Της Μαρίας Κόλλια,
Επτά μήνες αφού το Αφγανιστάν τέθηκε υπό τον έλεγχο των Ταλιμπάν (γεγονός που έλαβε χώρα στις 15 Αυγούστου του 2021) με χρήση βίας, η κατάσταση παραμένει έκρυθμη στη χώρα της Κεντρικής Ασίας, καθώς διαρκώς ανακύπτουν νέα ζητήματα καταπάτησης δικαιωμάτων. Ένα τέτοιο έκανε την εμφάνισή του ξανά πριν από λίγες μέρες, όταν οι Ταλιμπάν απαγόρευσαν το άνοιγμα των σχολείων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για τα κορίτσια, δηλώνοντας έτσι με έμπρακτο και σαφή τρόπο πως οι γυναίκες δεν έχουν δικαίωμα στη μόρφωση και ακολούθως, σε ένα καλύτερο μέλλον.
Η αιτιολογία – ή η δικαιολογία όπως θα μπορούσε κανείς πιο εύστοχα να σημειώσει – που προέταξε η de facto κυβέρνηση των Ταλιμπάν ήταν πως πρόκειται για μια λύση εις βάθος μελετημένη και πάνω από όλα προσωρινή. Λύση όμως σε ποιο ακριβώς πρόβλημα; Ως επιτακτική κρίνεται η ανάγκη διαμόρφωσης του σχολικού και εκπαιδευτικού προγράμματος έτσι ώστε να συνάδει με τον Ισλαμικό Νόμο της Σαρία και την αφγανική κουλτούρα. Υποτίθεται δηλαδή πως την στιγμή που γράφεται αυτό το κείμενο, γίνεται αναπροσαρμογή του εκπαιδευτικού συστήματος και ανανέωση του σχολικού υλικού για να καλύπτει μεγάλο εύρος πληροφοριών και να είναι σύμφωνο με τις μουσουλμανικές αρχές. Κατα πόσο όμως αυτό είναι πραγματικότητα; Kαι ακόμα και αν είναι, η εκπαίδευση δεν θα έπρεπε να είναι ανιδιοτελής και αντικειμενική και όχι κατευθυνόμενη από κυβερνητικές αποφάσεις και θρησκευτικές πεποιθήσεις;
Σε κάθε περίπτωση, η αντίδραση των μαθητριών που θα ξεκινούσαν την Α’ Γυμνασίου ήταν μαζική. Μετά από μήνες αναμονής για να ανοίξουν εκ νέου τα σχολεία – τα οποία είχαν κλείσει προσωρινά ώστε να παρεμποδιστεί η μετάδοση της πανδημίας του covid-19 – οι μαθήτριες ένιωθαν κάτι περισσότερο από ενθουσιασμένες που θα γυρνούσαν στα σχολικά τους καθήκοντα. Όταν λοιπόν τους απαγορεύτηκε η είσοδος στο σχολείο απογοητεύτηκαν οικτρά και πολλές εξ αυτών δεν μπόρεσαν να συγκρατήσουν τα δάκρυά τους. Η Fatima, μια μαθήτρια στην Καμπούλ έστειλε το δικό της μήνυμα προς τους Ταλιμπάν: ‘’ Είναι το όνειρό μου να καταφέρω να γίνω γιατρός για να μπορώ να εξετάζω τις δικές σας γυναίκες και κόρες. Αν δεν με αφήσετε να πάω στο σχολείο και να γίνω γιατρός, τότε σε ποιόν θα πάτε μια έγκυο γυναίκα;’’
H Malala Yousafzai που απέσπασε το βραβείο Νόμπελ και υπήρξε θύμα των Ταλιμπάν στο Πακιστάν πριν χρόνια, προέβη σε δηλώσεις σχετικά με το θέμα, εκφράζοντας την άποψη της και ως υπέρμαχος των δικαιωμάτων των γυναικών στην εκπαίδευση. Θεωρεί πως ήταν εγχείρημα μεγαλύτερης ευκολίας ο αποκλεισμός των κοριτσιών από τα σχολεία το 1996. Στον αντίποδα, στην σημερινή εποχή, όλο και περισσότερες γυναίκες γνωρίζουν για το δικαίωμά τους στην εκπαίδευση και αυτό κάνει δυσχερές το έργο των Ταλιμπάν.
Είναι γεγονός πως οι Ταλιμπάν έχουν ως απώτερο σκοπό την καταπίεση των γυναικών και αυτό παίρνει έκδηλη μορφή μέσω της επιβολής ενός πλήθους παραβιάσεων των βασικών δικαιωμάτων τους. Προς επίρρωση του παραπάνω, αξίζει να αναφερθεί πως θέσπισαν επίσης τον αποκλεισμό των γυναικών από τα ταξίδια μέσω αεροπλάνου χωρίς την συνοδεία ενός άνδρα καθώς και την απαγόρευση της κυκλοφορίας τους σε πάρκα αναψυχής όταν εκεί συχνάζουν και άνδρες. Το να παρεμποδίσουν την πρόσβαση των κοριτσιών στην εκπαιδευτική διαδικασία έχει για εκείνους διπλό κέρδος. Από την μία πλευρά, οι γυναίκες αδυνατούν να διαβάσουν και να διαμορφώσουν ολοκληρωμένη άποψη για τα τεκταινόμενα. Εξάλλου, δεν καθίσταται εφικτό κάποιος να διεκδικεί δικαιώματα που δεν γνωρίζει πως έχει. Από την άλλη πλευρά, με αυτόν τον τρόπο, δεν τους επιτρέπεται να χτίσουν ένα επαγγελματικό μέλλον, κάτι που φέρει ως απόρροια την προσκόλληση επί μονίμου βάσεως στους άνδρες που έχουν στην ζωή τους –είτε αυτός είναι ο πατέρας είτε ο σύζυγός τους.
Σε μια τέτοια κατάφωρη παραβίαση, σύσσωμη η διεθνής κοινότητα έχει χρέος να αντιδράσει. Ήδη η εν λόγω πράξη έχει καταδικαστεί από τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Αntonio Gutteres, ο οποίος σημείωσε πως πρόκειται για μια πράξη ιδιαίτερα απογοητευτική και επιβλαβής για το Αφγανιστάν και πως αυτή η απόφαση πρέπει να αρθεί χωρίς καθυστέρηση. Ένα άλλο δραστικό μέτρο που θα συνέβαλλε ίσως στην αλλαγή της παρούσας κατάστασης, αφυπνίζοντας κατά έναν τρόπο τους Ταλιμπάν θα ήταν η μη αναγνώριση της κυβέρνησης του Αφγανιστάν. Το μέλλον θα δείξει πως θα εξελιχθούν τα πράγματα και κατά πόση η έκβαση της κατάστασης θα είναι θετική.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Taliban leaves shocked students in tears by unexpectedly extending ban on girls in school, CBS News, διαθέσιμο εδώ
- Αfghanistan: Taliban girls’ education ban won’t last, says Malala, Al Jazeera News, διαθέσιμο εδώ
- Girls’ schools in Afghanistan ordered to shut just hours after reopening, France 24, διαθέσιμο εδώ
