Της Ιωάννας Μπινιάρη,
Αν και έχουν περάσει σχεδόν 50 -για την ακρίβεια 46- χρόνια από τη μέρα που προβλήθηκε στις κινηματογραφικές αίθουσες το θρυλικό νεο-νουάρ ψυχολογικό θρίλερ του περίφημου σκηνοθέτη Μάρτιν Σκορσέζε, Ο Ταξιτζής παραμένει ένα διαχρονικό κινηματογραφικό αριστούργημα που συνεχίζει να καθηλώνει τους θεατές και να αναδεικνύει την κοινωνική σήψη μιας αλλοτινής εποχής. Σε σενάριο του Πολ Σρέιντερ και με πρωταγωνιστή τον υπερταλαντούχο Ρόμπερτ Ντε Νίρο, αυτό το φιλμ κατάφερε να αναδείξει τις πολλαπλές πτυχές της ανθρώπινης προσωπικότητας αλλά και τα κακώς κείμενα μιας κοινωνίας με ροπή προς τον υπόκοσμο.
Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή. Η εν λόγω ταινία παρακολουθεί τη ζωή του Τράβις Μπικλ, ενός πρώην πεζοναύτη και βετεράνου του πολέμου του Βιετνάμ, που πλέον ζει στη Νέα Υόρκη. Φανερά απελπισμένος από τις αϋπνίες που τον ταλαιπωρούν, αποφασίζει να εργαστεί ως ταξιτζής τα βράδια στους δρόμους της Νέας Υόρκης, ενώ το υπόλοιπο της ημέρας είτε συχνάζει σε σινεμά προβολής πορνογραφικών ταινιών, είτε συλλογίζεται την κοινωνική κατάρρευση που υφίσταται η πόλη της Νέας Υόρκης. Οι μέρες πάνε και πάνε (“Days go on and on”), όπως μονολογεί ο μοναχικός μας ήρωας, ώσπου γνωρίζει την Μπέτσι, μια κοπέλα που εργάζεται για την προεκλογική εκστρατεία του γερουσιαστή, Τσαρλς Πάλανταϊν.
Ωστόσο, η εμμονή που αποκτά μετέπειτα με την Μπέτσι και η άτυχη πρωτοβουλία του να βγουν ραντεβού στα πορνογραφικά σινεμά, όπου συνηθίζει και εκείνος να περνά την ώρα του, οδηγούν στο να απομακρυνθεί η Μπέτσι από εκείνον, με αποτέλεσμα ο Τράβις σχεδόν να τρελαίνεται και να αποκτά ένα έντονο αίσθημα εκδίκησης και «δικαίου». Η ερωτική απόρριψη και η αυξανόμενη μοναξιά τον φορτίζουν συναισθηματικά σε τέτοιο βαθμό που αποφασίζει να πάρει τον νόμο στα χέρια του και να αποκαταστήσει την κοινωνική αδικία, ωστόσο, από το ένα άκρο της αυτοδικίας και τις «σκοτεινές» σκέψεις που έκανε, οδηγείται εν τέλει στο να γίνει ήρωας, όταν θέτει ως στόχο να σώσει μια έφηβη πόρνη από την πορνεία και να την απελευθερώσει από την εκμετάλλευση που υφίσταται από τον νταβατζή της.
Σήμα κατατεθέν της ταινίας μέχρι και σήμερα παραμένει η επική ατάκα “Are you talking to me?”, αλλά και η σοκαριστική παρουσία της 13χρονης τότε Τζόντι Φόστερ που υποδύεται την έφηβη πόρνη, η οποία κατάφερε, μάλιστα, να αποσπάσει υποψηφιότητα για το Όσκαρ Β΄ Γυναικείου Ρόλου. Ακόμη, πρόκειται για ένα φιλμ άκρως ατμοσφαιρικό, αφού μαζί με τον Ταξιτζή περιπλανιέται και ο ίδιος ο θεατής στους βρώμικους δρόμους της Νέας Υόρκης της δεκαετίας του ’70 και νιώθει κομμάτι αυτής της «άδειας» καθημερινότητας. Οι μονόλογοι του πρωταγωνιστή και η εμβάθυνση στις σκέψεις και στα συναισθήματά του όχι μόνο προξενούν την ταύτιση του θεατή αλλά και τον προβληματίζουν για τη μετέπειτα στροφή της συμπεριφοράς του Ταξιτζή σε έναν τιμωρό της ακολασίας. Ενδεχομένως, να απορήσει και να τρομάξει κανείς με την ψυχωτική και παρανοϊκή συμπεριφορά του Τράβις, που συνοδεύεται και από μια αντίστοιχη αλλαγή στο look του, ωστόσο, βιώνει κανείς ταυτόχρονα με αυτόν τον εκκεντρικό ήρωα την κοινωνική αποξένωση, τη μοναχικότητα και την κατάπτωση των παραδοσιακών κοινωνικών αξιών.
Στον Taxi Driver αναδεικνύεται ακόμη η λεπτή κλωστή που χωρίζει το καλό με το κακό, αλλά και το μεταίχμιο μεταξύ του αυτόκλητου τιμωρού και του ήρωα. Διότι, σε αυτήν την ταινία βλέπουμε έναν αντισυμβατικό ήρωα με έντονες ντοστογιεβσκικές επιρροές, -προσωπικά μου θύμισε τον Ρώσο αξιωματούχο που πρωταγωνιστεί στο έργο Σημειώσεις από το Υπόγειο του Φίοντορ Ντοστογιέβσκι-, ο οποίος προσπαθεί να απαλλάξει τον κόσμο από τη διαφθορά και την ανηθικότητα με έναν ανορθόδοξο τρόπο που, εν τέλει, κάνει και τον ίδιο κομμάτι της «σαπίλας». Βέβαια, όταν δικαιώνεται η άλλη αυτόδικη πράξη που είχε σχεδιάσει και ο ίδιος ηρωοποιείται από τις φυλλάδες της Νέας Υόρκης, φανερώνεται ακόμη μία άλλη διάσταση της κοινωνίας, ήτοι η σύγχυση που επικρατεί στις αντιλήψεις των ανθρώπων περί σωστού και λάθους, ηθικού και ανήθικου, αλλά και η ανάγκη του κόσμου να βρίσκει σωτήρες στις διαταραγμένες ψυχές που άλλοτε περιφρονούσε.
Κλείνοντας, λοιπόν, δικαίως Ο Ταξιτζής θεωρείται αριστούργημα του παγκόσμιου κινηματογράφου, που αναδεικνύει τόσο την ποιοτική σκηνοθετική ματιά του Μάρτιν Σκορσέζε, όσο και το ασύγκριτο ταλέντο του ηθοποιού, Ρόμπερτ Ντε Νίρο, με αποτέλεσμα να κερδίσει πολλές υποψηφιότητες για Όσκαρ. Σε συνδυασμό με τη μυστηριώδη μουσική του Μπέρναρντ Χέρμαν, γίνεται ακόμη περισσότερο διακριτή η αισθητική των γεμάτων neon lights λεωφόρων της Νέας Υόρκης και ρέουν διάχυτοι οι συμβολισμοί που χρήζουν εξήγησης και προβληματίζουν τον θεατή. Σε κάθε περίπτωση, αξίζει κανείς να παρακολουθήσει αυτό το φιλμ, για να περιπλανηθεί στους δρόμους της αμερικανικής μεγαλούπολης μέσα σε ένα ταξί με οδηγό τον Ρόμπερτ Ντε Νίρο και να χαθεί στις περίπλοκες σκέψεις αυτού του αντι-ήρωα, που αιωρείται μεταξύ του καλού και του κακού.
