Ο ναζισμός δεν έκλεισε ποτέ την πόρτα πίσω του

Της Χάρις Λιάτσου,

Εβδομήντα επτά χρόνια μετά από μια από τις μεγαλύτερες γενοκτονίες που έχουν συμβεί με άξονα τον ναζισμό και ο ναζισμός παραμένει ακόμη ζωντανός. Ο Ναζισμός, ή αλλιώς Εθνικοσοσιαλισμός, παρουσιάζει γερμανικές ρίζες. Αποτελούσε ένα ολοκληρωτικό καθεστώς με αρχηγό τον Γερμανό δικτάτορα Αδόλφο Χίτλερ, κατά την περίοδο 1919-1945, με ιδέες βαθιά ριζωμένες στον ρατσισμό. Αν και οι οπαδοί του ναζισμού θα έπρεπε να είχαν σταματήσει να υπάρχουν μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στη σημερινή εποχή της δημοκρατίας ζουν ακόμη γύρω μας νοσταλγοί της ναζιστικής σβάστικας και υποστηρικτές της «Τελικής Λύσης».

Ο νεοναζισμός, σε προηγούμενα χρόνια, αντιμετωπιζόταν ως μια ασήμαντη προσπάθεια κάποιων ανθρώπων να δικαιολογήσουν τις ρατσιστικές τους απόψεις. Σήμερα, αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες απειλές της δημοκρατίας, ιδίως σε ευρωπαϊκά εδάφη. Αναγνωρίζεται ως μια μοντέρνα προβολή του ναζισμού, καθώς διατηρεί στοιχεία όπως η ξενοφοβία και ο αντισημιτισμός. Θυμίζει σχεδόν μια αίρεση από άτομα που δεν μπορούν να αποδεχτούν την πραγματικότητα και προσπαθούν να εκφράσουν την απογοήτευσή τους προς την κυβέρνηση της χώρας τους, με τον πιο λανθασμένο τρόπο. Αξίζει να αναρωτηθεί κανείς πώς γίνεται, μετά από τις φρικαλεότητες που έχει υποστεί η ανθρωπότητα, εξαιτίας του ναζισμού, να υπάρχουν ακόμη οπαδοί του.

Η διατήρηση της ναζιστικής θεωρίας είναι απότοκο διάφορων κοινωνικών παραγόντων, οι οποίοι διατρέχουν οικονομικά, καθώς και πολιτικά, πεδία. Υπό το πρίσμα της θεωρίας των κοινωνικών συγκρούσεων, οι κυρίαρχες κοινωνικές ομάδες επιδιώκουν τη διατήρησή τους στην ευνοϊκότερη θέση, ενώ οι υπόλοιπες κοινωνικές ομάδες επιδιώκουν την ανατροπή αυτής της κατάστασης. Επίσης, η προσφυγική κρίση που βιώνει η Ευρώπη τα τελευταία χρόνια έχει εργαλειοποιηθεί και πολιτικοποιηθεί, στο πλαίσιο ικανοποίησης πολιτικών συμφερόντων, αρκεί μόνο να ανατρέξουμε στην προσφυγική κρίση της Ελλάδας το 2015. Η Ελλάδα αντιμετωπίζει, για πρώτη φορά, έναν τόσο μεγάλο αριθμό προσφύγων και μια τέτοια είδους ανθρωπιστική κρίση. Απογοητευτικά μεγάλο μέρος του ελληνικού πληθυσμού αποφασίζει να μην προσφέρει κανένα είδος βοήθειας στον συνάνθρωπό του, ενώ ταυτόχρονα κυριαρχεί εντεινόμενη κοινωνική αστάθεια και ανασφάλεια.

Όσο κατακριτέος και αν είναι ο νεοναζισμός, η φωτιά του συνεχίζει να καίει στην καρδιά πολλών ευρωπαϊκών χωρών, όπως στις Ολλανδία, Αυστρία, Σουηδία, Βοσνία, Κροατία και Σερβία. Αξιοσημείωτο παράδειγμα αποτελεί η Γερμανία, η οποία φαίνεται να μην μπορεί να αποχωριστεί το παρελθόν της. Μέρος του πληθυσμού της συνεχίζει να γιορτάζει τη νύχτα των κρυστάλλων (οργανωμένη μαζική επίθεση από Αυστρία και Γερμανία εναντίον των Εβραίων, αφετηρία του ολοκαυτώματος) και να τραγουδάει με πάθος το ναζιστικό εμβατήριο την ημέρα της επετείου. Επιπλέον, το 2018, στην περιοχή της Σαξονίας και του Μπάουτσεν, εκατοντάδες πολίτες συγκεντρώνονται με σκοπό να βλάψουν σωματικά και να τρομοκρατήσουν πρόσφυγες.

Άλλο ένα ισχυρό παράδειγμα της ύπαρξης του νεοναζισμού αποτελεί το νεοναζιστικό ελληνικό κόμμα Χρυσή Αυγή ή Λαϊκός Σύνδεσμος, το οποίο υπήρξε μέλος της Βουλής των Ελλήνων για επτά ολόκληρα χρόνια, μέχρι που το 2020 κρίθηκε επίσημα εγκληματική οργάνωση. Μάλιστα, σύμφωνα με την έκθεση του Συνήγορου του Πολίτη, κατά τη διάρκεια των επτά αυτών χρόνων αυξήθηκαν τα επεισόδια ρατσιστικής βίας και μισαλλοδοξίας ενάντια σε πρόσφυγες. Ο νεοναζισμός, όμως, εντοπίζεται και σε μεγαλύτερες κλίμακες, όπως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπου το 2014 επτά θέσεις ανήκαν σε τρία κόμματα που υποστήριζαν κάποιες από τις πτυχές του ναζισμού. Ένα της Ουγγαρίας, ένα της Ελλάδας και ένα της Γερμανίας.

Το στοιχείο που ξεχωρίζει τον νεοναζισμό από άλλες απειλές κατά της δημοκρατίας και της ειρήνης είναι το γεγονός ότι, με την πάροδο του χρόνου, αυξάνεται ο αριθμός των πολιτικών κομμάτων που τον υποστηρίζουν. Για παράδειγμα, το κόμμα των ελευθέρων στην Αυστρία, το κόμμα εναλλακτική για τη Γερμανία και το λαϊκό κόμμα της νέας Σλοβακίας. Αυτό που αποκαλύπτεται, λοιπόν, είναι ότι ο νεοναζισμός δεν είναι ατομική περίπτωση, αλλά συλλογική. Η νομική και δικαστική του αντιμετώπιση αδιαμφισβήτητα αποτελεί ένα ισχυρό μέτρο. Παρόλα αυτά, ο ναζισμός αποτελεί μια θεωρία, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι, για να χάσει την ισχύ του, πρέπει ο άνθρωπος να αλλάξει την ψυχοσύνθεσή του. Κάτι το οποίο δεν έχουμε δει ακόμη να συμβαίνει…

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

• Fascism And Nazism In Europe, ukessays.com, διαθέσιμο εδώ
• Nazism, britannica.com, διαθέσιμο εδώ
• «Καταδικάστηκε νεοναζί αρχηγός από το Ανώτατο Δικαστήριο της Σλοβακίας», efsyn.gr διαθέσιμο εδώ
• “EU abstains from UN vote on Nazism”, politico.eu, διαθέσιμο εδώ
• “The darkest side of Dark Europe: Neo-Nazis in the European Parliament”, europeaninterest.eu, διαθέσιμο εδώ