Του Τάσου Οικονόμου,
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ανέφερε πως θα παρέχει οικονομική στήριξη στην Αίγυπτο, ώστε να μπορέσει να αποφευχθεί μία γενικευμένη κρίση. Η Αίγυπτος, βαθιά πληγωμένη από τη Ρώσο-Ουκρανική σύγκρουση, προσπαθεί να εξασφαλίσει πόρους για να καλύψει τα οικονομικά κενά, που έχουν δημιουργηθεί. Τα μεγάλα ζητήματα που έχουν προκύψει πλήττουν δύο βασικούς οικονομικούς πυλώνες, την κατακόρυφη αύξηση βασικών αγαθών, αλλά και την εγκατάλειψη των επενδυτικών πλάνων για τη χώρα.
Εξάρτηση από Ουκρανία και Ρωσία
Οι δύο χώρες υπήρξαν από τους μεγαλύτερους προμηθευτές πρώτων υλών σε πολλές χώρες της Ευρώπης, της Αφρικής και της Ασίας. Πιο συγκεκριμένα, η Αίγυπτος ήταν σχεδόν πλήρως δεσμευμένη από την εισαγωγή ηλιέλαιου και σιταριού. Οι τιμές στα τρόφιμα, εν γένει, έχουν αυξηθεί 20%, ενώ συνολικά ο πληθωρισμός άγγιξε το 10%. Το Κάιρο στοχεύει στην άμεση ελάφρυνση των νοικοκυριών της χώρας, μάλιστα, αναφέρεται ότι αυξανόμενο ποσοστό οικογενειών στερούνται βασικών αγαθών και πλησιάζουν επικίνδυνα το όριο της φτώχειας.
Απόσυρση των επενδύσεων
Τα τελευταία χρόνια η Αίγυπτος κάνει φιλότιμες προσπάθειες να ανασυγκροτήσει την οικονομία της. Μετά την Αραβική Άνοιξη και μάλλον το άδοξο τέλος της, η χώρα είχε βυθιστεί σε οικονομικό αδιέξοδο. Όμως, κάποιες επενδυτικές προσπάθειες είχαν επιτευχθεί και το ισοζύγιο ανάμεσα στην αιγυπτιακή λίρα και το δολάριο όλο βελτιώνονταν. Αν και φαινομενικά η ανάπτυξη της Αιγύπτου ήταν σταθερή και συνεχής, στην πραγματικότητα το νόμισμα ήταν κάπως υπερτιμημένο. Μία έκθεση της JPMorgan, η οποία είναι μία σημαντική επενδυτική τράπεζα, αναφέρει πως το νόμισμα της Αιγύπτου ήταν έως και 15% υπερτιμημένο και θα έπρεπε στο κοντινό μέλλον να υποτιμηθεί.
Στις 20 Μαρτίου, η κεντρική τράπεζα της Αιγύπτου προέβη σε υποτίμηση του νομίσματος 10,67%. Παράλληλα, αύξησε το επιτόκιο καταθέσεων κατά 9,67% και το επιτόκιο δανεισμού στα 10,25.
Με την έναρξη της ρωσικής εισβολής, αρκετοί επενδυτές, φοβούμενοι μία τυχόν υποτίμηση του εισοδήματος και άρα των δικών τους προσπαθειών, προέβησαν σε πώληση αιγυπτιακών ομολόγων ύψους 1,19 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Αντίστοιχα, οι επενδυτές είτε πάγωσαν είτε πάλι πώλησαν αρκετές μετοχές εταιριών και άλλων επενδυτικών σχεδίων, που λειτουργούσαν στη χώρα. Όλα τα παραπάνω οδήγησαν στη χειρότερη θέση της Αιγυπτιακής Λίρας και προετοίμασαν το έδαφος για την υποτίμηση του νομίσματος, αλλά και περαιτέρω για την άμεση οικονομική ενίσχυση που θα αποζητούσαν στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Σχέση Δ.Ν.Τ και Αιγύπτου
Από το 2016, η Αίγυπτος και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αποφάσισαν τη δημιουργία ενός τριετούς σχεδίου ύψους 16 δισεκατομμυρίων δολαρίων, που στόχευε στην ενίσχυση και αναδιοργάνωση της οικονομίας της Αιγύπτου μετά τη λήξη των εσωτερικών αναταράξεων. Το πρόγραμμα αυτό θα βοηθούσε την Αίγυπτο στην επιβολή δημοσιονομικών αλλαγών, στη δημιουργία μακροοικονομικής σταθερότητας, αλλά και στην υποστήριξη του εργατικού δυναμικού της χώρας.
Με την έξαρση του κορωνοϊού (COVID-19), το Ταμείο στήριξε πάλι την προσπάθεια της Αιγύπτου να διαχειριστεί τη νέα κρίση. Συνεπώς, δημιούργησε ένα δεύτερο πρόγραμμα ύψους 1,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ώστε να δώσει μία επιπλέον πνοή ρευστότητας στην ήδη επιβαρυμένη αιγυπτιακή οικονομία. Το πρόγραμμα βοήθησε, επίσης, τις αρχές να διαφυλάξουν τη μακροοικονομική σταθερότητα, που επιτεύχθηκε κατά την προηγούμενη τριετία, να στηρίξουν τις δαπάνες για την υγεία και τις κοινωνικές δαπάνες για την προστασία των ευάλωτων ομάδων και να προωθήσουν μια σειρά βασικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων
Το νέο πλάνο υποστήριξης
Ο Φακρί Ιμπραήμ, πρόεδρος της επιτροπής προϋπολογισμού, στο διάγγελμά του δήλωσε πως το ΔΝΤ θα ανοίξει ένα νέο παράθυρο για την Αίγυπτο να αντιμετωπίσει τον παγκόσμιο πληθωρισμό και να διατηρήσει τα συναλλαγματικά της αποθέματα.
Στο εσωτερικό της χώρας η αντιπολίτευση θεωρεί πως η συνεχής δανειοληψία θα προκαλέσει μεγαλύτερα προβλήματα στην Αίγυπτο από όσα θα μπορέσει να λύσει. Πιο συγκεκριμένα, αυτή η πρόβλεψη βασίζεται στη συνεχή αύξηση του δημοσίου χρέους έναντι του ΑΕΠ. Το έτος 2020, το χρέος προς το ΑΕΠ ήταν 89.8%, ενώ το 2021 αυτό αυξήθηκε στα 91.4%. Η κυβέρνηση της Αιγύπτου είχε ως στόχο τη μείωση του χρέους στο 79 % μέχρι το έτος 2024, όμως, οι επιπτώσεις της σύγκρουσης Ρωσίας-Ουκρανίας φαίνεται πως θα εμποδίσουν τον παραπάνω στόχο.
Το νέο σχέδιο που θα εκπονήσει το Ταμείο δεν θα είναι πολύ πιο σκληρό ως προς τις προϋποθέσεις ή και για τη χώρα, όπως για παράδειγμα στην Ελλάδα και την Αργεντινή. Όμως, είναι σίγουρο πως ο έλεγχος που θα επιβληθεί από το ΔΝΤ θα είναι πιο εντατικός και πιο σκληρός απ’ ό,τι ήταν στο παρελθόν.
Στην ανακοίνωση του το Ταμείο φαίνεται να είναι θετικό στη χρηματοδότηση της Αιγύπτου με 3 μεγάλες προϋποθέσεις. Αρχικά, να μην αυξήσει το κόστος ζωής. Ακόμα, η Αίγυπτος θα πρέπει να επενδύσει σε προγράμματα, που εξασφαλίζουν τρόφιμα και όλα τα απαραίτητα αγαθά. Τέλος, το Κάιρο χρειάζεται να μειώσει το εξωτερικό του χρέος, ώστε να ευοδωθεί το πλάνο.
Όλη αυτή η κατάσταση μας βοηθάει να καταλάβουμε καλύτερα το πόσο καταστροφικές συνέπειες μπορεί να έχει ένας πόλεμος ακόμα και σε μία χώρα που δεν συμμετέχει ή, ακόμα, μπορεί να μην είναι και καταλυτικής σημασίας γεωπολιτικά. Με αυτή τη ροή των πραγμάτων, το ΔΝΤ όντως θα συνδράμει την Αίγυπτο, όμως, αυτό που δεν μπορούμε να ξέρουμε είναι το πόσες άλλες χώρες θα χρειαστούν μία εξωτερική βοήθεια για να ανταπεξέλθουν οικονομικά.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- International Monetary Fund Statement on Egypt, imf.org, διαθέσιμο εδώ
- IMF to rescue Egypt from Ukraine shock, africanews.com, διαθέσιμο εδώ
