Της Δέσποινας Βλάχου,
Σε μεγάλο μέρος της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής τα LGBTQ+ άτομα αντιμετωπίζουν βία και διακρίσεις, ενώ οι περισσότερες χώρες της περιοχής έχουν νόμους που ποινικοποιούν τις σχέσεις μεταξύ ομοφυλοφίλων. Η νέα έκθεση του Human Rights Watch σε συνεργασία με το IraQueer είναι αποκαλυπτική σχετικά με το μέγεθος των επιθέσεων εναντίον ατόμων που ανήκουν στη LGBTQ+ κοινότητα. Οι υποθέσεις περιλαμβάνουν απαγωγές, βασανιστήρια, βιασμούς και δολοφονίες, με τα LGBTQ+ άτομα να ζουν με φόβο για τη ζωή τους.
Η έκθεση 86 σελίδων, “Everyone Wants Me Dead: Killings, Abductions, Torture, and Sexual Violence Against LGBTQ+ People by Armed Groups in Iraq”, καταγράφει περιπτώσεις απόπειρας δολοφονίας LGBTQ+ ατόμων από ένοπλες ομάδες, κυρίως εντός των Δυνάμεων Λαϊκής Κινητοποίησης (PMF) που υπάγονται ουσιαστικά στην πρωθυπουργική εξουσία. Τα άτομα LGBTQ+ σε όλο το Ιράκ αντιμετωπίζουν επιθέσεις βίας από αξιωματούχους ασφαλείας που τους κακοποιούν φραστικά και τους επιτίθενται σεξουαλικά, τους συλλαμβάνουν αυθαίρετα και επιδίδονται σε παράνομες κρατήσεις.
Τα άτομα που υπέστησαν τη βία ανέφεραν καταχρήσεις κατά τη διάρκεια της κράτησης, συμπεριλαμβανομένης της άρνησης παροχής τροφής και νερού, ή του δικαιώματος να επικοινωνήσουν με δικηγόρο ή μέλη της οικογένειάς τους, ή να λάβουν ιατρική περίθαλψη. Πιο συγκεκριμένα, είπαν ότι η αστυνομία τούς επιτέθηκε σεξουαλικά και τους κακοποίησε σωματικά, ενώ τους ανάγκασε να υπογράψουν υποσχέσεις δηλώνοντας ότι δεν είχαν κακοποιηθεί.
Το Human Rights Watch κατέγραψε επίσης περιπτώσεις απαγωγών, εξωδικαστικών δολοφονιών, σεξουαλικής βίας και διαδικτυακής στόχευσης LGBTQ+ ατόμων από την αστυνομία και ένοπλες ομάδες. Το HRW πήρε επίσης συνεντεύξεις από εκπροσώπους εννέα οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και διεθνών φορέων, καθώς και από επτά εκπροσώπους ξένων αποστολών στο Ιράκ και υπερασπιστές των δικαιωμάτων LGBTQ+. Οι ερωτηθέντες είχαν βιώσει κακοποίηση στη Βαγδάτη και σε άλλες πόλεις στο Ιράκ, καθώς και στην περιοχή του Κουρδιστάν. Το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εξέτασε επίσης την ηλεκτρονική τεκμηρίωση επιθέσεων κατά των LGBTQ+ ατόμων, συμπεριλαμβανομένων βίντεο, εικόνων και ψηφιακών απειλών.
Οι ομάδες διαπίστωσαν ότι η δυσκολία των ατόμων της κοινότητας LGBTQ+ να καταγγείλουν τις επιθέσεις που δέχονται, έγκειται σε έναν συνδυασμό χαλαρά καθορισμένων ρητρών «ηθικής» στον Ποινικό Κώδικα του Ιράκ και στην απουσία αξιόπιστων συστημάτων καταγγελιών και νομοθεσίας. Αυτό έχει δημιουργήσει ένα περιβάλλον στο οποίο ένοπλοι κυβερνητικοί παράγοντες συμπεριλαμβανομένης της αστυνομίας μπορούν να κακοποιούν τα LGBTQ+ άτομα χωρίς να τιμωρούνται, διαπίστωσαν οι ομάδες.
Ειδικότερα, ο Ποινικός Κώδικας του Ιράκ είναι ασαφής σχετικά με τη νομιμότητα της ομοφυλοφιλίας, χωρίς να κάνει ρητή αναφορά σε συναινετικές σχέσεις ομοφυλοφίλων. Ωστόσο, νόμοι που δεν στοχεύουν ειδικά τις ομοφυλοφιλικές σχέσεις χρησιμοποιούνται για τη δίωξη ομοφυλοφιλικών πράξεων ή την απειλή ατόμων. Το κύριο πρόβλημα με τον ιρακινό νόμο είναι ότι συχνά επικαλύπτεται με κοινωνικούς κανόνες και παραδόσεις που θολώνουν τη γραμμή μεταξύ του νόμιμου και του κοινωνικά αποδεκτού, γεγονός που διευκολύνει τη διεξαγωγή στοχευμένων εγκλημάτων LGBTQ+.
Ωστόσο, πολλές φορές, οι διώξεις εναντίον LGBTQ+ ατόμων γίνονται βάσει του νόμου περί δημόσιας απρέπειας, καθώς δεν είναι λίγες οι φορές που LGBTQ+ άτομα έχουν διωχθεί και κατηγορηθεί λόγω του νόμου αυτού. Αξίζει να αναφερθεί ότι τον Ιούνιο του 2021 η αστυνομία στην περιοχή του Κουρδιστάν του Ιράκ (KRI) εξέδωσε εντάλματα σύλληψης με βάση το άρθρο 401 του ποινικού κώδικα, που ποινικοποιεί τη «δημόσια απρέπεια» εναντίον 11 ακτιβιστών για τα δικαιώματα των LGBTQ+. Από τον Μάρτιο του 2022 η υπόθεση παρέμενε ανοιχτή εν αναμονή της έρευνας, αν και οι Αρχές δεν είχαν συλλάβει τους ακτιβιστές.
Στον αντίποδα, η ιρακινή κυβέρνηση είναι υπεύθυνη για την προστασία των δικαιωμάτων των LGBTQ+ ατόμων στη ζωή και την ασφάλεια, αλλά απέτυχε να αποδώσει ευθύνες για τις επιθέσεις, διαπίστωσε το Human Rights Watch. Επιπλέον, το Υπουργείο Εσωτερικών του Ιράκ αρνήθηκε οποιαδήποτε επίθεση από τις δυνάμεις ασφαλείας του. Σύμφωνα με το HRW, ωστόσο, είναι σημαντικό οι ιρακινές Αρχές να διερευνήσουν όλες τις αναφορές για ένοπλη βία κατά ατόμων που στοχοποιούνται λόγω του σεξουαλικού προσανατολισμού ή της ταυτότητας φύλου και της έκφρασής τους.
Ακόμη, η κυβέρνηση θα πρέπει να λάβει όλα τα κατάλληλα μέτρα για να τερματίσει τα βασανιστήρια, τις εξαφανίσεις, τις δολοφονίες και τις λοιπές κακοποιήσεις, μεταξύ άλλων εκείνες με βάση τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την έκφραση του φύλου και της ταυτότητας, αποζημιώνοντας παράλληλα τους επιζώντες σοβαρής κακοποίησης και τις οικογένειες όλων των θυμάτων δολοφονιών από ένοπλες ομάδες, ανέφερε η έκθεση.
Ιστορικό «μίσους» απέναντι στην LGBTQ+ κοινότητα
Η βία κατά των LGBTQ+ ατόμων στο Ιράκ έχει μακρά ιστορία. Υπό την κυβέρνηση του πρώην Προέδρου, Saddam Hussein, μέλη της πολιτοφυλακής βασάνιζαν και σκότωναν άνδρες που θεωρούνται ομοφυλόφιλοι. Μετά την ανατροπή του Hussein, πολυάριθμες ένοπλες ομάδες ξεπήδησαν σε όλο το Ιράκ. Πολλές ομάδες ξεκίνησαν εκστρατείες κατά της ομοφυλοφιλίας και σε τουλάχιστον μία περίπτωση, το 2014, η πολιτοφυλακή Asaib Ahl al-Haq δημοσίευσε μια λίστα καταζητούμενων με τα ονόματα των ανδρών που ισχυρίζονταν ότι ήταν ομοφυλόφιλοι.
Το Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ) που κατέλαβε τον έλεγχο μεγάλου μέρους του Ιράκ το 2014 έγινε επίσης διαβόητο για τις δημόσιες εκτελέσεις φερόμενων ομοφυλόφιλων ανδρών. Ο Amir Ashour, εκτελεστικός διευθυντής της ομάδας για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων IraQueer, δήλωσε ότι η LGBTQ+ κοινότητα στο Ιράκ έχει υποστεί κάθε είδους λεκτική και σωματική βία, προσθέτοντας ότι τοπικοί και διεθνείς οργανισμοί έχουν τεκμηριώσει εκστρατείες δολοφονίας ατόμων LGBTQ+ κάθε χρόνο από το 2006, με περισσότερα από 220 άτομα LGBTQ+ να έχουν χάσει τη ζωή τους το 2017.
Εν κατακλείδι, στο Ιράκ φαίνεται πως υπάρχει μία κουλτούρα ατιμωρησίας και σχετικής απουσίας κράτους δικαίου, που επιτρέπει στις ένοπλες ομάδες να αποφύγουν την τιμωρία για βία κατά των απλών Ιρακινών, συμπεριλαμβανομένων των LGBTQ+ ατόμων. Ο δημόσιος χαρακτήρας των βίαιων επιθέσεων που σημειώνονται ακόμα και πρωινές ώρες στους δρόμους, αλλά και ο αυθαίρετος χαρακτήρας των επιθέσεων, καταδεικνύουν ότι τα άτομα αυτά στοχοποιούνται ως μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου εκφοβισμού. Και το ερώτημα παραμένει: πώς θα μπορέσουν να προστατευθούν αυτές οι μειονότητες;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- “Everyone Wants Me Dead”, Killings, Abductions, Torture, and Sexual Violence Against LGBTQ+ People by Armed Groups in Iraq, Human Rights Watch, διαθέσιμο εδώ
- Fox T., LGBTQ+ people in Iraq face violence by armed groups, police, AlJazeera, διαθέσιμο εδώ
- Iraq: Impunity for Violence Against LGBTQ+ People, Killings, Abductions, Torture, Sexual Violence by Armed Forces, Human Rights Watch, διαθέσιμο εδώ
- LGBTQ+ people in Iraq live in fear of lives – HRW, BBC News, διαθέσιμο εδώ
