Συνέντευξη στον Νικόλαο Ερμή,
Με τη συμπλήρωση 10 χρόνων από τον απροσδόκητο «χαμό» του Δημήτρη Μητροπάνου, ο μουσικός παραγωγός και στενός συνεργάτης του αείμνηστου λαϊκού ερμηνευτή, Ηλίας Μπενέτος, συμμετέχει στο αφιέρωμα μνήμης που πραγματοποιεί το OffLine Post.
Ειδικότερα, σε μία εκτενή συνέντευξη αναφέρεται στη μεταξύ τους γνωριμία και στην έναρξη της συνεργασίας τους, η οποία συνοδεύτηκε από πολλές επιτυχίες, αλλά και στο καταλυτικό γεγονός που λειτούργησε απελευθερωτικά και έστρεψε στον Δημήτρη Μητροπάνο προς νέες μουσικές επιλογές.
Ακόμη, παρουσιάζει την ιδιαίτερη συνεργασία — πρόκληση με τον Θάνο Μικρούτσικο, με αποκορύφωμα τη «Ρόζα», ένα τραγούδι που έγραψε ιστορία και τον καταξίωσε ως λαϊκό ερμηνευτή.
- Δέκα χρόνια από τον θάνατο του Δημήτρη Μητροπάνου. Τι θυμάστε από τη μουσική σας συνύπαρξη με τον αξέχαστο ερμηνευτή;
Ο Μητροπάνος έφυγε στις 17 Απριλίου του 2012. Έλαβα ένα τηλεφώνημα και δεν πίστευα αυτό που άκουγα. Είχε επιστρέψει τη Μεγάλη Πέμπτη από το Παρίσι, όπου είχε πάει να κάνει εξετάσεις επιβεβαίωσης μετά από τη μεταμόσχευση νεφρού και πήγαινε πάρα πολύ καλά. Ο Μητροπάνος ήδη ήταν ενθουσιασμένος με αυτό που είχε συμβεί, γιατί άρχιζε να κερδίζει πάλι τη ζωή με έναν τρόπο, ώστε να είναι εν δράσει. Ο Δημήτρης «έφυγε» την τρίτη μέρα του Πάσχα. Από τότε μέχρι τώρα, αυτό που μεγάλωσε δεν ήταν μόνο η χρονική απόσταση από το γεγονός, αλλά και η αγάπη του κόσμου, που είναι συγκλονιστική. Όχι ότι δεν τον αγαπούσαν και πριν, αλλά αυτό που έγινε από το φευγιό του και μετά ήταν απίστευτο. Ο Μητροπάνος σημαίνει πολλά για τον κόσμο γιατί ήταν απλός, δεν προσποιούνταν. Κάνοντας πλάκα, έλεγε «Εγώ κάνω καριέρα με μια ξερή ομορφιά». Σε όποιον χώρο και να κινήθηκε, όπου και να πήγε και να εμφάνισε τη δράση του, πάντα ο τρόπος που προσέγγιζε τα πράγματα ήταν η λογική και η συμπεριφορά του λαϊκού παιδιού, και λαϊκού και παιδιού παράλληλα, και αυτό ήταν που τον έσωζε.
- Πότε γνωριστήκατε με τον Μητροπάνο και πότε δώσατε τα χέρια ώστε να συνεργαστείτε;
Επισήμως με συνεργασία το 1987, στα τέλη Αυγούστου. Προφανώς και γνωριζόμουν ήδη με τον Μητροπάνο, γιατί κινούμαστε στον ίδιο χώρο, συναντιόμαστε στους ίδιους χώρους λαϊκής ψυχαγωγίας, στα ίδια στούντιο και λοιπά, αλλά όχι σε σημείο που να έχουμε συνεργαστεί. Από το 1987 μέχρι το 2012, που αποχώρησε από τον μάταιο τούτο κόσμο, όπως λέμε, αυτά τα 25 χρόνια, ήταν μια σχέση όχι μόνο συνεργασίας, αλλά και μια σχέση φιλική, αδελφική, που νομίζω μας σταμπάρισε και τους δύο. Προσπαθώντας να ταξινομήσω στην κλίμακα όλων αυτών των γνωριμιών και μέσα από τη δουλειά και τον χώρο της μουσικής και της δισκογραφίας —που πλέον, βέβαια, τη λέμε μουσική έκδοση, γιατί δε βγαίνουν πολλοί δίσκοι— νομίζω ότι η σχέση μου, η επαφή μου και η όλη συνεργασία μου με τον Δημήτρη ήταν κάτι μαγικό.
- Το 1987 ο Μητροπάνος πήρε «μεταγραφή» στη Μίνως Μάτσας & Υιός. Μάλιστα, η εταιρεία έδωσε την παραγωγή των δίσκων του σ’ εσάς. Θυμάστε ποια ήταν η αντίδρασή του;
Ο Μητροπάνος «σπάστηκε»! Είχε έρθει στην εταιρεία τότε, τον είχε φέρει ο Γιώργος Λεφεντάριος, που μεσολάβησε για να γίνει αυτή η μεταγραφή. Ο Μητροπάνος προφανώς θα ήθελε να συνεργαστεί με τον Αχιλλέα Θεοφίλου, που ήταν τότε ο πρώτος παραγωγός στην εταιρεία. Δεν ξέρω γιατί το επέλεξε ο Μάτσας να συνεργαστούμε, πιθανόν και συμπτωματικά.
Αυτό που με γοήτευε με τον Μητροπάνο ήταν πως είχε το σημαντικό προσόν ότι άκουγες τη φωνή του και καταλάβαινες με τη μία ποιος είναι. Η χημεία μας, οι ψυχισμοί μας, οι ιδεολογίες μας και η γενικότερη προσέγγισή μας για τα πράγματα οδήγησε στα αποτελέσματα που φάνηκαν με τον χρόνο. Εγώ έχω κάποια κολλήματα επαγγελματικά και ο Μητροπάνος είχε κάποια, αλλά όταν βρήκαμε έναν τρόπο να συγκεραστούν αυτά, να τα συνδυάσουμε όλα, τότε το αποτέλεσμα ήταν εκπληκτικό. Αυτό το προσόν που είχε ο Μητροπάνος νομίζω ότι σε κάποιον που εμπλέκεται στη δουλειά αυτή όπως εγώ, του λύνει τα χέρια. Έχει να κάνει με έναν βασικότατο ήρωα, που μπορείς να τον περιφέρεις και ανεξάρτητα από το αν σε κάποιον θα αρέσει ή δεν θα αρέσει, από τον ήχο της φωνής έχει ήδη συστηθεί στον κόσμο.
- Αναφορικά με τους δίσκους, το ’87 ξεκινάει στη Μίνως με τη δουλειά «Ένας καινούργιος άνθρωπος», σε μουσική Αλέκου Χρυσοβέργη και στίχους Σπύρου Γιατρά. Έχετε αναμνήσεις από εκείνη τη δουλειά;
Η δισκογραφική αυτή δουλειά ήταν η πρώτη μας με τον Δημήτρη και η πρώτη του στη Μίνως. Το δίδυμο Χρυσοβέργης – Γιατράς, είχε ήδη κάνει τότε μεγάλες επιτυχίες. Ο τίτλος «Ένας καινούργιος άνθρωπος» μπήκε ουσιαστικά ώστε να δώσει μαρκετίστικα το ότι έρχεται ο Μητροπάνος, ένας νέος άνθρωπος, αφήνει πίσω το παρελθόν του στην προηγούμενη δισκογραφική εταιρεία, που τις τελευταίες χρονιές ήταν σε κάμψη, και τώρα τα πράγματα μπαίνουν στη θέση τους. Ήταν κάτι που ήθελε να κάνει ο Μάτσας, κυρίως για να δώσει τη νέα πνοή στη συνεργασία με τον Μητροπάνο.
- Το 1989 έρχεται η δισκογραφική δουλειά με τον Τάκη Μουσαφίρη και τίτλο «Εμείς οι δυο». Παράλληλα αχνοφαίνονται ζητήματα στη φωνή του. Είχε μια γλυκιά βραχνάδα, εάν μου επιτρέπεται να τη χαρακτηρίσω. Θυμάστε εκείνη την περίοδο εάν περνούσε κάποιο θέμα υγείας;
Το ‘89 έγινε ο δίσκος «Εμείς οι δυό» του Μουσαφίρη, που παρεμπιπτόντως το τραγούδι ήταν μια εξαιρετική λαϊκή μπαλάντα. «Εμείς οι δυο πώς γίναμε δύο, εμείς οι δυο που ήμασταν ένα», δηλαδή, ο Μουσαφίρης με τη συμπυκνωμένη σοφία που εμφανίζει σε δύο στιχάκια, λέει τα πράγματα όπως ακριβώς μιλάνε στον ψυχισμό του κόσμου, που έχει μάθει με την απλότητα να χαρακτηρίζει το μεγάλο. Ο «Χιονάνθρωπος» εκεί ήταν ένα τραγούδι πολύ ιδιαίτερο, πολύ θεατράλε, και στην αρχή το αντιμετωπίζαμε με χαμόγελο, αλλά αυτό άλλαξε όταν μπήκαμε στο στούντιο, στου Σκιαδά, που ήταν στο Νέο Ηράκλειο, όπου γράφαμε με τον Μητροπάνο.
Μάλιστα, ο Μητροπάνος ήταν άρρωστος, είχε κάλους στις φωνητικές χορδές και πήγε και έκανε επέμβαση. Ξέραμε ότι ο Μητροπάνος είχε διαγνωστεί από τον ΩΡΛ και θα έπρεπε ή να χειρουργηθεί και να περιμένουμε μήνες την αποθεραπεία, ή να τραγουδήσει πριν χειρουργηθεί, γιατί η υποχρεωτική αφωνία μετά την επέμβαση δεν ξέραμε πόσο χρόνο θα έπαιρνε για να αποκατασταθεί η χροιά. Όταν γίνονται αυτές οι επεμβάσεις, για μεγάλο χρονικό διάστημα η χροιά είναι αλλοιωμένη αλλά κανένας δεν ήθελε να αλλοιωθεί παραπάνω η χροιά του, γιατί η σχέση του με το ακροατήριο είχε αρχίσει να «κουμπώνει» και πάλι, για τα καλά.
Εγώ, λοιπόν, έκανα τότε τις επαφές με τον Μουσαφίρη, πήγαινα στο σπίτι του και είχε πίσω από πεταμένα κουτιά από τσιγάρα Καρέλια, διάφορους στίχους και μου έλεγε «Διάλεξε». Κι έβλεπα κάποιες φράσεις που είχαν ενδιαφέρον και τον ρωτούσα αν τα είχε κάνει. Έπαιρνε μια κιθάρα και το έπαιζε επιτόπου ή το έφτιαχνε τότε. Κανείς δεν μπορούσε ακριβώς να καταλάβει τον τρόπο που δούλευε και ο οποίος ήταν πρωτοποριακός.
- Όταν «φεύγει» ο Στράτος Διονυσίου, αλλάζει η προσέγγιση του Μητροπάνου;
Στην επιστροφή από την κηδεία του Στράτου Διονυσίου, στο αυτοκίνητό του, που οδηγούσα εγώ, μια BMW518 λευκή που είχε τότε και στη διαδρομή από το Α’ Νεκροταφείο μέχρι να πάμε Χολαργό, που έμενε η μετέπειτα σύζυγός του, καθόταν συνοδηγός, σταυροπόδι, γυρισμένος προς τα μέσα, δεν μπορούσε να μιλήσει. Ήταν πραγματικά ένα σοκ αυτό με τον Διονυσίου, γιατί ο Στράτος μέχρι την προηγούμενη μέρα ήταν εν δράσει. Γενικά, ήταν ξαφνικό το σκηνικό. Στην κουβέντα, λοιπόν, στον δρόμο, επειδή μας είχε επηρεάσει αυτό που είχαμε δει —δεν είχαμε στο μεταξύ καταφέρει ούτε να πλησιάσουμε, άφησα κάπου το αυτοκίνητο που ήξερα και πήγαμε με τα πόδια, δεν μπορούσες αλλιώς να πλησιάσεις— ακούγαμε τι γινόταν από τον κόσμο. Ο κόσμος έκλαιγε, τραγουδούσε. Αυτό, λοιπόν, μας διέλυσε. Ο Μήτσος δεν μπορούσε να πάρει τα πόδια του. Μπήκα στο αμάξι μέσα, έκατσα στο τιμόνι — όποτε ήθελε μου έδινε τα κλειδιά γιατί βαριόταν να οδηγεί— και στον δρόμο στις μεγάλες σιωπές, έγινε η εξής κουβέντα.
Τραγουδούσε ο κόσμος το «Βρέχει φωτιά στη στράτα μου» στην κηδεία, και του λέω, κοίταξε πόσα σουξέ έχουν περάσει από τον Στράτο, και αυτό επέλεξε ο κόσμος για να τον συνοδέψει. Και συνεχίζω λέγοντας του «Ρε φίλε, δεν βαρέθηκες να ανταγωνίζεσαι τους λαμέ; Δεν θες όταν έρθει εκείνη η ώρα να υπάρχει και από σένα ένα τραγούδι που να είναι ύμνος;». Και μου απαντάει «Από εδώ και πέρα θα κάνουμε ό,τι γουστάρουμε». Έτσι, σταδιακά άλλαξε η προσέγγισή μας και στραφήκαμε προς τους δημιουργούς εκείνους που άφησαν το απότυπωμα με τα τραγούδια τους. Ο Μητροπάνος, για να καταλάβεις, είχε κάνει μια συνέντευξη και έλεγε το εξής: «Εγώ δεν κάνω τίποτα, απλά τραγουδάω, ο κύριος…» —και έδειχνε εμένα— «Τρέχει για όλα. Δεν γουστάρω και το στούντιο, κάποιες φορές, βαριέμαι, αλλά με αυτόνε (εμένα δηλαδή) πάω στο στούντιο, γιατί αυτό που γίνεται είναι ωραίο».
- Και φθάνουμε τώρα στο «μπαμ», ήτοι στην δισκογραφική δουλειά «Στην Εθνική μας μοναξιά», σε μουσική Μάριου Τόκα και στίχους Φίλιππου Γράψα (1992). Αυτός ο δίσκος έφερε τον Μητροπάνο στην κορυφή του Λαϊκού τραγουδιού. Θυμάστε αυτό το «μπαμ» πώς το εξέλαβε ο ερμηνευτής;
Ο δίσκος κυκλοφορεί στις 26 Απριλίου 1992. Περνάει κάποιος καιρός και ενώ δεν έχει γίνει τίποτα, βλέπουμε ότι το Mega τότε έκανε κάποια αφιερώματα σε τραγουδιστές. Με τα πολλά κανονίσαμε να γίνει ένα αφιέρωμα για αυτό το δίσκο και έτσι άρχισς να «ξεκουνάει» λίγο. Και τότε γίνεται το μεγαλειώδες, στη Θεσσαλονίκη διεξάγεται το συλλαλητήριο για τη Μακεδονία, και ξαφνικά στη μέση του συλλαλητηρίου αρχίζει να παιανίζει από τα μεγάφωνα το «Σ’ αναζητώ στη Σαλονίκη». Μετά έκανε 150 χιλιάδες πωλήσεις και η ιστορία είναι αυτή που ξέρουμε. Την επόμενη σεζόν, ‘92-‘93, τον χειμώνα δηλαδή, ο Μήτσος δεν έχει κλείσει δουλειά για τον χειμώνα, δεν έχει προτάσεις, παρά το γεγονός ότι έχει γίνει αυτό που έχει γίνει. Οι προτάσεις που είχε ήταν από μαγαζιά και χώρους που δεν ήθελε να επιστρέψει. Και του γίνεται μια πρόταση από τα Νέα Δειλινά, του επιχειρηματία Θωμά Μιχαηλίδη, να πάει τρίτο όνομα σε ένα σχήμα με Γιώργο Μαρίνο και Ελένη Δήμου και δέχεται. Ξεκινάει το μαγαζί σε λίγες μέρες και στην έναρξη του σχήματος οι ουρές των αυτοκινήτων έφταναν μέχρι τον Άγιο Κοσμά. Όταν έβγαινε να τραγουδήσει το «Σ’ αναζητώ στη Σαλονίκη» γινόταν χαμός.
- Το 1993 ο «Μητροπάνος τραγουδάει Σπανό», με έναν δίσκο που φέρει μέσα αρκετά μελωδικά τραγούδια. Ανοίγει έναν κύκλο συνεργασιών με πρόσωπα που υπερβαίνουν τα όρια του λαϊκού τραγουδιού. Σχεδιάζατε καιρό αυτές τις συνεργασίες;
Η τοποθέτηση ήταν ότι επρόκειτο για δουλειές που θα είναι έξω από τη συμβατότητα αυτής της χρήσιμης λαϊκής καθημερινότητας, δηλαδή, συνεργασίες που θα άφηναν ανεξίτηλο στίγμα. Είχαμε ονόματα που φλερτάραμε, όπως και απορρίψεις. Φυσικά, κανένας δεν περίμενε αυτό που θα γίνει μετά τον δεύτερο Τόκα, τα «Λαδάδικα», το ’94. Βεβαίως, υπήρχε σχεδιασμός, ώστε να συνεργαστούμε με όσους έκαναν αυτές τις συνεισφορές. Αυτούς τους ανθρώπους τους αγαπούσαμε πολύ και την αγάπη την επέστρεφαν.
- Ο τελευταίος δίσκος που κάνετε είναι με τον Στέφανο Κορκολή (2005, «Πες Μου Τ’ Αληθινά Σου»). Είναι ένας δίσκος που ακούγεται και συγκινεί πολύ σήμερα, μετά θάνατον.
Ο Κορκολής είναι ένα μέγιστο ταλέντο με την ικανότητα να γράψει σε όλη τη γκάμα, τον εκτιμώ πολύ. Ήθελε να κάνει δίσκο με τον Μητροπάνο, με τον Κορακάκη και με τη Μελίνα Κανά. Έχει το «Πες μου τ’ αληθινά σου μέσα» ντουέτο με τη Μελίνα Κανά. Ήθελα να περάσει ο Μητροπάνος σε κάποιες πιο ευρωπαϊκές φόρμες. Αυτό, λοιπόν, ευοδώθηκε δέκα χρόνια μετά, το «Θες» που με κορόιδευαν τότε, έγινε soundtrack της Ελλάδας ολόκληρης. Το «Θες» θα μπορούσε ο Μητροπάνος να το επιβάλει σε ένα λαϊκό ακροατήριο. Ο Μητροπάνος με αγαπούσε, μου είχε δώσει το ελεύθερο, δεν ήταν απλώς η σχέση ενός καλλιτέχνη με έναν παραγωγό. Με αγαπούσε και ήξερε ότι τον αγαπάω κι εγώ. Από τη στιγμή που δώσαμε τον όρκο στο αυτοκίνητό του μετά την κηδεία του Διονυσίου, να πάμε να κάνουμε πράγματα που γουστάρουμε και να μην εξαρτιόμαστε από τη μόδα, αυτό ήταν το μότο μας, δεν θέλαμε τίποτα άλλο.
- Ο Μητροπάνος φέρεται να πέρασε από ένα «τέλμα» στα ‘80s, όπου δεν είχε τις επιτυχίες των ‘70s. Ποια πιστεύετε ότι ήταν τα αιτία και ακόμη, θεωρείτε ότι με τη «μεταγραφή» του στη Μίνως έκανε μία ακόμη μεγαλύτερη σταδιοδρομία απ’ ό,τι πριν;
Νομίζω ότι ο Μητροπάνος εμπιστευόταν κάποια στιγμή τα λάθος άτομα. Όταν βρεθήκαμε, κατάλαβε αυτό που έχω στο μυαλό μου, ότι δεν υπήρχε κάποιος εταιρικός αλλά προσωπικός σχεδιασμός. Τη δεκαετία του ‘80 δεν είχε στίγμα. Εμένα το λαϊκό τραγούδι και οι λαϊκοί του ήρωες μου αρέσουν πολύ και ο Μητροπάνος ήταν ένας τέτοιος. Με ενδιαφέρει τα τραγούδια που ακούγονται να έχουν και ένα ειδικό βάρος.
- Πώς ήταν κατά τη διάρκεια ηχογράφησης στο στούντιο; Έμοιαζε με κάποιον άλλο ερμηνευτή στον τρόπο της δουλειάς;
Υπήρχε δίσκος στον οποίο τραγούδησε εννιά τραγούδια σε ένα απόγευμα, στο «Πάρε αποφάσεις». Δεν ήταν, όμως, πάντα γρήγορος. Με τον Μικρούτσικο έκανε πάρα πολύ καιρό να τραγουδήσει, γιατί ήταν κομπλαρισμένος λόγω του ύφους των τραγουδιών. Ο Μικρούτσικος είχε μια προσέγγιση που δεν ήταν απλό πράγμα, και ήταν και ο πιο λόγιος δίσκος σαν συνεργασία. Κάποια στιγμή ενοχλήθηκε κιόλας, γιατί με τις παρατηρήσεις που του γίνονταν τα είχε πάρει και δεν λειτουργούσε, ήταν τσιτωμένος, υπήρχαν αυτές οι στιγμές.
- Πιστεύετε ότι υπάρχει «διάδοχός» του; Θα βγει κάποτε;
Δεν χρειάζεται. Εγώ θα ήθελα ο καθένας να είναι μοναδικός. Ο καινούργιος δεν είναι ότι θα πάρει τη θέση του Μητροπάνου, ο Μητροπάνος τη θέση του δεν θα τη χάσει ποτέ. Να εμφανιστεί κάποιος που τον κόσμο θα τον οδηγήσει συγκινησιακά σε ίδιους δρόμους, αυτό γίνεται, αλλά να εμφανιστεί κάποιος και να πούμε «να ο Ηλίας τώρα είναι ο διάδοχος του Μήτσου», δεν υπάρχει λόγος.
- Από τις πάμπολλες συνεργασίες σας, ποια στιγμή είναι η σημαντικότερη για σας;
Ο Μητροπάνος όταν ήταν ευχαριστημένος, την ώρα που τραγουδούσε χτύπαγε με το εσωτερικό της παλάμης του το δεξί του πόδι. Αυτό το έκανε όταν τέλειωσε τη «Ρόζα», που του πήρε πάρα πολύ καιρό. Δοκίμαζε και δεν τα κατάφερνε, και μια μέρα μετά από διαβουλεύσεις, διεργασίες, μπήκε μέσα και είπε τη «Ρόζα», ένα τραγούδι κυκλικής δομής του Μικρούτσικου, που δεν έχει ρεφρέν, αλλά έχει μια επωδό. Όταν τέλειωσε αυτό το πράγμα και το ‘πε —γιατί μέχρι τότε ήταν ένας σφιγμένος φαντάρος, πρόσκοπος— και όταν πήρε χαμπάρι ότι έγινε, προφανώς τη σφράγισε την ιστορία και το κατάλαβε.
Ευχαριστούμε θερμά τον κ. Ηλία Μπενέτο για την ευγενική παραχώρηση της συνέντευξης και του ευχόμαστε από καρδιάς υγεία & επιτυχίες!
