Της Ειρήνης Μπούλια,
Το ενεργειακό ζήτημα δεν αποτελεί μια νέα πραγματικότητα για τους παγκόσμιους δρώντες. Αντιθέτως, η ενεργειακή επισφάλεια είναι κάτι παραπάνω από «σημείο των καιρών μας», καθότι πλήττονται από αυτήν καθημερινά επί δεκαετίες χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου, όπως εκείνες της Κεντρικής και της Νότιας Ασίας. Η αδυναμία εξασφάλισης των απαραίτητων ενεργειακών πόρων δεν είναι ένα στοιχείο όλοτελα δικό τους, καθώς ακόμη και η οικονομική υπερδύναμη της Κίνας αντιμετωπίζει τεράστιο πρόβλημα στην εξασφάλιση της απαραίτητης ενέργειας ώστε να τροφοδοτήσει την ανάπτυξή της, λόγος που θεωρεί ακόμα τον εαυτό της «αναπτυσσόμενη χώρα».
Τα κράτη της προαναφερθείσας γεωγραφικής περιοχής βρίσκονται ακόμα στη σφαίρα των αναπτυσσόμενων κρατών όχι λόγω ένδειας φυσικών πόρων, μα εξαιτίας μιας μίξης κακής διαχείρισης παραγόντων της εσωτερικής πολιτικής. Η αδυναμία πολιτικής στροφής σε έναν νέο δρόμο με απώτερο σκοπό τη δυναμική εισαγωγή στις παγκόσμιες αγορές, σε συνδυασμό με την προσκόλληση σε φονταμεταλιστικές και γενικότερα αναχρονιστικές ιδεολογίες, είναι οι κύριοι «ένοχοι» της τελικής τραγικής κατάστασης που επικρατεί μετά το τέλος της αποικιοκρατίας στις περιοχές αυτές. Το αποτέλεσμα της κακής διακυβέρνησης είναι ελλείψεις σε υποδομές-κλειδιά για την άνοδο του βιοτικού επιπέδου των χωρών αυτών. Είναι πραγματικά αδιανόητες οι διαρκείς διακοπές ρεύματος που βυθίζουν εκατομμύρια ανθρώπους στο σκοτάδι, χωρίς να μπορούν να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες που οι δυτικοί θεωρούν δεδομένες.
Έχοντας συνειδητοποιήσει επιτέλους την ανάγκη για σπάσιμο του κύκλου της φτώχειας, οι κυβερνήσεις έχουν προχωρήσει σε επενδύσεις στον υλικοτεχνικό τομέα ώστε να καταστεί εφικτή η εξόρυξη φυσικών πόρων σε ικανοποιητικά επίπεδα και να εξασφαλιστεί η επαρκής ηλεκτροδότηση. Ενδεικτικά, έχουν ήδη υπάρξει διακρατικές δομές όπως αυτή μεταξύ Turkmenistan–Uzbekistan–Tajikistan–Afghanistan–Pakistan (TUTAP). Πρόκειται για ένα εξαιρετικά φιλόδοξο πρόγραμμα, το οποίο πράγματι έχει καταφέρει να ηλεκτροδοτήσει τις χώρες αυτές, μα όχι σε επαρκή βαθμό. Σε απάντηση των ενεργειακών απαιτήσεων, βρίσκεται ήδη «στα σκαριά» το Turkmenistan–Afghanistan–Pakistan–India (TAPI) pipeline, που υπόσχεται να βελτιώσει θεαματικά την κατάσταση.
Εντούτοις, τα μέλη της συμφωνίας κωλυσιεργούν με την πραγματοποίηση των ιδίων υποχρεώσεών τους έναντι των εταίρων τους, καθιστώντας το έργο δύσκολο προς άμεση υλοποίηση.
Στο παιχνίδι έρχεται σαν «από μηχανής θεός» η Κίνα. Το Πεκίνο, μέσω του πασίγνωστου Belt & Road Initiative (BRI), ένα πρόγραμμα που ασχολείται κυρίως με τη δημιουργία υποδομών εκ μέρους των Κινέζεων σε κράτη που αποτελούν κράτη-κλειδιά για την επίτευξη ευκολότερου εμπορίου, έχει ήδη κατορθώσει να χτίσει εμπιστοσύνη μεταξύ των εμπλεκόμενων κρατών και της Κίνας. Οι κριτικές που δέχεται το πρόγραμμα είναι αναρίθμητες, μα αυτές αποτελούν κυρίως προϊόν της Δύσης, ενώ τα κράτη της Ανατολής καλωσορίζουν την πρωτοβουλία.
Η Κίνα λοιπόν, ενδιαφέρεται για τη δημιουργία ενεργειακών οδών, που θα εξασφαλίζουν και τις δικές της υπέρογκες ενεργειακές ανάγκες. Ενδεικτικά, ο κινεζικός δράκος εισάγει διαρκώς πρώτες ύλες για να χρηματοδοτήσει την ανάπτυξή του, των οποίων το κόστος ανέρχεται σε αστρονομικά ποσά.
Συμπερασματικά, θα λέγαμε πως η ενεργειακή κρίση αγγίζει όλους τους κρατικούς δρώντες, χωρίς να «λογαριάζει» το ΑΕΠ τους ή το διεθνές πρεστίζ τους. Με την πάροδο των χρόνων, το πρόβλημα γιγαντώνεται, με τις κυβερνήσεις σε διεθνές επίπεδο να αδυνατούν να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα ώστε να διασφαλίσουν τις ενεργειακές ανάγκες των κρατών τους.
Η βιωσιμότητα αποτελεί πλέον αναπόσπαστη ανάγκη που πρέπει να καλυφθεί ταχύτατα και μέσω διακρατικής συνεργασίας, πράξη που προωθεί διαρκώς η Κίνα, ειδικότερα μέσω των αναπτυσσόμενων κρατών. Μένει μονάχα να έλθει το πλήρωμα του χρόνου και να γίνει μια αντικειμενική αξιολόγηση όλων των προσπαθειών προς επίτευξη αυτού του κομβικής σημασίας στόχου. Εάν η αξιολόγηση αυτή θα αποκτήσει θετικό ή αρνητικό πρόσημο θα το γνωρίζουν μονάχα οι επόμενες γενεές, που θα έρθουν αντιμέτωπες με τις χειρότερες εκφάνσεις του προβλήματος.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Obstacles to energy security in Central and South Asia, East Asia Forum, διαθέσιμο εδώ
- Energy crisis demands Pakistan to go solar, Pakistan Observer, διαθέσιμο εδώ
- Pakistan’s Energy Crunch Spurs ‘Barter’ Trade for Afghani Coal, Bloomberg, διαθέσιμο εδώ
