Της Δήμητρας Στρόμπολα,
Τα σημερινά πρότυπα ομορφιάς – μεταξύ άλλων – επιβάλλουν η γυναίκα να πετυχαίνει ένα φυσικό αποτέλεσμα, ώστε να δείχνει λαμπερή και φρέσκια. Η λάμψη αυτή (η οποία ίσως θα έπρεπε να αρκούσε κοινωνικά να βγαίνει από το χαμόγελο και την καλοσύνη), επιτυγχάνεται με συγκεκριμένα προϊόντα φροντίδας και μακιγιάζ λάμψης, σκιές, πούδρες, highlighters, glitter. Αυτό που μάλλον αγνοούμε οι περισσότεροι, είναι ότι τα περισσότερα από αυτά τα προϊόντα περιλαμβάνουν ένα συστατικό, τη «μίκα», το οποίο συλλέγεται σε πιθανώς παράνομα ορυχεία της Ινδίας και της Μαδαγασκάρης από παιδιά που εργάζονται σε πολύ αντίξοες και επικίνδυνες συνθήκες.
Ειδικότερα, η μίκα (στα αγγλικά mica που προέρχεται από τη Λατινική λέξη “mica”, η οποία σημαίνει «ψίχουλο» και πιθανώς είναι επηρεασμένη από το ρήμα “micare”, που σημαίνει «να ακτινοβολεί») ή με το όνομα μαρμαρυγία, είναι μια ομάδα φυλλοπυριτικών ορυκτών που εξορύσσονται στα ανωτέρω ορυχεία. Στην Ινδία τα ορυχεία βρίσκονται στις περιοχές Jharkhand and Bihar, όπου τα ποσοστά φτώχειας είναι πολύ μεγάλα και το εισόδημα από την εργασία όλων των μελών μιας οικογένειας είναι απολύτως απαραίτητο για τα προς το ζην. Υπολογίζεται ότι σε αυτά τα ορυχεία μαρμαρυγιών εργάζονται περίπου 22.000 παιδιά, αλλά, καθώς αυτή η πληροφόρηση δεν καταχωρείται στα στοιχεία των ορυχείων (παρόλο που απασχολούν παιδιά), ο ακριβής αριθμός είναι δύσκολο να προσδιοριστεί, εκτιμάται όμως ότι είναι μεγαλύτερος. Για την εργασία που προσφέρουν, τα παιδιά που εξορύσσουν μαρμαρυγία παίρνουν περίπου πενήντα ινδικές ρουπίες την ημέρα, που ισοδυναμούν με λιγότερα από εβδομήντα cents. Αντίθετα, οι χονδρέμποροι μπορούν να πάρουν περισσότερα από χίλια δολάρια ΗΠΑ για ένα κιλό μαρμαρυγίας. Τα δεδομένα αυτά καταδεικνύουν, τόσο την κατάφωρη προσπόριση κερδών του κλάδου, όσο και τις σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα ορυχεία μαρμαρυγίας.
Στη Μαδαγασκάρη, τα περισσότερα ορυχεία βρίσκονται στη νότια πλευρά της, όπου τα παιδιά αναλαμβάνουν εργασίες που κυμαίνονται από την κατασκευή του ορυχείου μέχρι την εξόρυξη και τη διαλογή του ορυκτού. Συγκεκριμένα, τα παιδιά «αποτελούν το ήμισυ του συνόλου των εργαζομένων στα ορυχεία μαρμαρυγίας», όπως αποκάλυψε έρευνα του διεθνούς φιλανθρωπικού οργανισμού “Τerre Des Hommes”. Παρόλο που οι αντίστοιχες κυβερνήσεις γνωρίζουν ότι η παιδική εργασία είναι διαδεδομένη στα ορυχεία μαρμαρυγίας, δεν διαθέτουν τους κατάλληλους πόρους για την αντιμετώπιση και την επίλυση του προβλήματος. Επιπλέον, δεδομένου ότι τα ποσοστά ανεργίας είναι υψηλά και οι επαγγελματικές ευκαιρίες περιορισμένες, η εξόρυξη μαρμαρυγίας είναι συχνά το μόνο έσοδο για τις οικογένειες που ζουν κοντά στα ορυχεία.
Οι συνέπειες για τα παιδιά που δουλεύουν στα ορυχεία είναι πολυάριθμες. Η εξόρυξη μαρμαρυγίας είναι μια επίπονη διαδικασία που βάζει σε κίνδυνο την υγεία των παιδιών, καθώς η έκθεση σε σκόνη οδηγεί συχνά σε αναπνευστικές ασθένειες και η έλλειψη κατάλληλων εργαλείων οδηγεί σε κοψίματα και δερματικές μολύνσεις. Επιπλέον, η εργασία σε παράνομα ορυχεία θέτει τα παιδιά σε κίνδυνο περαιτέρω προβλημάτων, όπως η σωματική κακοποίηση, η σύγχρονη δουλεία αλλά και η σεξουαλική εκμετάλλευση τους. Ακόμη, για να πληρωθούν, τα παιδιά πρέπει να γεμίσουν ένα ολόκληρο καλάθι με μαρμαρυγίες. Αυτό συχνά απαιτεί να περνούν μια ολόκληρη ημέρα στο ορυχείο, πράγμα που σημαίνει ότι κάνοντας αυτό δεν πηγαίνουν στο σχολείο. Το να μεγαλώνουν με την εξόρυξη μαρμαρυγίας τους εμποδίζει από το θεμελιώδες δικαίωμα τους στην παιδική ηλικία και στην εκπαίδευση, και τα εγκλωβίζει σε έναν ατέρμονο κύκλο κακοποίησης και δυστυχίας περιορίζοντάς τους τις μελλοντικές τους ευκαιρίες απασχόλησης.
Το πρόβλημα είναι μεγάλο και είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί. Εμείς, ως συχνοί καταναλωτές αυτών των λαμπερών προϊόντων που προέρχονται από τη μαρμαρυγία, είναι απαραίτητο να είμαστε συνειδητοποιημένοι για την προέλευσή τους. Είναι σημαντικό να ερευνούμε τα προϊόντα με πιθανή λύση να επιλέγουμε αυτά που περιέχουν συνθετική μαρμαρυγία, ώστε να μειωθεί η ζήτησή της και συνακόλουθα η παιδική εκμετάλλευση για την εξόρυξή της. Βέβαια, η λύση αυτή δεν είναι απαραίτητα βιώσιμη γιατί, αφενός η διαδικασία παραγωγής της συνθετικής μαρμαρυγίας είναι αδιαφανής και αφετέρου αν σταματούσαμε εντελώς την αγορά τέτοιων προϊόντων θα στερούσαμε από τις οικογένειες που ζουν σε αυτές τις περιοχές την μοναδική πηγή εισοδήματός τους. Το ηθικό δίλημμα της χρήσης ή μη μαρμαρυγίας είναι προφανές και η εξεύρεση λύσης στο πρόβλημα αποτελεί πρόκληση. Μια καλύτερη λύση θα ήταν η οικονομική ενίσχυση των οικογενειών και η επαγγελματική τους κατάρτιση. Τέλος, βοηθητικό ρόλο είχε η επιχορήγηση του Υπουργείου Εργασίας των ΗΠΑ ύψους 4,5 εκατομμυρίων δολαρίων το Φεβρουάριο του 2021 για τη μείωση της παιδικής εργασίας στις κοινότητες εξόρυξης μαρμαρυγίας της Μαδαγασκάρης. Φυσικά, μια επιχορήγηση, όσο μεγάλη κι αν είναι, δεν λύνει το πρόβλημα και βρίσκεται μακριά από την εξάλειψη του φαινομένου της παιδικής εκμετάλλευσης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- GLOBAL MICA MINING AND THE IMPACT ON CHILDERN’S RIGHTS, datocms-assets.com, διαθέσιμο εδώ
- 2019 Findings on the Worst Forms of Child Labor: Μadagascar, dol.gov, διαθέσιμο εδώ
- US Department of Labor awards $4.5M in grants to redude child labor in Madagascar’s mica-producing communities, dol.gov, διαθέσιμο εδώ
