Της Ειρήνης Μπούλια,
Λαϊκή αγανάκτηση προκλήθηκε στην Ιορδανία, κατόπιν γνωστοποίησης της δήλωσης του Πρίγκιπα Hamzah πως αποποιείται τα βασιλικά του καθήκοντα, ελέω της κακής του σχέσης με τον Βασιλιά Abdullah Β’. Οι μονάρχες, που ιστορικά κυβερνούν την Ιορδανία, κατόπιν του 1952 με την επικύρωση του ισχύοντος Συντάγματος, έπρεπε να προχωρήσουν σε μια μικρή μείωση των εξουσιών τους.
Παράλληλα, εξασφαλίστηκαν οι ατομικές ελευθερίες των πολιτών, υπήρξε μια, όχι και τόσο ουσιαστική, διάκριση των εξουσιών και το πολίτευμα άλλαξε σε συνταγματική κοινοβουλευτική μοναρχία. Ο εκδημοκρατισμός της Ιορδανίας εγγυήθηκε αρκετά δικαιώματα στους πολίτες της, μα και πάλι, δεν περιόρισε ουσιαστικά τους μονάρχες, που συνεχίζουν να λαμβάνουν τις ουσιαστικές αποφάσεις για την πολιτική της χώρας. Όμως, ερχόμενοι στο τώρα, τι συνέβη και η πανίσχυρη μοναρχία περνά τώρα κρίση;
Η αρχή των δεινών υπήρξε το 2004 όταν ο νυν Βασιλιάς, Abdullah Β’, ανήλθε στην εξουσία καθότι κρίθηκε πως ο Πρίγκιπας-διάδοχος Hamzah δεν είχε την απαραίτητη εμπειρία για να κυβερνήσει τη χώρα. Σύντομα, ο Abdullah Β’ φρόντισε να στερήσει από τον ετεροθαλή αδερφό του το δικαίωμα για διεκδίκηση του θρόνου, επιθυμώντας να κρατήσει την εξουσία για τον ίδιο και τους δικούς του απογόνους. Η συγκεκριμένη απόφαση έμελλε να είναι η αρχή μιας αυταρχικής διακυβέρνησης, με πολιτικές που διαιωνίζουν τον θεσμό της βασιλείας, σε βάρος του λαού που υπομένει τις πολιτικές αυτές, καθώς ο Βασιλιάς στην Ιορδανία κατέχει ουσιαστικές αρμοδιότητες στην άσκηση της εξουσίας.
Ουσιαστικά, ο Abdullah Β’ άρχισε ήδη από τότε να μην κρίνεται θετικά από τους Ιορδανούς, που πάντοτε τον συνέκριναν με τον Πρίγκιπα Hamzah, φιγούρα για την οποία είχαν συμπάθεια για πολλούς λόγους. Πρώτον, ο νέος Βασιλιάς σφετερίστηκε τα κληρονομικά δικαιώματα του Πρίγκιπα Hamzah, που αποτελούσε και αγαπημένο γιο του πατέρα των δύο ανδρών. Δεύτερον, ο Πρίγκιπας εξελίχθηκε σταδιακά σε αγαπημένο βασιλικό μέλος του λαού, καθώς έκανε πολλές δημόσιες εμφανίσεις, όντας ντυμένος και προσεγγίσιμος ως απλός πολίτης: πολλές φορές δεν είχε καν φρουρά να τον προστατεύει όταν συναντούσε πολίτες για να ακούσει τα παράπονά τους, θυμίζοντας σε πολλούς τον ευρέως αποδεκτό ως Βασιλιά πατέρα του.
Ο Abdullah Β’ σαφώς και ποτέ δεν άντεξε την εκτεταμένη δημοφιλία του αδερφού του. Πέρυσι, ο Πρίγκιπας Hamzah κατηγορήθηκε για σκευωρία και προδοσία ενάντια της Βασιλείας, καθώς υποτίθεται πως προσπάθησε να διώξει τον Βασιλιά από την εξουσία. Ο Πρίγκιπας δικάστηκε μαζί με άλλους συνεργάτες του, ενώ τέθηκε και υπό κατοίκον περιορισμό.
Προ ολίγων ημερών, ένα έτος μετά το συμβάν, ο Πρίγκιπας ξαφνικά ανήγγειλε δημόσια πως αποποιείται τον τίτλο του ως Πρίγκιπας, ενώ τον προηγούμενο μήνα φημολογείται απολογήθηκε και επίσημα στον Βασιλιά για τις πράξεις του πέρυσι που παραλίγο να οδηγήσουν σε πραξικόπημα.
Ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός πως, σε αναφορά που έκανε στον πατέρα του, δήλωσε πως οι αξίες που αποκόμισε από εκείνον δεν συνάδουν με τις σημερινές αξίες της χώρας. Με αφορμή αυτό, πολλοί πιθανολογούν πως η απολογία του είναι είτε πλαστή είτε προϊόν πίεσης, ειδικά εφόσον πρόσφατα κατηγορούσε ευθέως τον Βασιλιά για διαφθορά, ειδικά ενόσω ο μέσος Ιορδανός «φλερτάρει» με την απόλυτη φτώχεια καθημερινά.
Η κρίση της μοναρχίας στην Ιορδανία έχει διττή φύση. Από τη μία, ο Βασιλιάς δεν έχει κατορθώσει να κατακτήσει την αγάπη του λαού του, καθότι σφετερίστηκε έναν τίτλο που δεν ήταν δικαιωματικά ποτέ δικός του. Οι σκληρές πολιτικές του και η απρόσιτη στο κοινό φύση του τροφοδοτούν την αγάπη για τον Πρίγκιπα Hamzah, γιο του προηγούμενου Βασιλιά και μέχρι πρότινος, επόμενου στη διαδοχή. Όντας προσιτός και κοντά στις αγωνίες του ιορδανικού λαού, κατέκτησε γρήγορα τη συμπάθειά του.
Η αντιπαράθεση μεταξύ των δύο μελών της βασιλικής οικογένειας είναι ουσιαστική και σοβαρή, ενώ δυστυχώς ευτελίζει τον παραδοσιακό θεσμό της μοναρχίας και φανατίζει τον λαό. Κατόπιν της απολογίας του Πρίγκιπα, η κοινή γνώμη έχει αλλάξει, και φαίνεται να δημιουργείται μια νέα πραγματικότητα για την πολιτική κουλτούρα της Ιορδανίας, που μπορεί να αλλάξει το πολιτικό τοπίο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Jordan accuses Prince Hamzah of plot to destabilise kingdom, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Jordanians divided and angry after Prince Hamzah renounces title, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- Jordan’s Hamzah renounces prince title a year after plot, France24, διαθέσιμο εδώ
