Της Εύης Τσάκαλη,
“La force tranquille” («η ήρεμη δύναμη») ήταν το σύνθημά του για την πρώτη του εκλογή ως Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας. Ο François Mitterrand έμελλε να γίνει ο Πρόεδρος της Γαλλίας για δύο επταετίες (1981-1995), κατά τη διάρκεια των οποίων η Γαλλία θα γνωρίσει δύο cohabitations («συγκατοικήσεις», δηλαδή η συνύπαρξη Προέδρου της Δημοκρατίας και Πρωθυπουργού διαφορετικών πολιτικών προσανατολισμών), με τον Jacques Chirac (1986-1988) και με τον Édouard Balladur (1993-1995). Κατέστησε δυνατή τη μακροχρόνια άσκηση της εξουσίας από την αριστερά στη Ve République (Πέμπτη Γαλλική Δημοκρατία), ενώ έπαιξε ρόλο-κλειδί σε ευρωπαϊκό επίπεδο, πρωτοστατώντας σε εξελίξεις κρίσιμες για την ευρωπαϊκή ενοποίηση, όπως η δημιουργία της κοινής αγοράς και της ζώνης του ευρώ, καθώς και η Συνθήκη του Μάαστριχτ.
Οι δύο septennats («οι επταετείς του θητείες») χαρακτηρίζονται από ένα σύνολο κοινωνικών μέτρων, την επέκταση και ενίσχυση των ελευθεριών και ιδίως εκείνης της έκφρασης και του τύπου, τον εκσυγχρονισμό του Ποινικού Κώδικα, καθώς και των grands travaux («τα μεγάλα έργα»), όπως η Arche de la Défense, το Grand Louvre, και την Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας, η οποία φέρει το όνομά του (Bibliothèque François Mitterrand). Παράλληλα, μια εκτενέστερη επισκόπηση των νομοθετικών μεταρρυθμίσεων επί προεδρίας του, καθώς και της χάραξης της εξωτερικής πολιτικής, στοιχειοθετεί καλύτερα τις αποχρώσεις αυτής της ήρεμης δύναμης που γνώρισε η Ve République, δικαιώνοντας τον χαρακτηρισμό αυτόν.
Οι νομοθετικές μεταρρυθμίσεις
Με μία σειρά νομοθετημάτων ο Mitterrand πέτυχε, κατά την προεδρία του, να προσαρμόσει το νομικό σύστημα της Γαλλίας στις κοινωνικές μεταβολές και να εκσυγχρονίσει τα χρηστά ήθη. Στους τομείς της εργασίας και της εκπαίδευσης, φρόντισε αντίστοιχα να μειώσει την ηλικία συνταξιοδότησης από τα 65 στα 60 χρόνια και να δημιουργήσει τις «εκπαιδευτικές ζώνες προτεραιότητας» (zone d’éducation prioritaire, ZEP).
Ο εκσυγχρονισμός του Ποινικού Κώδικα περιλάμβανε ίσως τις πιο ριζοσπαστικές αλλαγές στις οποίες προέβη, με την πιο χαρακτηριστική να είναι η κατάργηση της θανατικής ποινής, σε σύμπνοια με την κύρωση της ΕΣΔΑ. Σε αυτήν έρχονται να συμπληρωθούν η κατάργηση του νόμου anticasseurs του Pompidou, που στόχευε στην εγκαθίδρυση μιας συλλογικής ποινικής ευθύνης σε περίπτωση διαδηλώσεων και καταλήψεων, καθώς και η θέσπιση ενός νόμου αμνηστίας που περιλάμβανε όσα μέχρι τότε ονομάζονταν «ομοφυλοφιλικά αδικήματα» (délits homosexuels). Στο μεταξύ, η ηλικία σεξουαλικής (νομικής) ενηλικίωσης μεταφέρθηκε στα 15 για όλους, καταργώντας δηλαδή τη διάκριση που είχε εισαχθεί το 1942 μεταξύ ετεροφυλοφιλικών και ομοφυλοφιλικών σχέσεων.
Η εξωτερική πολιτική
Σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, οι θητείες του Mitterrand δεν χαρακτηρίζονταν μόνο από τη συμβολή του Γάλλου Προέδρου στην υλοποίηση του ευρωπαϊκού οράματος, αλλά και από την πρώτη επίσκεψη Γάλλου αρχηγού κράτους στο Ισραήλ. Σε λόγο που έδωσε στην Κnesset (όπως ονομάζεται χαρακτηριστικά το Κοινοβούλιο του Ισραήλ), έκανε λόγο για ένα «αναφαίρετο δικαίωμα στη ζωή» για το Ισραήλ, καλώντας όμως ταυτόχρονα για σεβασμό στους Παλαιστίνιους της Γάζας.
Στα ζητήματα που αφορούσαν τόσο την ΕΟΚ όσο και τη Μέση Ανατολή, οι κινήσεις του συμβάδιζαν σε μεγάλο βαθμό με εκείνες του Ανδρέα Παπανδρέου, με τον οποίο διέγραφαν αρκετά παρόμοια πολιτική (για ορισμένους και προσωπική) σταδιοδρομία, και τους οποίους εξάλλου συνέδεε και μια προσωπική φιλία. Η εφημερίδα «Καθημερινή» θα γράψει, στο τεύχος της Παρασκευής 3ης Σεπτεμβρίου 1982, με αφορμή την επίσημη επίσκεψη του Mitterrand στην Αθήνα: «Οι Έλληνες και οι Γάλλοι έχουν την υποχρέωση να καταστήσουν τη Μεσόγειο θάλασσα ειρήνης στην κοινή τους πορεία για τον δημοκρατικό σοσιαλισμό. Αυτό τόνισαν χθες ο Πρόεδρος της Γαλλίας και ο Έλληνας Πρωθυπουργός στις προπόσεις τους κατά το επίσημο γεύμα που παρέθεσε ο κ. Παπανδρέου στον κ. Φ. Μιτεράν […]. Κατά τις χθεσινές συνομιλίες, […] έγινε ανασκόπηση της διεθνούς καταστάσεως και ιδιαίτερα των εξελίξεων της Μέσης Ανατολής και στον ευρωπαϊκό χώρο. Στα περισσότερα θέματα υπήρξε σύμπτωση απόψεων, κάτι που χαρακτηρίστηκε σπάνιο φαινόμενο στη διεθνή σκηνή, από τον Γάλλο Πρόεδρο».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- François Mitterand, Elysée, διαθέσιμο εδώ
- François Mitterand: biographie, France Culture, διαθέσιμο εδώ
