Της Αριστονίκης Ντάλντα,
Ο Οδυσσέας υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους ήρωες της ελληνικής μυθολογίας. Γιος του Λαέρτη και της Αντίκλειας και παντρεμένος με την Πηνελόπη απέκτησε και έναν γιο, τον Τηλέμαχο. Στις μυθολογικές και ιστορικές πηγές παρατηρείται μια πληθώρα πληροφοριών για τον Οδυσσέα, κυρίως από την εποχή του Τρωικού Πολέμου και έπειτα. Ο ήρωας είχε την τύχη να ευνοείται από τη θεά Αθηνά. Ο Όμηρος δηλώνει, πως ετυμολογικά το όνομά του παραπέμπει στον χαρακτηρισμό «θύμα της εχθρότητας», αναφερόμενος στην κακή σχέση του Ποσειδώνα με τον Οδυσσέα.
Η ευρηματικότητα και η ευφυΐα του ήρωα ήταν δυο χαρακτηριστικά που σηματοδότησαν το τέλος του Τρωικού πολέμου, που έλαβε χώρα περίπου τον 13ο αιώνα π.Χ. Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, ο Τρωικός πόλεμος ήταν μια προσπάθεια του Δία να μειώσει τον διαρκώς αυξανόμενο πληθυσμό και, πιο πρακτικά, πρόκειται για μια εκστρατεία για χάρη της Ωραίας Ελένης. Η Ελένη είχε απαχθεί από τον Τρώα πρίγκιπα Πάρη, όταν εκείνος επέλεξε την Αφροδίτη ως την πιο όμορφη θεά. Ο Μενέλαος, ο σύζυγος της Ελένης ήθελε να πάρει πίσω την γυναίκα του και παράλληλα να τιμωρήσει τους Τρώες για το θράσος τους.
Στην εκστρατεία αυτή έλαβαν μέρος μεταξύ πολεμιστών και σπουδαίοι μυθολογικοί ήρωες, ένας εκ των οποίων και ο Οδυσσέας. Οι Έλληνες είχαν και τη βοήθεια των θεών. Τις πολεμικές δυνάμεις ηγούνταν ο βασιλιάς Αγαμέμνονας των Μυκηνών. Παράλληλα, ο στρατός που υπερασπιζόταν την Τροία, υπό την ηγεσία του Πριάμου, περιλάμβανε πολλούς συμμάχους. Ο Τρωικός πόλεμος κατά κύριο λόγο ήταν μια παρατεταμένη πολιορκία της πόλης της Τροίας αλλά και μάχες –οι σημαντικότερες εκ των οποίων έλαβαν χώρα λίγο πριν το τέλος– μέσα ή έξω από τα τείχη της Τροίας. Ο Μενέλαος κάλεσε τον Πάρη σε μια μονομαχία, προκειμένου να αποφασιστεί η έκβαση του πολέμου. Αυτή είναι μια μάχη που σηματοδοτεί μια σειρά επομένων μαχών, αλλά και γεγονότων σταθμών του Τρωικού πολέμου.
Η καθοριστική πράξη για την τελική έκβαση του πολέμου και τη καταστροφή της Τροίας ήταν αυτή του Δούρειου Ίππου, ένα τέχνασμα του Οδυσσέα, εμπνεόμενος από τη θέα Αθηνά. Πρόκειται για ένα γιγάντιο ξύλινο άλογο, που στην πραγματικότητα περιλάμβανε μια ομάδα πολεμιστών. Ο Σίνων έμεινε στην Τροία, προκειμένου να βεβαιωθεί ότι το άλογο θα έμπαινε μέσα από τα τείχη. Όσο οι Τρώες απολάμβαναν τη νίκη τους, οι Έλληνες βγήκαν από το άλογο και άνοιξαν τις πύλες στον ελληνικό στρατό που είχε επιστρέψει. Η πόλη λεηλατήθηκε, ενώ έγιναν σφαγές και αιχμαλωσίες. Η Ελένη επέστρεψε στο Άργος. Η νίκη των Ελλήνων πάντως είχε το τίμημά της, καθώς οι θεοί έστειλαν καταιγίδα για τα δεινά και τις κακουχίες κατά την επιστροφή. Όσοι επέζησαν από τις μη ελεγχόμενες καταστροφές των πλοίων υπέμειναν ένα δύσκολο ταξίδι.
Το περιπετειώδες και μακροχρόνια παρατεταμένο ταξίδι του Οδυσσέα διήρκησε για 10 έτη και πρόκειται για την γνωστή Οδύσσεια, έργο του Ομήρου, όπου περιλαμβάνει όλη τη διαδρομή του ήρωα, έως ότου επιστρέψει στη πατρίδα του, την Ιθάκη. Οι δυνατοί άνεμοι που έστειλαν οι θεοί οδήγησαν τα δώδεκα πλοία του Οδυσσέα και των συντρόφων του στη χώρα των Κικόνων, όπου και έκαναν τη πρώτη στάση μετά την αναχώρησή τους από τη Τροία και λεηλάτησαν την πόλη του Ίσμαρου. Για τους Κίκονες δεν υπάρχουν αρκετά ιστορικά στοιχεία, ούτε κάποια εκτενής περιγραφή στην ίδια την Οδύσσεια. Γεωγραφικά, η περιοχή ανήκει στη Θράκη και τοποθετείται ανάμεσα στους ποταμούς Έβρου και Λισσού (στην σημερινή περιοχή μεταξύ Καβάλας και Αλεξανδρούπολης).
Οι Θράκες ήταν σύμμαχοι των Τρώων, γεγονός που δικαιολογεί θεωρητικά τη λεηλασία της πόλης, αν και ο ήρωας βρέθηκε εκεί τυχαία λόγω των ισχυρών ανέμων. Με την επιδρομή στην πόλη αυτών των σπουδαίων πολεμιστών άρπαξαν τις γυναίκες τους, αλλά και τους θησαυρούς τους. Αν και ο Οδυσσέας διέταξε άμεσα μετά την επιδρομή να φύγουν από την χώρα, οι σύντροφοί του δεν τον υπάκουσαν. Αντιθέτως, πήραν κρασί και έσφαξαν πολλά ζώα ώστε να τα μοιράσουν μεταξύ τους και να φάνε γιορτάζοντας την επιτυχία τους. Πριν προλάβουν να αποχωρήσουν, οι Κίκονες επιτέθηκαν στους Έλληνες και από κάθε πλοίο χάθηκαν έξι πολεμιστές. Αυτό είχε ήδη ένα μεγάλο αντίκτυπο στην πολεμική δύναμη του Οδυσσέα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Hard, Robin, and Herbert Jennings Rose., (2020), The Routledge Handbook of Greek Mythology: Partially Based on H.J. Rose’s A Handbook of Greek Mythology. Routledge, Taylor & Francis Group.
- Joyce James, (2014), Ulysses, μτφ. Ανευλαβής Ελευθέριος, Εκδόσεις Κάκτος.
- Childress, Lynn., (1995), “The Missing ‘Cicones’ Episode of ‘Ulysses.’” James Joyce Quarterly, vol. 33, no. 1, 1995, pp. 69–82, Διαθέσιμο εδώ
- Mark Cartwright, (2012), Odysseus. Διαθέσιμο εδώ
