Της Νικολέττας Παπαθανασίου,
30 Μαρτίου του 2022: Η ελληνική κοινωνία συγκλονίζεται. Οι υποψίες της για την τέλεση ενός εκ των ειδεχθέστερων εγκλημάτων ενισχύονται. Η προσαγωγή της συλληφθείσας Ρούλας Πισπιρίγκου στη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αττικής λαμβάνει χώρα. Στην ίδια ασκείται ποινική δίωξη για ανθρωποκτονία από πρόθεση της εννιάχρονης κόρης της.
26 Απριλίου του 2022: Ένα χρονικό διάστημα 27 μερών έχει παρέλθει, με μια πληθώρα εξονυχιστικών ερευνών και ιατροδικαστικών εξετάσεων να έχουν διενεργηθεί. Τα πορίσματα αυτών καταδεικνύουν πως ο θάνατος της Τζωρτζίνας επήλθε συνεπεία δηλητηρίασης από μια φαρμακευτική ουσία. «Κεταμίνη» το όνομα αυτής, το οποίο προβάλλεται ανελλιπώς από τους τηλεοπτικούς δείκτες και τα λοιπά μέσα μαζικής ενημέρωσης.
Τι είναι, όμως, η κεταμίνη;
Η κεταμίνη είναι μια ουσία που παρουσιάζει αναισθητική, αναλγητική, παραισθησιογόνο και διαχωριστική δράση. Από χημικής άποψης, η κεταμίνη είναι μια κυκλοεξαμίνη που αποτελεί ανταγωνιστή του NMDA υποδοχέα στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Η εγκεκριμένη χρήση της αφορά την ενδοφλέβια χορήγησή της από εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό, για την επαγωγή αναισθησίας σε νοσοκομεία και σε διάφορες άλλες μονάδες υγείας.
Λαμβάνοντας υπόψη τις προαναφερθείσες δράσεις της κεταμίνης, θα αναφερθούμε στο σύνολο των περιστάσεων, στις οποίες συνιστά είτε ιατρικό εργαλείο είτε θεραπευτική επιλογή. Καταρχάς, η κεταμίνη αξιοποιείται κυρίως για την πρόκληση βραχείας αναισθησίας κατά τη διάρκεια της ανάταξης καταγμάτων και της αντιμετώπισης ποικίλων εξαρθρημάτων. Συχνά, χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με άλλες αναισθητικές ουσίες, όπως το υποξείδιο του αζώτου – το λεγόμενο «αέριο γέλιου» –, ενώ η χρήση της είναι ευρύτατη στον τομέα της κτηνιατρικής.
Εξαιτίας της αποδεδειγμένης αναλγητικής δράσης της σε χαμηλές δόσεις, η κεταμίνη αξιοποιείται και για την περιστολή διαφόρων ειδών άλγους, όπως του κοιλιακού και του οσφυϊκού. Σύμφωνα με πορίσματα ορισμένων ερευνών που διενεργήθηκαν το 2017, η κεταμίνη παρουσιάζει, επίσης, αξιοσημείωτη αντικαταθλιπτική δράση. Ωστόσο, χρήζει ιδιαίτερης μνείας το γεγονός ότι η χορήγηση αυτής στο φάσμα συναφών ψυχιατρικών παθήσεων δεν πρέπει να αποτελεί την προτιμώμενη θεραπευτική προσέγγιση. Το 2019, ο FDA ενέκρινε τη χρήση της εισπνεόμενης μορφής της για την αντιμετώπιση σοβαρών καταθλιπτικών επεισοδίων, η έξαρση των οποίων ανθίσταται στις συμβατικές αντικαταθλιπτικές αγωγές.
Από τη στιγμή της χορήγησής της και ανάλογα με τη δόση αυτής, η κεταμίνη απαιτεί από 30 δευτερόλεπτα έως και 20 λεπτά, προκειμένου να καταστήσει αισθητή την παρουσία της στον οργανισμό. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού της στο σώμα, η ίδια μεταβολίζεται σε διάφορες άλλες ουσίες – όπως για παράδειγμα η Nor-κεταμίνη –, ενώ μετά την παρέλευση 14-18 ωρών, η κεταμίνη πλέον είναι σχεδόν αποκλειστικά παρούσα στα ούρα του οργανισμού, στα οποία παραμένει μέχρι και για 14 μέρες. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός, βέβαια, πως η κεταμίνη μπορεί να ανιχνεύεται στα τριχοθυλάκια του οργανισμού για έως και 90 μέρες από τη χρήση της.
Παρά τις αδιαφιλονίκητα θεραπευτικές ιδιότητές της, καθώς και τη χρησιμότητά της σε χειρουργικές επεμβάσεις, η φαρμακευτική ουσία αυτή επιφέρει πλείστες παρενέργειες, τόσο βραχυπρόθεσμες όσο και μακροπρόθεσμες, ακόμα και σε συνιστάμενες δόσεις. Η ναυτία, οι έμετοι, η ζάλη και η σύγχυση συνιστούν τις συνηθέστερες βραχυπρόθεσμες παρενέργειες που καταγράφονται. Η χρόνια, συστηματική χρήση της κεταμίνης έχει ιδιαίτερα δυσμενείς επιπτώσεις στο ουροποιητικό, κυρίως, σύστημα, αφού παρουσιάζονται ακράτεια ούρων, έλκη στην ουροδόχο κύστη και ποικίλες βλάβες στους νεφρούς. Φυσικά, η συστηματική χρήση της δύναται να οδηγήσει και στην ανάπτυξη στερητικού συνδρόμου.
Πέρα από τις παρενέργειες αυτού του φαρμακευτικού σκευάσματος, κρίνεται σκόπιμο να πραγματευτούμε και ορισμένες αντενδείξεις αυτού. Σύμφωνα με την επιστημονική κοινότητα, οι πάσχοντες από διαταραχή χρήσης αλκοόλ, καθώς και οι κυοφορούσες και οι θηλάζουσες γυναίκες χρειάζεται να αποφεύγουν αυστηρά τη λήψη κεταμίνης, εξαιτίας των πλείστων κινδύνων που ελλοχεύουν. Επιπλέον, οι ασθενείς που λαμβάνουν κατασταλτικά φάρμακα του κεντρικού νευρικού συστήματος κρίνεται αναγκαίο να μη συνδυάζουν την αγωγή τους με τη χρήση της κεταμίνης.
Οι σοβαρότερες ανεπιθύμητες ενέργειες της κεταμίνης είναι αναντίρρητα αυτές που ανακύπτουν από την κατάχρηση αυτής. Αρχικά, η υπερδοσολογία αυτού του αναισθητικού αναδεικνύει την παραισθησιογόνο ιδιότητά της. Ειδικότερα, τα άτομα που έχουν προβεί σε υπερβολική χρήση της αναφέρουν ότι βιώνουν μια εξωσωματική εμπειρία. Οι αισθήσεις τους εντείνονται, ενώ οι ίδιοι αποκτούν μια ευχάριστη αίσθηση «αιώρησης» και «αποχωρισμού» από το σώμα τους.
Ακόμα, η υπέρμετρη λήψη της κεταμίνης επηρεάζει διάφορα συστήματα του οργανισμού επιφέροντας μια πληθώρα συνεπειών. Συγκεκριμένα, καταγράφονται καρδιακές αρρυθμίες και αυξομειώσεις στην καρδιακή συχνότητα, αναπνευστική καταστολή, αύξηση της ενδοκρανιακής πίεσης, καθώς και ηπατική δυσλειτουργία. Οι ενδείξεις πως ένα άτομο έχει λάβει σε υψηλές – δυνητικά θανατηφόρες – δόσεις κεταμίνη περιλαμβάνουν την εκδήλωση σπασμών, θολής όρασης, ασυνάρτητης ομιλίας, καθώς και το αίσθημα ναυτίας και αποπροσανατολισμού.
Δυστυχώς, παρά τις πολλαπλές υποδείξεις και προειδοποιήσεις των ειδικών αναφορικά με τη χρήση της κεταμίνης, δεν είναι λίγοι εκείνοι που προβαίνουν στην αλόγιστη λήψη της, ακόμα και στην αξιοποίησή της για την τέλεση εγκληματικών ενεργειών. Ειδικότερα, πολλοί αποζητώντας αυτό το αίσθημα της «αιώρησης», παρόμοιο του οποίου προσφέρουν και άλλες ψυχότροπες ουσίες όπως το LSD, προμηθεύονται παράνομα την κεταμίνη σε ενέσιμη μορφή, σε μορφή χαπιού ή/και σε μορφή άσπρης σκόνης.
Στον κόσμο των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών αυτής, η κεταμίνη είναι γνωστή ως “Special K”, “Vitamin K”, “Purple” και “Kit Kat”. Όσον αφορά τις εγκληματικές ενέργειες, συχνά η ουσία αξιοποιείται από διάφορους επιτήδειους ως κύριο συστατικό στοιχείο στο λεγόμενο «χάπι βιασμού». Οι ιδιότητες αυτής για τις οποίες προτιμάται η κεταμίνη για συναφείς εγκληματικές ενέργειες είναι το γεγονός πως η ίδια συνιστά μια άγευστη και άοσμη ουσία, ενώ μάλιστα προξενεί το αίσθημα «αιώρησης» και ευφορίας, καθώς και βραχυπρόθεσμη απώλεια μνήμης και έκπτωση μυϊκής ισχύος.
Συμπερασματικά, αναλογιζόμενοι τα προαναφερθέντα, μπορούμε αβίαστα να συναγάγουμε το συμπέρασμα πως η ενδεδειγμένη και εγκεκριμένη χρήση της κεταμίνης δεν είναι ιδιαίτερα ευρεία, καθώς σπανίως αποτελεί την πρώτη επιλογή για την επαγωγή αναισθησίας. Αν και ποικίλες διεξαχθείσες μελέτες αναδεικνύουν την ευεργετική δράση της σε περιπτώσεις καταθλιπτικών επεισοδίων, παρουσιάζεται αδήριτη η ανάγκη διενέργειας ενδελεχέστερων πειραματικών ερευνών. Σε κάθε περίπτωση, η χορήγηση ή η λήψη σκευασμάτων κεταμίνης χρειάζεται να λαμβάνει χώρα πάντα σύμφωνα με τις υποδειχθείσες οδηγίες των επιστημόνων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- What are the uses of ketamine?, medicalnewstoday.com. Διαθέσιμο εδώ
- What to Know About Ketamine Use, verywellmind.com. Διαθέσιμο εδώ
- Ketamine, healthdirect.gov.au. Διαθέσιμο εδώ
