Της Φωτεινής Σίμιντη,
Είναι γνωστό ότι η σκανδιναβική μυθολογία συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με τη γερμανική, της οποίας, μάλιστα, συνιστά μέρος. Η γερμανική μυθολογία είναι ένας όρος, με τον οποίο αναφερόμαστε στον γερμανικό παγανισμό και αποτελεί το ευρύτερο σώμα μυθολογικών ιστοριών και προφορικών παραδόσεων, που μοιράζονται από κοινού οι βόρειες γερμανικές φυλές. Γνωρίζοντας, λοιπόν, αυτό, μπορούμε εύκολα να αντιληφθούμε ότι η σκανδιναβική μυθολογία έχει επηρεαστεί σημαντικά από τη γερμανική. Μια τέτοια περίπτωση είναι αυτή του μύθου για τον Sigurd, ο οποίος παρουσιάζει αρκετές ομοιότητες στις δύο αυτές μυθολογίες, όμως, στην περίπτωση αυτή θα ασχοληθούμε με τη σκανδιναβική εκδοχή του.
Ο Sigurd ή Siegfried στα γερμανικά ήταν ένας από τους δημοφιλέστερους και πιο θρυλικούς ήρωες της σκανδιναβικής και γερμανικής μυθολογίας. Είναι ο κεντρικός χαρακτήρας του Volsunga Saga, το οποίο γράφτηκε γύρω στο 1260 μ.Χ. στην Ισλανδία, αλλά κατέχει, επίσης, εξέχουσα θέση στο γερμανικό έπος Nibelungenlied, αλλά και στην όπερα του Richard Wagner, Der Ring der Nibelungen. Ο Sigurd ήταν απόγονος του θεού Odin και, όπως αρκετοί μελετητές έχουν προτείνει, θεωρείται ο «Βασιλιάς Αρθούρος του Βορείου Κόσμου», που ίσως και να βασίζεται σε μια ιστορική προσωπικότητα. Στο Volsunga Saga, το οποίο στην προκειμένη περίπτωση είναι αυτό που θα μας απασχολήσει, είναι ο τελευταίος από τους Volsungs, γιος του ήρωα Sigmund και της Hjordis, και ανατράφηκε από τον Regin, έναν εξαιρετικό νάνο σιδηρουργό.
Ο πατέρας του, Βασιλιάς Sigmund, πέθανε πολεμώντας τον Βασιλιά Lyngvi, για το χέρι της μητέρας του. Τη νύχτα μετά την αιματηρή μάχη, η Hjordis πήγε στο πεδίο και μάζεψε τα κομμάτια από το σπασμένο σπαθί του αγαπημένου της. Εκείνος πριν πεθάνει, της είχε εκμυστηρευτεί ότι επρόκειτο για ένα μαγικό σπαθί που θα άνηκε στον γιο τους, όταν αυτός μεγάλωνε και θα γινόταν ένας από τους σπουδαιότερους ήρωες όλων των εποχών. Έτσι, αφού φύλαξε όλα τα κομμάτια του σπαθιού έφυγε και ζήτησε προστασία στην αυλή του Βασιλιά Hjalprek, τον οποίο κιόλας παντρεύτηκε. Ο Sigurd αν και μεγάλωσε στην αυλή του Hjalprek, βρισκόταν υπό την κηδεμονία ενός νάνου σιδηρουργού με τ’ όνομα Regin. Ως θετός πατέρας του Sigurd, ο Regin δίδασκε στο αγόρι τα μυστικά των ρούνων, τον ιπποτισμό και την ευγένεια ενός ήρωα, αλλά, ταυτόχρονα, του έμαθε και πώς να συμπεριφέρεται σαν σωστός πρίγκιπας.
Ο Regin, όμως, δεν ήταν πάντοτε σιδηρουργός. Ήταν ένας από τους γιούς του Βασιλιά των νάνων Hreidmar. Ο Hreidmar είχε τρεις γιούς, τον Regin, τον Otter και τον Fafnir. Μια μέρα ο Otter δολοφονήθηκε από τους Aesir και ο Hreidmar ήταν τόσο εξοργισμένος, με αποτέλεσμα να ζητήσει μεγάλη ποσότητα χρυσού ως αποζημίωση για τον θάνατο του γιου του. Οι Aesir πλήρωσαν τον χρυσό στον Hreidmar, αλλά αυτό που δεν γνώριζε κανείς ήταν ότι ο χρυσός είχε καταραστεί. Ο πανούργος Loki είχε ξεγελάσει τον νάνο Andvari, κλέβοντας μέρος από τον δικό του χρυσό, για να συμπληρωθούν τα λύτρα που ζητούσε ο Hreidmar, με αποτέλεσμα όταν συνειδητοποίησε ότι ο χρυσός έλειπε, καταράστηκε τον χρυσό και τους ιδιοκτήτες του. Ο Fafnir, θέλοντας όλο τον χρυσό για τον εαυτό του, σκότωσε τον πατέρα του, πήρε τον χρυσό μαζί με το μερίδιο του Regin, μεταμορφώθηκε σε δράκο-ερπετό και πέρασε όλη τη ζωή του φυλώντας τον χρυσό και σκοτώνοντας όποιον τολμούσε να τον διεκδικήσει.
Ο Regin, εν τω μεταξύ, έφυγε πάμφτωχος, βρίσκοντας καταφύγιο στην αυλή του Βασιλιά Hjalprek, όπου εργάστηκε ως σιδηρουργός και θετός πατέρας του Sigurd. Ο καιρός περνούσε, ο Sigurd μεγάλωσε και εξελίχθηκε σ’ έναν εξαιρετικό νεαρό άντρα. Ο Regin όλο αυτό το διάστημα του διηγούταν την ιστορία του Fafnir, ενώ, παράλληλα, προσπαθούσε να υποκινήσει μέσα του την υπερηφάνεια και το ηρωικό πνεύμα, που ήταν απαραίτητα για να αντιμετωπίσει τον Fafnir. Τελικά, ο Sigurd δέχτηκε να αντιμετωπίσει τον δράκο με την προϋπόθεση ότι ο Regin θα του έφτιαχνε το καλύτερο σπαθί. Για να εξασφαλιστεί η επιτυχία της αποστολής, ο Regin του σφυρηλάτησε την καλύτερη λεπίδα. Η μητέρα του Sigurd του δώρισε τα κομμάτια της σπασμένης λεπίδας του πατέρα του, δημιουργώντας, έτσι, ένα μαγικό σπαθί, το Gram. Οι δυο τους ταξίδεψαν μαζί μέχρι το λημέρι του Fafnir και, ψάχνοντας, βρήκαν το μονοπάτι, που οδηγούσε στην φωλιά του.
Για να μπορέσει, όμως, ο Sigurd να σκοτώσει τον δράκο έπρεπε να σκάψει μια τάφρο ακριβώς κάτω από το μονοπάτι και να περιμένει μέχρι αυτός να εμφανιστεί για να ρίξει το σπαθί του στην καρδιά του δράκου. Ο Sigurd έσκαψε την τάφρο και, με τις συμβολές του μεταμφιεσμένου Odin, σκότωσε τον δράκο. Αυτό, όμως, που δεν γνώριζε ο Sigurd ήταν ότι ο Regin είχε σκοπό να τον προδώσει σκοτώνοντας τον και κρατώντας όλο τον χρυσό για τον εαυτό του. Το σχέδιό του αυτό θα είχε στεφθεί με επιτυχία, αν ο Sigurd δεν έπινε κατά λάθος λίγο από το αίμα του Fafnir, αποκτώντας, έτσι, την ικανότητα να καταλαβαίνει την ομιλία των πουλιών. Από αυτά έμαθε για τις κακές προθέσεις του Regin και, αφού τον αποκεφάλισε, έφυγε με τον χρυσό. Ως νέος ιδιοκτήτης του καταραμένου θησαυρού, ο Sigurd ήταν, επίσης, καταδικασμένος σε θάνατο, όπως και οι προκάτοχοί του. Όμως, αυτή είναι μια διαφορετική ιστορία.
Κοινά στην παγκόσμια μυθολογία, οι δράκοι είναι όντα που εμφανίζονται αρκετά συχνά σε μύθους και παίρνουν διαφορετικές μορφές. Πρόκειται για φιδοειδή ερπετά, συχνά φτερωτά, ικανά να εκπνέουν φωτιά και δηλητήριο. Αρκετές φορές παρουσιάζονται ως φύλακες μεγάλων θησαυρών, αλλά και ως σοφά πλάσματα που γνωρίζουν τα μυστικά της ανθρωπότητας. Στις ινδοευρωπαϊκές ιστορίες, οι δράκοι είναι συνήθως κακόβουλα πλάσματα, έχουν τη μορφή γιγάντιων ερπετών με φτερά και πόδια και, συνήθως, σκοτώνονταν από θεϊκούς ή ανθρώπινους ήρωες. Είναι πλάσματα πονηρά και άπληστα και, ειδικότερα κατά τον Μεσαίωνα, απέκτησαν εξ ολοκλήρου εχθρικό χαρακτήρα προς τους ανθρώπους, εξ ου και το πλήθος των ιστοριών με μάχες ιπποτών και δράκων.
Ήρωες-δολοφόνοι δράκων εμφανίζονται, όμως, και στις μυθολογίες της Εγγύς Ανατολής, όπως αυτή του Βαβυλωνίου θεού Marduk, που σκότωσε τον δράκο Tiamat. Το πλάσμα αυτό εμφανίζεται, επίσης, και σε παλαιοχριστιανικές ιστορίες, όπως αυτή του Αγίου Γεωργίου και του δράκου, όπου εκεί ο δράκος γίνεται σύμβολο του Σατανά. Αντίθετα, στην κινεζική μυθολογία, οι δράκοι είναι σεβαστά και ευεργετικά πλάσματα. Σχετίζονται με την εξουσία, τη δύναμη και τη σοφία, ενώ, επίσης, διαθέτουν δυνάμεις επί της φύσης, που συνδέονται με το νερό, τη βροχή και τις πλημμύρες. Έτσι, λοιπόν, η μορφή του πλάσματος αυτού, γνωστή σε όλες τις παραδόσεις, εξακολουθεί να συναρπάζει και να αποτελεί πηγή έμπνευσης σε ιστορίες μυθοπλασίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Abigail M. et. al. (ed.), (2018), The Mythology Book: Big Ideas Simply Explained, London: Dorling Kindersley Limited
- Leeming, D. (2005), The Oxford companion to world mythology, New York: Oxford university press
- Mercatante A. S., Dow J.R. (2009), The Facts on File Encyclopedia of World Mythology and Legend, 3d edition, New York: Facts On File Inc.
