό του. Συγκεκριμένα, ήθελε να το καταστήσει κυρίαρχη δύναμη, αρχικά στον ελλαδικό χώρο και στη συνέχεια να επεκτείνει την κυριαρχία του περαιτέρω. Για να επιτευχθούν οι στόχοι του, γνώριζε ότι θα έπρεπε να ελιχθεί σωστά στο παρασκήνιο της ελληνιστικής περιόδου. Έτσι, λοιπόν, μία από τις πρώτες του ενέργειες ήταν να εκμεταλλευτεί τη διαμάχη που επικρατούσε την περίοδο εκείνη γύρω από τον μακεδονικό θρόνο. Ειδικότερα, το 294 π.Χ. εμπλέκεται στις διαμάχες αυτές, επιλέγοντας να συμμαχήσει με τον Αλέξανδρο εναντίον του Αντιπάτρου.
Στις συγκρούσεις που ακολούθησαν, το στρατόπεδο του Πύρρου επικράτησε. Ο βασιλιάς της Ηπείρου έλαβε ως ανταμοιβή για τη συμμετοχή του ορισμένες περιοχές στο δυτικό άκρο του μακεδονικού βασιλείου, όπως και εδάφη περιμετρικά του βασιλείου της Ηπείρου. Ωστόσο, ο Αλέξανδρος εκτός από τον Πύρρο είχε απευθύνει κάλεσμα και στον Δημήτριο τον Πολιορκητή. Ο τελευταίος άργησε να ανταποκριθεί και, ύστερα από μία σειρά δολοπλοκιών ανάμεσα σε αυτόν και τον Αλέξανδρο, κατάφερε να δολοφονήσει τον Μακεδόνα βασιλιά και να καταλάβει τον θρόνο της Μακεδονίας.
Η παρουσία δύο ικανότατων στρατηγών εντός ενός περιορισμένου χώρου, όπως ήταν η ελληνική επικράτεια, οδηγούσε αναπόφευκτα σε μία μεταξύ τους σύγκρουση. Όλα έδειχναν ότι δύο πρώην σύμμαχοι θα μετατρέπονταν σε εχθροί. Ακολούθησαν κάποιες αψιμαχίες, οι οποίες ήταν απλώς το προοίμιο όσων θα ακολουθούσαν. Η ελληνική επικράτεια έμοιαζε με μία πυριτιδαποθήκη, η οποία χρειαζόταν μία μόνο σπίθα για να ανατιναχθεί. Η «σπίθα» αυτή ήταν, τελικά, μία από τις γυναίκες του Πύρρου, η Λάνασσα. Η τελευταία ήταν κόρη του τυράννου των Συρακουσών, Αγαθοκλή. Η διάρκεια του γάμου τους ήταν βραχύχρονη, εξαιτίας των παραπόνων της Λάνασσας για τις υπόλοιπες συζύγους του Πύρρου ή, σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή, λόγω του βίαιου χαρακτήρα του βασιλιά της Ηπείρου.
Η Λάνασσα, λοιπόν, απομακρύνθηκε από τον Πύρρο και κατέφυγε στον Δημήτριο, με τον οποίο σύναψε πολιτικό γάμο. Το γεγονός αυτό υπήρξε και η αφορμή της έναρξης μιας διετούς σύγκρουσης με τα στρατεύματα του Πύρρου. Όμως, ο Ηπειρώτης βασιλιάς είχε εκπαιδεύσει και εξοπλίσει τον στρατό του σύμφωνα με τα πρότυπα των μακεδονικών στρατευμάτων, κάτι το οποίο αιφνιδίασε τον Δημήτριο. Στις συγκρούσεις που έλαβαν χώρα σε Αιτωλία και Ήπειρο, το 289 π.Χ., ο Πύρρος διακρίθηκε για την ανδρεία του και τα στρατεύματά του για τη μαχητική τους ικανότητα. Το αποτέλεσμα ήταν να πιαστούν αιχμάλωτοι 5.000 Μακεδόνες και ο ήρωάς μας να κερδίσει τον σεβασμό μεγάλου μέρους της μακεδονικής κοινωνίας.
Λίγο αργότερα, ο Δημήτριος νοσεί βαριά στην πρωτεύουσα της Μακεδονίας, την Πέλλα. Ο Πύρρος αρπάζει την ευκαιρία κι εκστρατεύει εναντίον της Μακεδονικής ενδοχώρας, φτάνοντας μέχρι την περιοχή της Έδεσσας. Εκεί, θα τον αποκρούσουν οι υποστηρικτές του Δημητρίου και θα τον εξαναγκάσουν να επιστρέψει εντός των ορίων του βασιλείου του. Έχοντας εδραιώσει την κυριαρχία του στη Μακεδονία, παρά το γεγονός ότι η αποδοχή του από τη μακεδονική κοινωνία μειωνόταν προοδευτικά, ο Δημήτριος αποφάσισε να ανακτήσει τα εδάφη του πατέρα του, του Αντίγονου του Μονόφθαλμου.
Ο βασιλιάς της Μακεδονίας συγκρότησε έναν πρωτόγνωρο για τα δεδομένα του ελλαδικού χώρου στρατό. Απέναντί του βρήκε τέσσερις αντίπαλους βασιλείς, τον Πτολεμαίο, τον Λυσίμαχο, τον Σέλευκο και τον Πύρρο. Σύσσωμος ο συνασπισμός κινήθηκε εναντίον του Δημητρίου, με τον Πύρρο να εισβάλλει στα μακεδονικά εδάφη και να φτάνει μέχρι την περιοχή της Βέροιας. Εκεί, σε κοντινή απόσταση είχαν στρατοπεδεύσει και οι δυνάμεις του Δημητρίου. Τις επόμενες μέρες, μεγάλο μέρος του μακεδονικού στρατεύματος λιποτάκτησε και προσχώρησε στο στρατόπεδο του Πύρρου, ο οποίος ήταν πλέον πολύ δημοφιλής στη Μακεδονία.
Βλέποντας την τροπή που πήραν τα πράγματα, ο Δημήτριος αντιλήφθηκε ότι το «παιχνίδι» ήταν πια χαμένο. Έτσι, αποφάσισε να διαφύγει μυστικά από τη Μακεδονία. Ο Πύρρος εισήλθε στην Πέλλα το 288 π.Χ., όπου έγινε δεκτός με ενθουσιασμό. Τα εδάφη του άλλοτε ισχυρού μακεδονικού βασιλείου μοιράστηκαν μεταξύ του Πύρρου και του Λυσιμάχου. Ο Ηπειρώτης βασιλιάς συνέχισε την εκστρατεία του προς τη νότια Ελλάδα, προκειμένου να εξουδετερώσει τις τοπικές φρουρές που είχε εγκαταστήσει ο Δημήτριος. Αποκορύφωμα της εκστρατείας υπήρξε η είσοδός του στην Αθήνα, όπου έγινες δεκτός ως απελευθερωτής.
Όμως, το 283 π.Χ. ο, άλλοτε σύμμαχος του Πύρρου, Λυσίμαχος, στρέφεται εναντίον του βασιλιά της Ηπείρου, αφαιρώντας από τον τελευταίο τις κτήσεις του στη Μακεδονία. Παρά το γεγονός αυτό, ήταν πλέον φανερό ότι η Ήπειρος είχε εξελιχθεί σε ισχυρή δύναμη του ελλαδικού χώρου. Ο Πύρρος είχε αποδειχθεί ότι ήταν κορυφαίος στρατηγός και όλα όδευαν προς την εφαρμογή του επόμενου μέρους του σχεδίου του: τη δημιουργία μιας αυτοκρατορίας στη Δύση, βαδίζοντας στα χνάρια του συγγενή του, του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Abbott, Jacob (1901), Makers of History: Pyrrhus, New York and London: Harper and Brothers Publishers
- Champion, Jeff (2009), Pyrrhus of Epirus, Barnsley: Pen & Sword Books Ltd
- Sekunda, Nicholas (2019), “The army of Pyrrhus of Epirus”, Men-at-Arms, vol. 528, Oxford: Osprey Publishing
