Τι σημαίνει για την Ελλάδα το σενάριο εξαγωγής υδρογονανθράκων;

Του Γιώργου Κοσματόπουλου,

Η εξαγγελία εκ μέρους του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη για την επιτάχυνση των ερευνών προς αποσαφήνιση της εικόνας για την ύπαρξη και το μέγεθος κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στη χώρα έως το τέλος του 2023 αποτελεί, ομολογουμένως, ένα σημαντικό βήμα. Η πραγματοποίηση ερευνών και, εν συνεχεία, εξορύξεων κυρίως φυσικού αερίου επιτελεί πολλαπλούς στόχους.

Καταρχάς, στην περίπτωση που επιβεβαιωθεί η ύπαρξη αξιοποιήσιμων πηγών υδρογονανθράκων και ξεκινήσει η διαδικασία της εξόρυξης και της εμπορικής αξιοποίησης αυτών, η Ελλάδα θα εισέλθει δυναμικά στην αγορά ενέργειας, ως χώρα με σημαντικές δυνατότητες αυτάρκειας, αλλά και εξαγωγής σχετικών πόρων. Η πολεμική σύρραξη μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, κατέδειξε άλλωστε με τον πλέον εμφατικό τρόπο την ανάγκη ενεργειακής απεξάρτησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τα ρωσικά καύσιμα. Επειδή, όμως, αυτή αφενός δεν είναι άμεσα υλοποιήσιμη – ο βαθμός της μένει να φανεί – αφετέρου φαίνεται πως θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη εξάρτηση από τις ΗΠΑ, η Ελλάδα οφείλει να κινηθεί τάχιστα, με βάση το εθνικό της συμφέρον στην κατεύθυνση της μεγαλύτερης δυνατής ενεργειακής αυτάρκειας του εσωτερικού της, της μείωσης των εισαγωγών. Πέραν των διαφόρων διεθνιστικών και φεντεραλιστικών φαντασιώσεων, που κατά καιρούς μας κοινοποιούνται από διαφόρους δήθεν ταγούς της δημόσιας ζωής, υπάρχει και η ωμή πραγματικότητα, που λέει ότι το έθνος-κράτος είναι εδώ – έστω και πανταχόθεν βαλλόμενο – και οφείλει να μεριμνά για την ανεξαρτησία του. Και ο βαθμός ανεξαρτησίας του είναι ευθέως συναρτώμενος με την ποικιλόμορφη ισχύ του, τμήμα της οποίας είναι και η ενεργειακή αυτάρκεια.

Δεύτερον, η ορθή αξιοποίηση των ορυκτών μας πόρων στον τομέα της ενέργειας θα οδηγήσει στην ανάπτυξη μιας σημαντικής εξαγωγικής δραστηριότητας. Η χώρα μας είναι ήδη κόμβος μεταφοράς ενέργειας και, εφόσον υπάρξουν θετικές εξελίξεις στις έξι περιοχές της Κρήτης και του Ιονίου όπου θα επικεντρωθούν οι έρευνες, αποκτά σημαντικές δυνατότητες να πρωταγωνιστήσει εμπορικά στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Τρίτον, η ανάδειξη της χώρας σε σημαντικό εμπορικό εταίρο άλλων χωρών και η ευρεία συνεργασία της με μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις στον τομέα της ενέργειας, δημιουργεί διπλωματικό κεφάλαιο και ασπίδα προστασίας, έναντι όσων την επιβουλεύονται. Αν κάποιος επιχειρήσει να χτυπήσει τη χώρα, θα χτυπήσει ταυτόχρονα την ενεργειακή τροφοδότηση τρίτων χωρών και την περιουσία διεθνών οικονομικών συμφερόντων. Η χώρα μπορεί να αξιοποιήσει, πλην των διακρατικών επαφών και της παρουσίας στα διεθνή  κέντρα λήψης αποφάσεων και το ευρύτατο πλέγμα παρασκηνιακής πίεσης των μεγάλων παικτών της ενέργειας, που πολλές φορές αποδεικνύεται αποτελεσματικότατο.

Τέταρτον, η οριστικοποίηση της κατάστασης στον τομέα των ενεργειακών πόρων θα διακόψει επιτέλους την ακατάσχετη παραφιλολογία τόσων ετών επί του συγκεκριμένου ζητήματος. Ιδίως, την εποχή του έξαλλου αντι-μνημονίου ο ελληνικός λαός έγινε δέκτης διαφόρων πιθανών και απίθανων θεωριών, σχετικά με την ύπαρξη και αξιοποίηση των υδρογονανθράκων στη χώρα μας. Δεν ήταν μόνο το  αφήγημα  που έλεγε ότι θα διαγράψουμε το «παράνομο, επαχθές και επονείδιστο χρέος» και πως ό,τι αναγνωρίσουμε θα το πληρώσουμε, αν και όποτε έχουμε την ανάπτυξη που θέλουμε, χωρίς να ανοίξει μύτη. Υπήρχε και αυτό που έλεγε ότι καθόμαστε πάνω σε αμύθητο πλούτο, τον οποίο μόλις εξορύξουμε και πετάξουμε στην αγορά, από τη μία μέρα στην άλλη, δεν θα έχουμε που να βάλουμε τα «πετροδόλλαρα»…. Είναι καιρός, λοιπόν, να δοθούν σοβαρές επιστημονικές, τεχνοκρατικές απαντήσεις σχετικά με την ύπαρξη και την αξιοποίηση σχετικών κοιτασμάτων.

Τέλος, αξίζει να αναφερθούμε και σε έναν κίνδυνο που ελλοχεύει η γενικότερη συζήτηση, αναφορικά με την αξιοποίηση του υποθαλάσσιου πλούτου. Ο κίνδυνος αυτός αφορά την ενδεχόμενη εργαλειοποίηση της προοπτικής ανεύρεσης και αξιοποίησης υδρογονανθράκων, προκειμένου να μπει η χώρα σε μία εσπευσμένη, πρόχειρη και εξ αρχής επιζήμια διαδικασία επίλυσης των διαφορών της με την Τουρκία. Υπάρχουν παράγοντες που είτε από ιδιοτελή συμφέροντα είτε από ιδεοληψία θα προβάλλουν στην κοινή γνώμη το δέλεαρ του όποιου οικονομικού οφέλους, προκειμένου να κατευνασθούν οι αντιδράσεις έναντι μιας εθνικής ήττας, που θα συμπεριλαμβάνει την οπισθοχώρηση από πάγιες εθνικές θέσεις δεκαετιών και τη δικαίωση του τουρκικού αναθεωρητισμού. Στο πλαίσιο της εν γένει δυτικής πολιτισμικής παρακμής  δεσπόζει και η ισοπέδωση κάθε αξίας μπροστά στην υπόσχεση έστω κάποιου κέρδους.

Καταληκτικά λοιπόν, είναι θετική η επιτάχυνση της διαδικασίας για την εξέταση της κατάστασης του ελληνικού υποθαλάσσιου πλούτου και τη μελέτη της αξιοποίησής του. Απαιτούνται, ωστόσο, λεπτοί και ταυτοχρόνως στιβαροί χειρισμοί για την επίτευξη του μέγιστου εθνικού οφέλους στον τομέα αυτό.