Του Ελευθέριου Χονδρού,
Η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) στοχεύει να αντιμετωπίσει τις αυξανόμενες τιμές σιταριού και λιπασμάτων και τις αναμενόμενες ελλείψεις στα Βαλκάνια, τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή με «διατροφική διπλωματία», με στόχο να αντιμετωπίσει το αφήγημα της Ρωσίας για τον αντίκτυπο της εισβολής της στην Ουκρανία, λένε διπλωμάτες και αξιωματούχοι της Ε.Ε.. Η επισιτιστική ανασφάλεια προκαλούσε «αγανάκτηση» σε ευάλωτες χώρες σε αυτές τις περιοχές, ενώ η Μόσχα παρουσίαζε την κρίση ως συνέπεια των δυτικών κυρώσεων στη Ρωσία, δήλωσε διπλωμάτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό αποτελούσε μια πιθανή απειλή για την επιρροή της Ε.Ε., είπε ο διπλωμάτης, την οποία σχεδιάζει να αντιμετωπίσει με «διατροφική διπλωματία και μια μάχη αφηγήσεων».
Οι Υπουργοί Γεωργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης ασχολήθηκαν με το συγκεκριμένο ζήτημα την Πέμπτη, 7 Απριλίου. Εκεί αναφέρθηκε από τον Επίτροπο Γεωργίας της Ε.Ε., Janusz Wojciechowski, πως οι εξαγωγές σιταριού έχουν διαταραχθεί μαζικά, λόγω της απόφραξης της Μαύρης Θάλασσας, καλώντας για αυξημένη υποστήριξη για την Ουκρανία και για αναπτυσσόμενες οικονομίες στον κόσμο, και συγκεκριμένα στην Αφρική. Ένα από τα θέματα που συζητήθηκαν είναι το πώς να αυξηθεί η παραγωγή της Ε.Ε. για να καλυφθεί το κενό των χαμένων ουκρανικών εξαγωγών. Ο Επίτροπος τόνισε ότι οι εξαγωγές σιτηρών της Ε.Ε. θα μπορούσαν να είναι 30% υψηλότερες φέτος, και οι εισαγωγές 42% χαμηλότερες. Ωστόσο, οι εξαγωγές σιταριού της Ουκρανίας και της Ρωσίας αποτελούν το 30% της παγκόσμιας προσφοράς και οι εξαγωγές μέσω των λιμανιών της Μαύρης Θάλασσας έχουν σταματήσει, προκαλώντας άλμα των τιμών του σιταριού κατά 150%.
Από την πλευρά του, ο Ρώσος Πρόεδρος, Vladimir Putin, υποστηρίζει στις δηλώσεις του ότι οι κυρώσεις της Δύσης έχουν υποδαυλίσει μια παγκόσμια επισιτιστική κρίση και αυξανόμενες τιμές ενέργειας. Οι Βρυξέλλες θεωρούν τις επικοινωνιακές εκστρατείες της Ρωσίας για την επισιτιστική κρίση ως παραπληροφόρηση, είπε γνωστός διπλωμάτης, προσθέτοντας ότι η Ε.Ε. δεν περιορίζει το εμπόριο τροφίμων με τη Ρωσία. Οι κυρώσεις της Ε.Ε. στις ρωσικές εξαγωγές συνήθως απαλλάσσουν τα τρόφιμα, αλλά όχι τα λιπάσματα, των οποίων οι εξαγωγές από τη Λευκορωσία και τη Ρωσία έχουν περιοριστεί. Οι Βρυξέλλες, επιπλέον, κατηγόρησαν τη Μόσχα ότι επιδεινώνει την παγκόσμια επισιτιστική κρίση, στοχεύοντας τα αποθέματα σιταριού και εμποδίζοντας τις εξαγωγές από τα ουκρανικά λιμάνια. Ο επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της Ε.Ε., Josep Borrell, είπε ότι τα ρωσικά πολεμικά πλοία όχι μόνο αποκλείουν πλοία γεμάτα σιτάρι, αλλά βομβαρδίζουν και καταστρέφουν αποθέματα σιταριού, εμποδίζοντας έτσι την εξαγωγή. Κάλεσε μάλιστα τους ανθρώπους να μην κατηγορούν τις κυρώσεις γι’ αυτό που συμβαίνει.
Ταυτόχρονα, μεγάλο πρόβλημα εμφανίζεται και στους «γείτονες» της Ε.Ε., ιδιαίτερα στην Αίγυπτο και τον Λίβανο, που αποτελούν χώρες της ΜΕΝΑ. Αυτές οι χώρες εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το σιτάρι και τα λιπάσματα από την Ουκρανία και τη Ρωσία. Αντιμετωπίζουν, λοιπόν, εκτίναξη των τιμών, μετά την πτώση των προμηθειών από τότε που η Μόσχα ξεκίνησε αυτό που αποκαλεί «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» στην Ουκρανία. Με αφορμή αυτή την κρίση, το μπλοκ των 27 μελών θέλει να ενισχύσει τις διεθνείς προσπάθειες για τον μετριασμό των επιπτώσεων των ελλείψεων και, μαζί με το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ, θα ανακοινώσουν σύντομα νέες πρωτοβουλίες. Ο Επίτροπος Lenarcic τόνισε, σε δήλωσή του, πως οι αυξανόμενες τιμές των τροφίμων φέρνουν τους πιο ευάλωτους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο σε ακόμη χειρότερη κατάσταση. Η κατάσταση με την Ουκρανία οξύνει την πίεση με την κατάσταση των τροφίμων. «Βρισκόμαστε, πλέον, σε ένα σημείο καμπής και απαιτείται επείγουσα δράση», αναφέρει. Η Ε.Ε. έχει δεσμευτεί να ενισχύσει τη συνεργασία με τα Ηνωμένα Έθνη για να διασφαλίσει ότι δεν θα αφήσουν κανέναν πίσω και θα συνεχίσουν να παρέχουν ανθρωπιστική βοήθεια στους πιο ευάλωτους, διατηρώντας, παράλληλα, τη μακροπρόθεσμη δέσμευσή τους για την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών των επισιτιστικών κρίσεων».
Συγκεκριμένα, για την καταπολέμηση αυτού του προβλήματος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε, τον περασμένο μήνα, ειδικά μέτρα στήριξης ύψους 500 εκατ. ευρώ, τα οποία θα δοθούν σε Ευρωπαίους και Ουκρανούς αγρότες που έχουν επηρεαστεί από τις υψηλές τιμές και είναι αποκλεισμένοι από τις παγκόσμιες αγορές. Η Ε.Ε. υποσχέθηκε, επίσης, την Τετάρτη 6 Απριλίου, 554 εκατομμύρια ευρώ το 2022, με στόχο την αύξηση της επισιτιστικής ασφάλειας στην περιοχή. Η Ε.Ε. θα παρέχει οικονομική στήριξη στα πιο ευάλωτα έθνη, ανακοινώνοντας 225 εκατομμύρια ευρώ σε βοήθεια προς τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Σχεδόν το ήμισυ από αυτό θα κατευθυνθεί στην Αίγυπτο, ενώ ο Λίβανος, η Ιορδανία, η Τυνησία, το Μαρόκο και η Παλαιστινιακή Αρχή πρόκειται να λάβουν έκτακτα κεφάλαια, μεταξύ 15 και 25 εκατομμυρίων ευρώ το καθένα. Ο Επίτροπος Γεωργίας της Ε.Ε., Wojciechowski, υπογράμμισε ότι χρειάζονται παρόμοια σχέδια και για την υποσαχάρια Αφρική, αν και δεν δόθηκαν λεπτομέρειες για το σχέδιο. Επιπλέον, πρόκειται να παρασχεθούν σε χώρες των Δυτικών Βαλκανίων άλλα 300 εκατομμύρια ευρώ για αγροτική στήριξη, ως μέρος της τακτικής χρηματοδότησης της Ε.Ε. στην περιοχή, με τη Σερβία να θεωρείται ανησυχητική, λόγω των εντατικών ρωσικών επικοινωνιών εκεί, ανέφεραν αξιωματούχοι της Ε.Ε..
Ακόμη, η Γαλλία, ο μεγαλύτερος παραγωγός γεωργικών προϊόντων της Ε.Ε., προωθεί μια πρωτοβουλία που ονομάζεται “FARM”, η οποία θα περιλαμβάνει έναν παγκόσμιο μηχανισμό διανομής τροφίμων για τα φτωχότερα έθνη. Τέλος, η Ουγγαρία πρότεινε την ενίσχυση της γεωργικής παραγωγής της Ε.Ε., αλλάζοντας τους κλιματικούς στόχους της και ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO) επιβεβαίωσε ότι εξετάζει το ενδεχόμενο χρηματοδοτικής διευκόλυνσης εισαγωγής τροφίμων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- “Russia is targeting wheat stocks in Ukraine, worsening global food crisis, EU says”, euronews.com, διαθέσιμο εδώ
- “EU urged to grow more wheat to avert food crisis”, euobserver.com, διαθέσιμο εδώ
- “Food diplomacy: EU plans to counter Russia in MENA, Balkans”, aljazeera.com, διαθέσιμο εδώ
- “EU plans to counter Russia with food diplomacy in North Africa”, Balkans, reuters.com, διαθέσιμο εδώ
