Της Λαμπρινής Μπάντου,
Την στιγμή που η υγειονομική και οικονομική κρίση ταλανίζουν το σύστημα υγείας της χώρα μας, τίθεται σε εφαρμογή ο νέος Χάρτης Υγείας ο οποίος προβλέπει συγχωνεύσεις ή κλείσιμο των «μη αποδοτικών» μονάδων υγείας της επαρχίας, την υποβάθμιση των μη παρεχόμενων υπηρεσιών και την ενίσχυση του ρόλου του ιδιωτικού τομέα υγείας. Η πανδημία ανέδειξε τις διαχρονικές ελλείψεις σε υγειονομικό προσωπικό και υποδομές στο Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ) και την απουσία ενός οργανωμένου τομέα δημόσιας υγείας, δηλαδή ένα σύστημα υγείας ανίκανο να ανταπεξέλθει στις προκλήσεις και τις ανάγκες που δημιουργήθηκαν.
Δημιουργήθηκε, λοιπόν, η ανάγκη για θεσμική αναδιοργάνωση του ΕΣΥ, ανάπτυξη της δημόσιας υγείας ως ολοκληρωμένη κρατική υπηρεσία, ενίσχυση των εργασιακών-μισθολογικών- εκπαιδευτικών συνθηκών στο ΕΣΥ και, κυρίως, ενίσχυση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ), όπου είναι απαραίτητο να αναπτυχθούν υπηρεσίες όπως ο θεσμός του οικογενειακού γιατρού, η κατ’ οίκον παρακολούθηση των ασθενών, η ανάπτυξη κοινοτικής φροντίδας, η αποθεραπεία-αποκατάσταση, με στόχο την ανακούφιση της τακτικής λειτουργίας των Νοσοκομείων και την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών, όπως μια κρίση Δημόσιας Υγείας.
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας ενισχύθηκαν τα νοσοκομεία κυρίως με συμβασιούχους νοσηλευτές και λοιπό προσωπικό, αλλά χωρίς μόνιμες προσλήψεις, δεν μπορεί να θωρακιστεί το ΕΣΥ μακροπρόθεσμα. Εδώ να αναφερθεί ότι σύμφωνα με το άρθρο 82 του ν.4915/2022 (ΦΕΚ Α63 – 24/3/2022) οι γιατροί που καταλαμβάνουν θέσεις στο ΕΣΥ με πενταετή θητεία, δεν θα κρίνονται ατομικά στο τέλος της θητείας τους, όπως προβλεπόταν με τον ν.3754/2009, αλλά θα επαναπροκηρύσσεται η θέση και εφ’ όσον επιλεγεί ο ίδιος γιατρός, τότε θα διορίζεται ως μόνιμος.
Καταργείται, λοιπόν, η δυνατότητα μονιμοποίησης των γιατρών και δε δίνονται κίνητρα προσέλκυσης και παραμονής των γιατρών στο ΕΣΥ, με αποτέλεσμα την «μετανάστευση» των επιστημόνων υγείας προς τον ιδιωτικό τομέα ή το εξωτερικό (brain drain) και κατ’ επέκταση τη δημιουργία τεράστιων κενών σε ιατρικές ειδικότητες στις δημόσιες δομές υγείας.
Παρόλο, όμως, που το δημόσιο σύστημα υγείας χρειάζεται κρατική στήριξη, διαρκή ενίσχυση των δομών του, προσλήψεις μόνιμου προσωπικού, επαρκή χρηματοδότηση, αγορά νέου εξοπλισμού και κίνητρα στελέχωσης με εξειδικευμένο υγειονομικό προσωπικό, σχεδιάζεται ένα νέο υγειονομικό τοπίο με κυρίαρχο τον ιδιωτικό τομέα και τις ασφαλιστικές εταιρείες, μέσα από τις Συμπράξεις Δημοσίου-Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) και τα ιδιωτικά χειρουργεία στα δημόσια νοσοκομεία, με οικονομική επιβάρυνση των πολιτών, όπως θα δούμε παρακάτω.
Στο νέο νομοσχέδιο «Γιατρός για όλους, ισότιμη και ποιοτική πρόσβαση στις υπηρεσίες του εθνικού οργανισμού παροχής υπηρεσιών υγείας και στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και άλλες διατάξεις» που αναμένεται να ψηφιστεί το επόμενο διάστημα, προβλέπεται μεταξύ άλλων, η ενοποίηση των Μονάδων Πρωτοβάθμιας Υγείας που είναι διάσπαρτες ανά τη χώρα, η ενίσχυση των δημοσίων δομών από τις ιδιωτικές (ΣΔΙΤ) και η εφαρμογή του οικογενειακού γιατρού, όπου πρόκειται για ιδιώτες γιατρούς συμβεβλημένους με τον ΕΟΠΥΥ, οι οποίοι δεν θα πληρώνονται με την επίσκεψη, αλλά για συγκεκριμένες υπηρεσίες και για συγκεκριμένο διάστημα (capitation), σύστημα που εφαρμόζεται στις ασφαλιστικές εταιρείες και εδώ να προστεθεί ότι μόνο αυτοί θα παραπέμπουν τους ασθενείς στα νοσοκομεία, διαφορετικά ο ασθενής δεν θα έχει πρόσβαση σε δημόσια δομή, ωθώντας ακόμη περισσότερο τους πολίτες στον ιδιωτικό τομέα. Ανάμεσα σε αυτά προβλέπεται να τεθεί σε πλήρη εφαρμογή το θεσμοθετημένο σύστημα των τακτικών απογευματινών χειρουργείων.
Πιο αναλυτικά, προβλέπεται να ξεκινήσουν τα προγραμματισμένα απογευματινά χειρουργεία στα δημόσια νοσοκομεία με στόχο την αποσυμφόρηση την πρωινής λίστας χειρουργείων και της μείωσης των χρόνων αναμονής και κατ’ επέκταση της καλύτερης εξυπηρέτησης των ασθενών, αλλά με την συμμετοχή των τελευταίων στο κόστος του χειρουργείου.
Συγκεκριμένα, οι ασθενείς θα καταβάλλουν το 30% του κόστους του χειρουργείου το οποίο θα αφορά την ιατρική αμοιβή και θα πηγαίνει στο υγειονομικό προσωπικό, ενώ το υπόλοιπο 70% θα καλύπτεται από τον ΕΟΠΥΥ ή από ασφαλιστική εταιρεία και θα πηγαίνει στο νοσοκομείο. Για το ύψος της αμοιβής θα υπάρξει καθορισμένο τιμολόγιο, όπως γίνεται με το σύστημα των ασφαλιστικών εταιρειών. Να τονιστεί, ότι βασική προϋπόθεση για να πραγματοποιηθούν τα απογευματινά χειρουργεία είναι η συμπλήρωση της λίστας των πρωινών χειρουργείων και αυτό για να διασφαλιστεί ότι δεν θα πηγαίνουν χειρουργεία για το απόγευμα προκειμένου να εξασφαλιστεί οικονομικό όφελος.
Όπως υποστηρίζει ο Υπουργός Υγείας, Θανάσης Πλεύρης, σχετικά με τα απογευματινά χειρουργεία δίνεται αφενός η δυνατότητα στο ιατρικό προσωπικό του ΕΣΥ να εργαστεί εκτός ωραρίου, αυξάνοντας το εισόδημά του και αφετέρου η δυνατότητα στους ιδιώτες γιατρούς να προσφέρουν υπηρεσία part time σε δημόσια νοσοκομεία, καλύπτοντας κενά και ελλείψεις ειδικοτήτων.
Επιπλέον, θα αυξηθούν και τα έσοδα του ΕΣΥ, καθώς οι ασθενείς που έχουν την οικονομική δυνατότητα να καλύψουν μέρος της θεραπείας τους ή διαθέτουν ιδιωτική ασφάλιση και θέλουν να γλιτώσουν τη μακρά αναμονή των τακτικών πρωινών χειρουργείων θα επιλέγουν να πληρώσουν. Απώτερος σκοπός είναι σταδιακά να λειτουργήσει το ΕΣΥ στα πρότυπα της Αγγλίας, όπου ο κάθε γιατρός να είναι και σε ιδιωτική κλινική και στο δημόσιο σύστημα Υγείας.
Στην έκθεση «Το νέο ΕΣΥ: Η ανασυγκρότηση του Εθνικού Συστήματος Υγείας στην εποχή της πανδημίας» του ερευνητικού Οργανισμού διαΝΕΟσις, αναφέρονται κάποιες προτάσεις για την καλύτερη λειτουργία των νοσοκομείων, όπως οι συγχωνεύσεις νοσοκομείων, ιδιαίτερα των μικρών, πρώην νομαρχιακών νοσοκομείων, η δυνατότητα πλήρους, αλλά όχι αποκλειστικής απασχόλησης σε κάποιους γιατρούς, για να μπορούν να απασχολούνται σε δύο ή περισσότερα νοσοκομεία με βάση επιμέρους συμβόλαια εργασίας για έκτακτες ή εποχιακές ανάγκες και η θεσμοθέτηση της κινητικότητας εντός του ΕΣΥ, ώστε να διατίθεται το αναγκαίο προσωπικό ανάλογα με τις ανάγκες σε κάθε περιοχή και σε κάθε μονάδα και ενίσχυση του νοσηλευτικού δυναμικού με νέα προγράμματα σπουδών και βελτιωμένες αποδοχές.
Προτείνεται, επίσης, η μετατροπή του ΕΟΠΥΥ σε ενιαίο μοναδικό πληρωτή με αποκλειστική διαχείριση του συνόλου των εθνικών πόρων για τις δημόσιες δαπάνες υγείας και αναπροσαρμογή των ασφαλιστικών εισφορών και η αναπροσαρμογή της συμμετοχής των ασφαλισμένων στο κόστος με βάση εισοδηματικά κριτήρια και κριτήρια της ανάγκης για φροντίδα υγείας και ελάχιστη ή μηδενική συμμετοχή στο κόστος στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας.
Τέλος, γίνεται πρόταση για την διαμόρφωση ολοκληρωμένης δέσμης υπηρεσιών υγείας οικογενειακής ιατρικής και η διασφάλιση της ελεύθερης επιλογής των ασθενών του οικογενειακού του γιατρού με πληθυσμιακό πλαφόν ανά γιατρό.
Η πανδημία βρήκε το ΕΣΥ αποδυναμωμένο, με σημαντική συρρίκνωση της τακτικής τους δραστηριότητας την τελευταία διετία, με αποτέλεσμα να μην είναι πια ελκυστικό για τους νέους γιατρούς οι οποίοι αναζητούν καλύτερες συνθήκες εργασίας στον ιδιωτικό τομέα ή και το εξωτερικό. Έφερε, λοιπόν, την ανάγκη ύπαρξης ενός σύγχρονου και αποτελεσματικού συστήματος υγείας. Κατά τη διάρκειά της το δημόσιο σύστημα υγείας ενισχύθηκε σημαντικά, τόσο από το κράτος, όσο και από δωρεές ιδιωτών και έγινε επίταξη των ιδιωτικών νοσοκομείων που έχουν τις κατάλληλες υποδομές για να νοσηλεύσουν ασθενείς, προκειμένου να ενισχυθούν οι υπηρεσίες υγείας.
Το προβλεπόμενο, όμως, νομοσχέδιο για την μεταρρύθμιση του δημόσιου τομέα υγείας, δημιουργεί περαιτέρω χώρο σε ιδιώτες. Μέσω της λειτουργίας απογευματινών χειρουργείων με ιδιωτικούς όρους, το κόστος των ιατρικών δαπανών θα μετακυλήσει στους πολίτες. Με αυτόν τον τρόπο δίνεται η ευκαιρία για κέρδη και μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα και δεν συνάδει με την έννοια της καθολικότητας, προσβασιμότητας και δωρεάν περίθαλψης που χαρακτηρίζει ένα δημόσιο σύστημα υγείας.
Έτσι, η υγειονομική κρίση μετατράπηκε σε ευκαιρία ενίσχυσης του ιδιωτικού τομέα υγείας, αλλά η υγειονομική περίθαλψη δεν πρέπει να μετατραπεί σε εμπορεύσιμο προϊόν, γι’ αυτό απαιτούνται ισχυρές δημόσιες δομές ΠΦΥ, μακριά από πολιτικές απαξίωσης του δημοσίου χαρακτήρα τους. Ο ιδιωτικός τομέας θα πρέπει να δρα συμπληρωματικά προς έναν ήδη ισχυρό δημόσιο πυλώνα, στοχεύοντας στην καλύτερη παροχή υπηρεσιών υγείας στον πολίτη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Έκθεση διαΝΕΟσις: Η πανδημία κορωνοϊού ευκαιρία για το «νέο ΕΣΥ», lifo.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ποιες αλλαγές έρχονται σε Πρωτοβάθμια Υγεία και ΕΟΠΥΥ, Ανθή Αγγελοπούλου, m.naftemporiki.gr, διαθέσιμο εδώ
- Νέο ΕΣΥ, ευρύχωρο για ιδιώτες, Εύα Παπαδοπούλου, efsyn.gr, διαθέσιμο εδώ
- Απογευματινά χειρουργεία επί πληρωμή στα δημόσια νοσοκομεία: Πώς θα λειτουργεί και πόσο θα κοστίζει το νέο σύστημα, Βίκυ Κουρλιμπίνη, thetoc.gr, διαθέσιμο εδώ
