Της Αθηνάς Ζαγκώτη,
Όλοι μας, μικροί-μεγάλοι, είμαστε εξοικειωμένοι με τον όρο «Σταυροφορία». Οι Σταυροφορίες ήταν στρατιωτικές αποστολές, οι οποίες ξεκίνησαν «να συμβαίνουν» κατά τα τέλη του 11ου αιώνα. Διοργανώθηκαν σε πρώτο στάδιο από Δυτικοευρωπαίους Χριστιανούς, ως «απάντηση» στην επέκταση του Μουσουλμανικού κλοιού. Βασικοί στόχοι τους ήταν να ελέγξουν τις κατακτήσεις του Ισλάμ, να επανακτήσουν τους Αγίους Τόπους, να κυριαρχήσουν σε περιοχές που είχαν αφοσιωθεί στην ειδωλολατρία, και, φυσικά το κυριότερο, να κυριαρχήσουν ξανά σε παλιά χριστιανικά εδάφη. Οι Σταυροφορίες στο σύνολό τους αποτέλεσαν μια μορφή εξιλέωσης και λύτρωσης για τους συμμετέχοντες Χριστιανούς, οι οποίοι ένιωθαν σε βάθος την ανάγκη για άφεση αμαρτιών.
Επίσημα, η Ιστορία μας μιλά για οκτώ Σταυροφορίες, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν το διάστημα από το 1095 μ.Χ. έως και το 1270 μ.Χ. Φυσικά, υπήρξαν και πολλές που εκτελέστηκαν «ανεπίσημα». Γενικά, υπήρξαν επιτυχίες και αποτυχίες στο «Σταυροφορικό φάσμα», ωστόσο, κύριο μέλημα των Χριστιανών ήταν η επανάκτηση της Ιερουσαλήμ, αλλά και των Αγίων Τόπων. Παρόλα αυτά, το σημαντικό είναι ότι κινητοποιήθηκαν αρκετοί «Δυτικοχριστιανοί», οι οποίοι δεν έχασαν καιρό και ξεκίνησαν τις Σταυροφορίες.
Η κάθε Σταυροφορία ξεχωριστά, από την πρώτη έως την τελευταία, άφησε «τη νότα» της. Στο συγκεκριμένο, όμως, άρθρο θα επικεντρωθούμε στη ΣΤ΄ Σταυροφορία, κοινώς γνωστή ως Σταυροφορία του Φρειδερίκου Β΄. Ο Φρειδερίκος Β΄ υπήρξε σε πολλές θέσεις εξουσίας, μεταξύ αυτών και Αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, την περίοδο από το 1220 έως το 1250, αλλά και Βασιλιάς της Ιερουσαλήμ από το 1225 έως και το 1228. Ο προαναφερθείς ήταν φιλόδοξος άνθρωπος, κάτι που ήταν γνωστό σε ολόκληρη την Αυτοκρατορία. Όλα ξεκίνησαν από τη συμμετοχή του Φρειδερίκου Β’ στην Ε΄ Σταυροφορία. Ο Αυτοκράτορας έστειλε μεν στρατεύματα στη Γερμανία, δεν συνόδεψε δε τους στρατιώτες του εκεί, παρά την παρότρυνση του Πάπα Ονώριου Γ΄. Η Σταυροφορία απέτυχε και κατηγορήθηκε ο Φρειδερίκος γι’ αυτό. Διαπιστώνεται ότι επρόκειτο για μια «αμφιλεγόμενη» φιγούρα, αφού θεωρείται από πολλούς ο πρώτος εχθρός των Παπών, ενώ δεν λείπουν εκείνοι που τον χαρακτήρισαν εχθρό των Μεγάλων Αυτοκρατόρων.
Μετά τον θάνατο της πρώτης συζύγου του, ο Φρειδερίκος παντρεύεται την Ισαβέλλα, κατά κόσμον «Γιολάντα», και ευθύς αμέσως «κλέβει» το στέμμα από τον πεθερό του. Τα ενδιαφέροντα του νέου βασιλιά στρέφονταν κυρίως στην κατάκτηση της Μεσογείου, κάτι που πίστευε πως θα επιτύχει με την Ιερουσαλήμ. Η επόμενη κίνησή του είναι η συμμαχία με τον σουλτάνο της Αιγύπτου, Al-Kamil, τον οποίο και έστρεψε κατά του αδερφού του, Al-Mu’azzam. Ενάντιά του ο Πάπας Γρηγόριος Θ΄, ο οποίος αφόρισε τον Φρειδερίκο για την απρεπή συμπεριφορά του στις 29 Σεπτεμβρίου του 1227. Έναν χρόνο αργότερα, το 1228, ο πρώην βασιλέας ξεκινά την ΣΤ΄ Σταυροφορία.
Πρώτη στάση του «αφορισμένου ηγεμόνα» είναι το φραγκικό βασίλειο της Κύπρου. Εκεί, η αλαζονεία και η στάση του Φρειδερίκου γίνονται άμεσα αντιληπτές από τον αντιβασιλέα, Ιωάννη του Ibelin, με τον οποίο ξεκινά μια άτυπη διαμάχη. Ο πρώην βασιλέας εγκαταλείπει την Κύπρο, έχοντας σπείρει τη διχόνοια μεταξύ του αντιβασιλέα και του αυτοκρατορικού πληρεξούσιου, Ριχάρδου Filangieri. Με την πάροδο του χρόνου, ο Φρειδερίκος φτάνει στον στόχο του, τους Αγίους Τόπους. Τα γεγονότα, όμως, μόνο σε επιτυχία δεν οδηγούν. Η φιλόδοξη συμπεριφορά του, η απομάκρυνσή του από διάφορες πολεμικές εμπλοκές και η περιφρόνησή του προς τους ντόπιους απομακρύνουν άπαντες από κοντά του. Ωστόσο, συνεχίζει τις διασυνδέσεις του με τον σουλτάνο Al-Kamil, κάτι που μόνο θετικό αποτέλεσμα επιφέρει.
Το 1229, μετά από διαμάχες και συμπλοκές, ο στόχος του Φρειδερίκου επιτυγχάνεται. Η Ιερουσαλήμ επιστρέφεται, με κάποιους όρους, στους Χριστιανούς, μέσα από τη Συνθήκη της Γιάφας. Αναφορικά με τη Συνθήκη, η πόλη παρέμεινε ανοχύρωτη και οι Χριστιανοί όφειλαν να σέβονται και να μην «παρενοχλούν» τους ιερούς τόπους των Μουσουλμάνων. Στις 18 Μαρτίου 1229, ο Φρειδερίκος στέφεται βασιλιάς της Ιερουσαλήμ, χωρίς, όμως, την παρουσία ευγενών. Εξαίρεση αποτελεί ο Μέγας Μάγιστρος των Τευτόνων Ιπποτών, ο οποίος ήταν παρών στη στέψη. Πέρα από τη συμπεριφορά του νέου βασιλιά, που απομάκρυνε τους πάντες, οι περισσότεροι δεν ενθουσιάστηκαν με την επανάκτηση της πόλης, καθώς τα μέτρα και οι περιορισμοί που υποβλήθηκαν από τους Μουσουλμάνους και το γεγονός ότι παρέμενε απροστάτευτη ήταν σημάδια που έδειχναν ότι η Ιερουσαλήμ δε θα βρισκόταν υπό χριστιανική κατοχή για πολύ καιρό. Πράγματι, δεκαπέντε χρόνια αργότερα, η Ιερουσαλήμ δεν ανήκει πια στους Χριστιανούς.
Η βασιλεία του Φρειδερίκου δεν κρατά πολύ. Την Πρωτομαγιά του 1229, εγκαταλείπει την Ιερουσαλήμ. Οι υπήκοοί του δεν τον αποχαιρετούν με τον καλύτερο τρόπο. Του πετούν εντόσθια και σάπια κρέατα, κάτι που υποδεικνύει ότι δεν τον θεώρησαν ποτέ βασιλιά τους. Παρόλα αυτά, ο Φρειδερίκος φθάνει στην Ευρώπη, όπου με διαμεσολαβητή τον Hermann von Salza (Τέταρτος Μεγάλος Μάγιστρος του ιπποτικού τάγματος των Τευτόνων Ιπποτών από το 1209 ως το 1239), συμφιλιώνεται με τον Πάπα Γρηγόριο, ο οποίος άρει τον αφορισμό του τον Αύγουστο του 1229.
Η «ρόδινη» εποχή της βασιλείας του Φρειδερίκου φθάνει κάποια στιγμή στο τέλος της. Ο Πάπας Γρηγόριος αφορίζει και πάλι τον βασιλέα το 1239, λόγω της διαμάχης του με την Αγία Έδρα. Μια απώλεια του «πρώην» βασιλιά είναι η σχέση του με τον γιο του Ερρίκο, ο οποίος ήθελε να βασιλέψει στη Γερμανία. Η διαμάχη τους κράτησε έναν χρόνο, 1235-36, με νικητή τον πρώτο. Ο Φρειδερίκος, μάλιστα, φυλακίζει τον γιο του, ο οποίος το 1242 αυτοκτονεί.
Η ΣΤ’ Σταυροφορία, όπως αντιλαμβανόμαστε, δεν στέφθηκε με επιτυχία. Πολλές φορές, μελετώντας διάφορα γεγονότα, αντιλαμβανόμαστε ότι οι συμπεριφορές και το «φέρσιμο» ορισμένων ανθρώπων είναι καταλυτικό και επιφέρει αρνητικά αποτελέσματα που επηρεάζουν ολόκληρο έθνος ή ακόμα και ολάκερη την ανθρωπότητα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- britannica.com, The Crusade of Frederick II. Διαθέσιμο εδώ
- rogerios.wordpress.com, ΣΤ΄ Σταυροφορία. Διαθέσιμο εδώ
- worldhistory.org, Σταυροφορίες: Αίτια και επιδιώξεις. Διαθέσιμο εδώ
