Του Μιχάλη Κακούρου,
Η Μιανμάρ (ή Βιρμανία), είναι μια χώρα η οποία απασχολεί κατά καιρούς τη διεθνή κοινότητα. Ωστόσο, τις περισσότερες φορές, τα βλέμματα του κόσμου στρέφονται προς την ασιατική χώρα για δυσάρεστο λόγο. Στις 21 Μαρτίου 2022, η κυβέρνηση των Η.Π.Α. αναγνώρισε επίσημα ως «γενοκτονία» τις πράξεις του στρατού της Μιανμάρ σε βάρος της εθνοτικής ομάδας των Rohingya. Πιο συγκεκριμένα, ο Υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης Biden, Antony Blinken, προέβη σε δηλώσεις από το βήμα του Μουσείου Μνήμης του Ολοκαυτώματος στην Ουάσιγκτον και είπε: «Πέρα από το Ολοκαύτωμα, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν καταλήξει στο ότι γενοκτονία διαπράχθηκε ακόμα επτά φορές. Σήμερα είναι η όγδοη, καθώς έχει διαπιστωθεί ότι μέλη του στρατού της Βιρμανίας διέπραξαν γενοκτονία και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας εναντίον των Rohingya». Ποια ήταν, όμως, τα γεγονότα που οδήγησαν εδώ και ποια η κατάσταση η οποία επικρατεί σήμερα στη Μιανμάρ;
Οι πληθυσμοί των Rohingya, πριν το 2017, ξεπερνούσαν το 1 εκατομμύριο κατοίκους και, ως επί το πλείστον, κατοικούσαν στην επαρχία Rakhine, στα σύνορα της χώρας με το Μπαγκλαντές. Κατά καιρούς, οι Rohingya έχουν δεχθεί στοχευμένες επιθέσεις και διώξεις από την κεντρική κυβέρνηση της Μιανμάρ, που μέχρι και σήμερα βρίσκεται υπό τον έλεγχο του στρατού, αν και υπάρχουν διακυμάνσεις ως προς την ισχύ και την επιρροή του. Η κατά συντριπτική πλειοψηφία βουδιστική Μιανμάρ ουδέποτε αναγνώρισε τους Μουσουλμάνους Rohingya ως μια από τις επίσημες εθνικές μειονότητες που κατοικούν στα εδάφη της και ανέκαθεν τους αντιμετώπιζε ως μετανάστες από το Μπαγκλαντές, χωρίς το παραμικρό πολιτικό δικαίωμα.
Η περίοδος των μεγάλων εντάσεων είχε αρχίσει ήδη από τα τέλη του 2016. Ωστόσο, τον Αύγουστο του 2017, με αφορμή την επίθεση μιας μικρής ομάδας αυτονομιστών Rohingya σε αστυνομικά τμήματα της επαρχίας Rakhine, ξεκίνησαν μαζικές στρατιωτικές επιχειρήσεις εκκαθάρισης των Μουσουλμάνων. Το αποτέλεσμα των επιχειρήσεων αυτών ήταν η δολοφονία περισσότερων από 24.000 ανθρώπων και η καταστροφή πάνω από 280 χωριών στην περιοχή. Στα παραπάνω εγκλήματα προστίθενται και μεγάλος αριθμός βιασμών, ξυλοδαρμών και βασανιστηρίων, πράξεις που έλαβαν χώρα όχι μόνο από στρατιώτες αλλά και από αρκετές ομάδες βουδιστών των γύρω περιοχών. Τα φρικτά αυτά γεγονότα και η συνεχιζόμενη βία εναντίον των Rohingya μέχρι σήμερα έχουν οδηγήσει στη μαζική φυγή περίπου 900.000 ανθρώπων στο γειτονικό Μπαγκλαντές, δημιουργώντας έτσι μια ανεξέλεγκτη προσφυγική και ανθρωπιστική κρίση.
Επιστρέφοντας στις δηλώσεις Blinken, η Κυβέρνηση Biden δεσμεύτηκε να υποστηρίξει τη διενέργεια διεθνών ερευνών ώστε να λογοδοτήσουν οι καταπατητές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ πιθανολογούνται και πρόσθετες κυρώσεις με στόχο την πλήρη απομόνωση της στρατιωτικής χούντας της Μιανμάρ. Ο Υπουργός Εξωτερικών δήλωσε πως οι Η.Π.Α. θα συνεχίσουν να παρέχουν ανθρωπιστική βοήθεια στους πρόσφυγες Rohingya και θα στείλουν 1 εκατ. δολάρια σε διερευνητική (fact-finding) αποστολή του ΟΗΕ, που θα έχει ως στόχο τη συγκέντρωση στοιχείων για τις περιπτώσεις θηριωδίας στη Μιανμάρ από το 2011 κι έπειτα. Κλείνοντας επί του θέματος, ο Blinken τόνισε: «Τα στοιχεία δείχνουν μια σαφή πρόθεση πίσω από αυτές τις μαζικές φρικαλεότητες — την πρόθεση να καταστρέψουν τους Rohingya».
Αξίζει να σημειωθεί ότι το State Department έχει ήδη επιβάλει κυρώσεις σε αρκετούς στρατιωτικούς αξιωματούχους της Μιανμάρ, συμπεριλαμβανομένου και του διαβόητου Αρχιστράτηγου Min Aung Hlaing, για τον ρόλο τους στην καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο Min Aung Hlaing, ως επικεφαλής του στρατού σε μια χώρα στην οποία ο στρατός είναι ο ισχυρότερος θεσμός, έχει τεράστια ισχύ και φέρεται ως ενορχηστρωτής της γενοκτονίας των Rohingya.
Σήμερα, πέρα από αρχιστράτηγος είναι και αρχηγός της κυβέρνησης, καθώς την 1η Φεβρουαρίου 2021, αμφισβητώντας το αποτέλεσμα των εκλογών, ανέτρεψε το πολίτευμα με στρατιωτικό πραξικόπημα. Αμέσως μετά την άνοδό του στην εξουσία, προχώρησε σε ένα πλήρως στρατοκρατούμενο μοντέλο διακυβέρνησης, με φυλακίσεις πολιτικών αντιπάλων, δολοφονίες και βασανισμούς διαδηλωτών, καθώς και επιθέσεις εναντίον μειονοτικών ομάδων. Παρά τις έντονες αντιδράσεις του λαού της χώρας, αλλά και τις κυρώσεις της πλειοψηφίας της διεθνούς κοινότητας, το καθεστώς του Min Aung Hlaing παραμένει σταθερό μέχρι και σήμερα.
Ανακεφαλαιώνοντας, η αναγνώριση της γενοκτονίας των Rohingya στη Μιανμάρ από τις Η.Π.Α. είναι ένα σημαντικό βήμα για την αντιμετώπιση του τεράστιου διεθνούς προβλήματος που έχει προκληθεί. Με την περαιτέρω αύξηση των κυρώσεων προς το στρατιωτικό καθεστώς, αυτό αποδυναμώνεται κι έτσι οι ένοχοι για τη γενοκτονία έρχονται πιο κοντά στο εδώλιο του κατηγορουμένου. Από την άλλη μεριά, πρέπει να υπάρξει εκτεταμένη διεθνής συνεργασία ώστε να αποκατασταθούν οι εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες και να υπάρξουν επανορθώσεις για τα αμέτρητα θύματα της βίας σε βάρος των Rohingya.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Biden administration formally determines Myanmar’s military committed genocide, CNN, διαθέσιμο εδώ
- Myanmar’s Military Committed Genocide Against Rohingya, U.S. Says, The New York Times, διαθέσιμο εδώ
- Secretary Antony J. Blinken on the Genocide and Crimes Against Humanity in Burma, US Department of State, διαθέσιμο εδώ
- The Rohingya Crisis, CNN, διαθέσιμο εδώ
