Συνέντευξη στον Νικόλαο Ερμή,
Ο Μίνως Μάτσας, συνθέτης των τελευταίων τραγουδιών του Δημήτρη Μητροπάνου, αποδέχθηκε με ιδιαίτερη χαρά την πρόσκληση του OffLine Post και συμμετέχει στο αφιέρωμα για τα 10 χρόνια από την «απώλεια» του λαϊκού ερμηνευτή.
Μας μιλάει, μεταξύ άλλων, για τη γνωριμία και συνεργασία του με τον αξέχαστο τραγουδιστή, τη δισκογραφική δουλειά που έμεινε ανολοκλήρωτη και το χρονικό της ηχογράφησης των τελευταίων τραγουδιών του.
Παράλληλα, επισημαίνει τον ταχύτατο τρόπο με τον οποίο ο Μητροπάνος ηχογραφούσε τα τραγούδια του και τονίζει πως ο πρόωρος θάνατός του και η συνεπακόλουθη απουσία του «έκλεισε τον κύκλο των αυθεντικά λαϊκών ερμηνευτών».
- Ήταν Τρίτη του Πάσχα, 17 Απριλίου 2012, όταν έφυγε ο Δημήτρης Μητροπάνος. Θα ήθελα να μου πείτε τι θυμάστε από τη συνύπαρξή σας με τον αξέχαστο ερμηνευτή;
Με τον Δημήτρη γνωριζόμασταν από τότε που ήρθε στην εταιρεία, το 1987. Υπήρχε αλληλοεκτίμηση, αλλά εγώ πήγα να τον βρω ως συνθέτης, όταν έκανα τη μουσική για την τηλεοπτική σειρά «Το Νησί». Έγραψα ένα τραγούδι, με τίτλο «Μια νύχτα», το οποίο ήταν κόντρα στον Δημήτρη, αλλά πίστευα ότι επειδή η φωνή του έχει κάτι πολύ ιδιαίτερο, άφηνε, δηλαδή, μια προσωπική σφραγίδα, θα ήταν ο ιδανικός ερμηνευτής για να το τραγουδήσει. Του έβαλα να το ακούσει και του άρεσε, παρότι νομίζω ένιωσε ότι ήταν έξω από τα νερά του και στη συνέχεια το ηχογραφήσαμε. Εγώ τότε ζούσα στο Λος Άντζελες, το πήρα, λοιπόν, και έφυγα. Πηγαίνοντας προς τον προορισμό μου, το άκουγα στο αεροπλάνο και ξαφνικά με έπιασε μια ανατριχίλα, λέγοντας, «πού πάω τώρα;». Ήταν σαν να κουβαλούσα την Ελλάδα μέσα από τη φωνή του. Ήταν ένα πάρα πολύ δυνατό συναίσθημα, για αυτό και το θυμάμαι έντονα. Έγινε αυτό το τραγούδι, παίχτηκε στη σειρά και, μάλιστα, είχε πολύ μεγάλη απήχηση.
Λίγο καιρό αργότερα μου πρότεινε να του κάνω την επόμενή του δουλειά, η οποία θα κυκλοφορούσε μετά τον δίσκο που είχε κάνει με τον Σταμάτη Κραουνάκη. Φυσικά, είπα αμέσως ναι! Δούλευα επί έναν χρόνο και με τη στιχουργό Ελένη Φωτάκη είχαμε ολοκληρώσει δέκα τραγούδια. Επιπλέον, υπήρχαν ακόμα κάποιες διασκευές που είχα κάνει από τραγούδια του παππού μου. Στη συνέχεια τα προβάραμε στο σπίτι του Δημήτρη και το αποτέλεσμα ήταν εκπληκτικό. Πήγαμε, λοιπόν, στο στούντιο για τις πρώτες δοκιμές και η φωνή του «χτύπαγε κόκκινο». Ήταν καλύτερα από ποτέ!
Πριν το Πάσχα, είχαμε πάλι ραντεβού στο στούντιο για να ηχογραφήσουμε τα υπόλοιπα πέντε. Με πήρε τηλέφωνο η σύζυγός του, την οποία παρεμπιπτόντως τη γνωρίζω από 25 χρονών, καθώς εργαζόταν στις δημόσιες σχέσεις της Minos-Emi και εκεί αναπτύχθηκε η σχέση της με τον Μητροπάνο, και μου λέει «Ας το αφήσουμε για μετά το Πάσχα», γιατί έχει ένα ραντεβού και θα είναι κουρασμένος. Συμφώνησα, γιατί η δουλειά θα ήταν για τον Σεπτέμβρη.
Κλείνω το τηλέφωνο και με πιάνει κάτι, το οποίο δεν ήταν σύνηθες, και ξαναπαίρνω τηλέφωνο. Μάλλον, ήταν από τον ενθουσιασμό μου να ακούσω με τη φωνή του και τα υπολειπόμενα τραγούδια. Ήθελα να τα γράψω και να τα πάρω το Πάσχα μαζί μου. Της τηλεφωνώ ξανά και λέω «όταν τελειώσει το ραντεβού – δίπλα είμαστε – θα ‘ναι βραδάκι κιόλας, πεταχτείτε να τα κάνουμε». Η Βένια μου απαντάει αυθόρμητα να το αφήσουμε για αργότερα αφού δεν ήταν επείγον και αυτή ήταν η τελευταία κουβέντα που ανταλλάξαμε.
Το ότι δεν πρόλαβε να πει τα επόμενα πέντε τραγούδια με στεναχώρησε, αλλά αυτό ήταν το λιγότερο. Το πιο σοβαρό ήταν ότι δυστυχώς χάσαμε τον τελευταίο τραγουδιστή από μια γενιά τραγουδιστών με γνήσια λαϊκό χαρακτήρα. Αυτό δεν αφορούσε μόνο τη φωνή του, αφορούσε την ολότητα του χαρακτήρα του, γιατί ο Δημήτρης ήταν «βαρύς» και γλυκός μαζί. Δεν έλεγε πολλά. Ήταν μάγκας, με την έννοια του λαϊκού όρου, όχι του ρεμπέτη ούτε του περιθωριακού. Έτσι ακριβώς ήταν και η φωνή του και ο τρόπος που τραγουδούσε στη σκηνή ήταν τέτοιος, που είχε τη δική του σημασία. Είχε και ένα παράπονο στη φωνή του, το οποίο θεωρώ πολύ συγκινητικό, για αυτό λέω ότι ήταν κρίμα που χάθηκε τόσο πρόωρα.
- Δίνετε τα χέρια πρώτη φορά, το 2010-‘11 για την τηλεοπτική σειρά «Το Νησί», έτσι δεν είναι; Ο Μητροπάνος είχε κάποια «εμπλοκή» με τα τραγούδια; Πώς δουλεύατε;
Δώσαμε τα χέρια το 2010, όταν έγραφα τη μουσική της σειράς, για να πει το τραγούδι «Μια νύχτα». Όχι, δεν έκανε καμία παρέμβαση πουθενά. Ο Δημήτρης εμπιστευόταν πάρα πολύ τους δημιουργούς, δηλαδή, τον συνθέτη και τον στιχουργό, κι αυτό επίσης είναι ένα πράγμα που το έλεγε συνέχεια και τον τιμούσε πολύ, γιατί ήταν σαν να έλεγε «Εγώ σε εμπιστεύομαι εσένα και πάμε».
- Μετά από ενάμιση χρόνο, προβάρατε άλλα τέσσερα τραγούδια. Το ζεϊμπέκικο «Για κοίτα ποιον περίμενα», τον «Ζόρικο», τη «Μηχανή» και το τελευταίο που τιτλοφορείται «Βασίλισσα της Νύχτας». Αυτά τα τραγούδια τα κάνατε στο στούντιό σας, οι δυο σας ή ολόκληρη η ομάδα των μουσικών;
Οι ηχογραφήσεις έγιναν στο στούντιό μου στα τέλη του Φεβρουαρίου-αρχές Μαρτίου του 2012, κοντά στην Καθαρά Δευτέρα. Πρώτα τα ηχογράφησα εγώ με τη φωνή μου, του τα έβαλα και τα άκουσε και έπειτα πήγα στο σπίτι του. Του τα έπαιξα στο πιάνο όπου καθίσαμε και τα προβάραμε –μάλιστα, έχω ακόμα τις ηχογραφήσεις αυτές από το σπίτι του– και μετά ξαναπήγαμε στο στούντιο, αφού τα έμαθε και πήγαμε και τα δοκίμασε με τη φωνή του. Εφόσον αυτό ολοκληρωνόταν, θα τα ξαναέγραφα, με βάση και τις διορθώσεις, για να τα κυκλοφορήσουμε. Αυτό που έγινε στα συγκεκριμένα τραγούδια που κυκλοφόρησαν είναι ότι κράτησα τη φωνή του, η οποία ήταν άψογη, δηλαδή, δεν ήταν demo, ήταν έτοιμη για κυκλοφορία. Επίσης, έκανε ο ίδιος τις δεύτερες φωνές επί τόπου.
Μετά τον θάνατό του, κράτησα τη φωνή του και τα ξαναέγραψα όλα από την αρχή, με πάρα πολλή στεναχώρια, γιατί εγώ δεν ήθελα να το αγγίξω το υλικό αυτό και δεν είχα σκοπό να το κυκλοφορήσω. Μετά από περίπου έξι μήνες η σύζυγός του, η Βένια, μού λέει «κοίταξε να δεις, αφού αυτά τα ψιλοδοκίμασε και τα γράψατε, θέλω σε παρακαλώ πολύ να τα κυκλοφορήσουμε». Ήταν κάτι καλό, βέβαια, γιατί έτσι έκλεισε και επίσημα ένας κύκλος, αλλά ξέρεις ήταν πολύ στενάχωρο αυτό. Κι έτσι ξαναμπήκαμε στο στούντιο οι μουσικοί, κράτησα φυσικά τις φωνές, ξαναγράψαμε όλα τα όργανα, ήρθε ο Μανώλης Καραντίνης, έπαιξε μπουζούκι κι έτσι κυκλοφορήσανε.
- Θέλω να μου πείτε, εκεί κοντά στον Φεβρουάριο-Μάρτιο που κάνατε τις ηχογραφήσεις, διακρίνατε εάν η φωνή του είχε ένα γρέζι, ένα παράπονο; Ήταν, ίσως, κουρασμένος;
Η φωνή του Μητροπάνου πάντα είχε γρέζι και πάντα έφευγε από την απόλυτη τονικότητα. Αυτά ήταν χαρακτηριστικά της φωνής του, τα οποία την έκαναν μοναδική. Τότε που ηχογραφήσαμε είχε μια απίστευτη δύναμη. Όταν πήγαμε στο στούντιο πρώτη φορά για το τραγούδι «Μια νύχτα» από Το Νησί, η φωνή του ήταν «καμπάνα»! Αυτό το γρεζάκι ήταν ίδιον της φωνής του.
- Θέλω να μου πείτε για αυτό το τελευταίο τραγούδι που το εμφανίσατε και στην αφιερωματική εκπομπή της τηλεοπτικής εκπομπής «Πρωταγωνιστές», τη «Βασίλισσα της νύχτας». Είναι το τελευταίο που έχει ηχογραφηθεί με τον Δημήτρη;
Η «Βασίλισσα της νύχτας» είναι ένα τραγούδι που είχε κυκλοφορήσει πρώτη φορά το 1997 στον δίσκο μου «Ο Μάγος της πόλης» (Minos-Emi), σε στίχους του Άκου Δασκαλόπουλου και το είχε ερμηνεύσει η Σωτηρία Λεονάρδου. Αλλά ήταν ένα ανδρικό τραγούδι. Η Σωτηρία τραγουδούσε με έναν δικό της τρόπο. Στο πρώτο ραντεβού είχα πει στον Δημήτρη ότι από τα παλιά μου τραγούδια έχω αυτό και έχω και του παππού μου κάποιες διασκευές. «Θες να δοκιμάσουμε;» Τα άκουσε και μου λέει «μέσα». Ταυτόχρονα, όμως, γράφω τα καινούργια τραγούδια. Ουσιαστικά, από τα νέα τραγούδια, μόνο το «Για κοίτα ποιον περίμενα» συμπεριελήφθη στον δίσκο «Χωρίς Επίλογο», που κυκλοφόρησε μετά τον θάνατό του, τον Δεκέμβριο του 2012.
- Έχετε δηλώσει στο παρελθόν ότι έμπαινε στο στούντιο και τα «σάρωνε» όλα. Στο στούντιο με ποιον έμοιαζε στον τρόπο ηχογράφησης;
Θα μπορούσα να πω ότι ο τρόπος ηχογράφησης του Δημήτρη έμοιαζε με του Στράτου Διονυσίου, γιατί είχε την ίδια δύναμη, την ίδια αμεσότητα και μπορούσε να πει μια ολόκληρη δισκογραφική δουλειά μέσα σε ένα εξάωρο.
- Πιστεύετε ότι θα βγει κάποιος που θα «διαδεχτεί» τον Μητροπάνο;
Δεν το ξέρω. Όπως είπα και στην αρχή, ο Δημήτρης «τράβηξε την πόρτα». Γιατί, ξαναλέω δεν είναι μόνο η φωνή. Είναι μία ολότητα, ο χαρακτήρας και η φωνή μαζί. Εύχομαι και πιστεύω ότι θα υπάρξουν νέες φωνές σαν κι αυτές, όμως οι φωνές δεν έχουν το ίδιο ήθος. Αυτό είναι πολύ βασικό. Γιατί η φωνή και ο χαρακτήρας του Δημήτρη είναι μέρος αυτών που είχε ζήσει. Πιστεύω, ελπίζω και εύχομαι να βγουν φωνές, αλλά θα είναι διαφορετικό πράγμα. Θεωρώ ότι με τον Δημήτρη ολοκληρώθηκε ο κύκλος των αυθεντικών ερμηνευτών. Προσωπικά, δεν ξέρω κάποιον άλλον που να είναι εν ζωή και να έχει αυτού του είδους τη δύναμη.
- Θα ήθελα, τέλος, μια συνολική αποτίμηση για τον Μητροπάνο και να μου πείτε τι σας έλειψε από αυτή τη σχέση.
Ο Μητροπάνος εκπροσωπούσε αυτό το γνήσιο, αυθεντικό αλλά ευγενές λαϊκό. Το λαϊκό, κατά τη γνώμη μου, είναι ευγενές, οπότε είναι περιττή η λέξη «ευγενές». Άρα, αυτό το γνήσια αυθεντικό συναίσθημα που έβγαζε η φωνή του είναι μοναδικό. Αυτό, λοιπόν, με συγκινούσε και από την άλλη, με συγκινούσε και ο ίδιος ο χαρακτήρας του. Αυτό το οποίο σκέφτομαι ακόμα είναι τις ώρες που θα περνούσαμε στο στούντιο, δηλαδή, τις ώρες που θα κάναμε κολλητή παρέα. Αυτό είναι κάτι το οποίο σκέφτομαι ακόμα και επίσης τι ωραία που θα ήταν να είχε τραγουδήσει ζωντανά τα τραγούδια που του είχαμε γράψει. Όμως η ζωή προχωράει και έχει αφήσει πίσω μια υπέροχη οικογένεια, τη Βένια και τα κορίτσια του, με τις οποίες είμαστε στενοί φίλοι.
