Της Λυδίας Κούβαρου,
Όταν διαβάζουμε τη λέξη Μεξικό, σίγουρα στους περισσότερους από εμάς έρχεται στο μυαλό το Narcos του Netflix, τορτίγιες, τεκίλα, άντε και κανένα σομπρέρο. Όμως, είναι τόσα πολλά αυτά που δεν ξέρουμε για αυτή την τεράστια χώρα των 118 εκατομμυρίων κατοίκων. Fear not, φίλοι της ιστορίας και της γεωγραφίας. Υπάρχει μία πόλη που θα ικανοποιήσει την περιέργεια του καθενός και θα μας διδάξει και πέντε πράγματα παραπάνω.
Το Guanajuato (στα ελληνικά Γκουαναχουάτο) είναι μια πόλη κεντρικά του Μεξικού. Ανήκει στην ομώνυμη περιφέρεια της Μεξικανικής Δημοκρατίας, με, περίπου, έξι εκατομμύρια κατοίκους. Είναι μια περιοχή με πολύ πλούσια πανίδα και χλωρίδα, μιας και είναι καλυμμένη από δάση, βουνά και πεδιάδες. Από τις σημαντικότερες είναι η Sierra Madre Oriental, μια κοιλάδα που επεκτείνεται μέχρι τα σύνορα της περιφέρειας και περιλαμβάνει μερικά από τα υψηλότερα βουνά της, όπως το βουνό La Giganta και το del Cubo, με κορυφές πάνω από 3000 μέτρα, και η περιοχή Bajio (που σημαίνει «χαμηλά») με τον ποταμό Lerma, που δημιουργεί μια από τις πιο παραγωγικές και καλλιεργήσιμες ζώνες της χώρας. Βέβαια, και η ύπαρξη πολλών ηφαιστείων κάνει το έδαφος πιο αποδοτικό και δίνει την ευκαιρία στην εκμετάλλευσή του για χρήση σε οικοδομικά υλικά. Λόγω της έντονης ανάπτυξης, έχουν εγκατασταθεί και κατά μήκος των συνόρων διάφορες μειονότητες, όπως οι ομιλητές της Purepecha, μια τασκανικής ρίζας γλώσσα, αυξάνοντας τον αριθμό του εργατικού δυναμικού. Τέλος, ολόκληρη η Guanajuato βρίσκεται πάνω σε πλούσια, σε πολύτιμα μέταλλα, κοιτάσματα και αποθήκες υπόγειων νερών. Για αυτό τον λόγο φημίζεται στους ντόπιους για τα ορυχεία της.
Τώρα που ξεμπερδέψαμε με τα πιο “blunt” στοιχεία της πόλης, ερχόμαστε στο κύριο κομμάτι. Η Guanajuato έχει αφήσει το στίγμα της στη Μεξικανική ιστορία σε δύο σημεία, και το ένα περιγράφεται στον τίτλο. Αυτή η όμορφη πόλη κρύβει ένα σκοτεινό παρελθόν. Στα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα ξέσπασε στην αμερικανική χερσόνησο μεγάλη επιδημία πανούκλας —να καλή ώρα. Οι νεκροί ήταν τόσοι πολλοί που η πολιτεία δεν έβρισκε χώρο για να ταφούν τα θύματα. Έτσι, επέβαλε έναν φόρο που έπρεπε να πληρώσουν οι ζωντανοί συγγενείς των θυμάτων, ώστε να καταφέρουν να αγοράσουν ουσιαστικά μέρος για την ταφή. Όσοι από τους κατοίκους δεν είχαν τους απαραίτητους πόρους, έβλεπαν τους συγγενείς τους κρεμασμένους στην είσοδο της πόλης για υπενθύμιση, ή πεταμένους σε εγκαταλελειμμένα κτίρια. Επικρατούσε τέτοιος φόβος για τη διασπορά της πανούκλας, που πολλές φορές θάβονταν και ζωντανοί άνθρωποι που έπασχαν από άλλες ασθένειες. Αυτό που δεν γνώριζαν οι αρχές τότε ήταν πως το κλίμα της Guanajuato δεν επέτρεπε την ομαλή αποσύνθεση των σωμάτων, με αποτέλεσμα τη μερική συντήρηση τους, ανεξαρτήτως των συνθηκών. Μέχρι την πλήρη εξάλειψη της επιδημίας, στις αρχές του 1900, πολλοί ασθενείς «βαλσαμώθηκαν», έχοντας στο πρόσωπό τους τρομακτικές εκφράσεις, καθώς ενδέχεται να ήταν ζωντανοί.
Το «Μουσείο των Μουμιών», όπως λέγεται, άνοιξε το 1969, σε ένα από τα κτίρια που αποθηκεύονταν οι νεκροί παλαιότερα. Οι αρχαιολόγοι βρήκαν πάνω από εκατό μούμιες και τις τοποθέτησαν σε θήκες, μιας και για τη μεξικάνικη κουλτούρα οι νεκροί έχουν μεγάλη σημασία.
Το δεύτερο σημείο —και εμφανώς λιγότερο creepy— ήταν η σημαντική νίκη του μεξικανικού λαϊκού στρατού για την ανεξαρτησία της χώρας τους. Η ολιγαρχική κυβέρνηση καπηλευόταν τη σκληρή εργασία των αγροτών και των μεταλλωρύχων της περιοχής, χωρίς να τους πληρώνει. Έτσι, συγκροτήθηκαν αντάρτικα σώματα για να διεκδικήσουν καλύτερη ποιότητα εργασίας και ζωής. Οι πλούσιοι ολιγάρχες θα έχαναν το κέρδος τους και έτσι, μέσω των οικονομικών τους δικτύων, συνέταξαν στρατιωτικούς να πολεμήσουν. Λίγο πιο έξω από την Guanajuato οργανώθηκε επίθεση κατά των επαναστατών, με τους απλούς πολίτες, όμως, να κερδίζουν, αλλά με πολλές απώλειες. Χάρη σε μια τέτοια μάχη κατάφερε ο ερασιτεχνικός στρατός να κερδίσει συνολικά την μεξικανική επανάσταση, να οργανωθεί και να συντάξει σύνταγμα που θα προστάτευε τα δικαιώματά του.
Αυτή ήταν, λοιπόν, εν συντομία, μία σημαντική πόλη του Μεξικού. Στη σήμερον ημέρα αποτελεί μια ακόμη πολυπολιτισμική πόλη, με σημαντικό ΑΕΠ για την οικονομία, μέσω της παραγωγής και του εμπορίου. Είναι μια πόλη με γραφικό χαρακτήρα, που διατηρεί τις μεξικανικές παραδόσεις, παρά τις αμερικανικές επιρροές. Αν και θα είχα κάποιους ενδοιασμούς να επισκεφτώ το μουσείο στη γιορτή της Ημέρας των Νεκρών…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Guanajuoto, Wikipedia, διαθέσιμο εδώ
- Mummes of Guanajuoto, Wikipedia, διαθέσιμο εδώ
- Guanajuoto Ste Mexico, Britannica, διαθέσιμο εδώ
