Της Διονυσίας Σούρμπη,
Στις μέρες μας, τόσο η αγορά όσο και η διεθνής πολιτική σκηνή έχουν αντιληφθεί την περιβαλλοντική κρίση, που ταλανίζει τον πλανήτη. Έτσι, έχουν ξεκινήσει διαδικασίες τόσο από το θεσμικό πλαίσιο, που συνεχώς αναβαθμίζεται όσον αφορά αυτό το φλέγον ζήτημα, όσο και από τον επιχειρηματικό κόσμο που εξελίσσεται και καινοτομεί.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, με τη σειρά της, ανακοίνωσε μια σειρά προτάσεων για την επίτευξη της μείωσης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% έως το 2030, σε σχέση με τα ποσοστά του 1990. Η δέσμη “Fit for 55” περιλαμβάνει νομοθετικές προτάσεις και πρωτοβουλίες πολιτικής σε μεγάλο φάσμα τομέων και θεμάτων. Στα υπό αναθεώρηση νομοθετήματα περιλαμβάνονται οδηγίες και κανονισμοί για το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ) της ΕΕ, τον επιμερισμό των προσπαθειών μείωσης εκπομπών σε τομείς εκτός του ΣΕΔΕ, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την ενεργειακή απόδοση, τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων, κ.ά.
Οι προτάσεις αυτές, ωστόσο, οδηγούν σε σημαντικές αλλαγές του στόλου. Ειδάλλως, οι ακτοπλοϊκές εταιρείες επιβαρύνονται με περιβαλλοντικούς φόρους. Δεδομένης της περιορισμένης κερδοφορίας, ειδικά τα δύο τελευταία χρόνια, οι δυνατότητες απορρόφησης του επιπλέον κόστους από τις ακτοπλοϊκές εταιρείες είναι αμελητέες, με αποτέλεσμα τη δημιουργία πιέσεων από την πλευρά των εταιρειών για αύξηση των ναύλων.
Παράλληλα, όμως, με τις μειωμένες επενδυτικές ευκαιρίες, περιορίζεται και η ανανέωση του στόλου με καινοτόμες τεχνολογίες, που εκπέμπουν μηδαμινής έντασης εκπομπών αερίων. Ενώ, ταυτόχρονα, τα λιμάνια που εξυπηρετούν τους σκοπούς της ακτοπλοΐας δεν έχουν τις απαραίτητες υποδομές για τον εφοδιασμό εναλλακτικών καυσίμων, όπως ο ηλεκτρισμός. Αυτό για τις επιχειρήσεις μεταφράζεται ως μια μεγάλη επένδυση, που απαιτεί κεφάλαια για ολική ουσιαστικά αναδόμηση ολόκληρου του κλάδου, δημιουργία υποδομών τόσο του λιμανιού και του στόλου, αλλά και εκπαίδευση και των ναυτικών στα νέα δεδομένα.
Σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ, η ακτοπλοΐα στη χώρα μας βρίσκεται σε αυξημένο κόστος κατά 207 εκ. ευρώ κατά το έτος 2026. Πόσο μάλλον με την παρούσα κρίση που βρίσκεται σε συνεχή εξέλιξη και ίσως κρατήσει για αρκετό διάστημα. Η επιβάρυνση αυτή θα μεταπηδήσει στην άνοδο των ναύλων, με συνέπεια την αύξηση των εισιτηρίων τουλάχιστον κατά 30%. Βέβαια, αυτό θα επηρεάσει και την κινητικότητα των ταξιδιωτών. Άρα, θα έχουμε και λιγότερα δρομολόγια. Συνεπώς, η κινητικότητα πρόκειται να ελαττωθεί κατά 28%.
Ως αποτέλεσμα, η μειωμένη δραστηριότητα του κλάδου και ο χαμηλότερος αριθμός επισκεπτών στα νησιά της χώρας μπορεί να επιφέρει μείωση του ΑΕΠ κατά περισσότερο από €900 εκατ. το 2026, ενώ, σε όρους απασχόλησης, η απώλεια των θέσεων εργασίας εκτιμάται σε 29 χιλιάδες θέσεις εργασίας στο σύνολο της ελληνικής οικονομίας τόσο στις νησιωτικές περιοχές, αλλά και στην ηπειρωτική χώρα.
Πιο συγκεκριμένα, το 2026 η υποχρέωση αγοράς του συνόλου των δικαιωμάτων εκπομπής συνεπάγεται συνολικό κόστος €169 εκ. ευρώ, η μη χρήση εναλλακτικού καυσίμου εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε επιβάρυνση κατά €30 εκ. ευρώ λόγω μη συμμόρφωσης με τον στόχο μείωσης της έντασης εκπομπών (Fuel EU Maritime). Μικρότερη, αλλά υπολογίσιμη, είναι και η επιβάρυνση από την αύξηση της φορολογίας καυσίμων, η οποία εκτιμάται σε 8,3 εκ. ευρώ. Αυτό θα αυξήσει, δηλαδή, τα λειτουργικά έξοδα κατά 207,3 εκ. ευρώ.
Συνεπώς, η εφαρμογή του “Fit for 55” αναμένεται να έχει αρνητικές επιδράσεις στην οικονομία, αν οι εταιρείες δεν συμβαδίσουν με την τρέχουσα δέσμη. Βέβαια, χωρίς τη φιλική συμμετοχή επενδυτικών κονδυλίων από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η μεγαλύτερη επίπτωση θα καταγραφεί στις περιφέρειες Νοτίου Αιγαίου και Κρήτης. Ειδικότερα, η επίπτωση στο ΑΕΠ του Νοτίου Αιγαίου εκτιμάται σε €522 εκ. ευρώ.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- ΙΟΒΕ: Η επίδραση της δέσμης προτάσεων «Fit for 55» σε επιβατηγό ναυτιλία και νησιωτική Ελλάδα (naftemporiki.gr), Διαθέσιμο εδώ
- Δέσμη Fit for 55, (consilium.europa.eu), Διαθέσιμο εδώ
