Της Χρυσούλας Πάχη,
Η ψευδοκύηση είναι ένα σπάνιο ψυχοσωματικό φαινόμενο με συχνότητα 1 στις 22.000 γεννήσεις. Στην ψευδοκύηση η γυναίκα εμφανίζει όλα τα πιθανά συμπτώματα της εγκυμοσύνης, όπως ναυτία, διακοπή της περιόδου, παραγωγή μητρικού γάλακτος, αύξηση βάρους, κλπ. Ωστόσο, τα συμπτώματα αυτά εκδηλώνονται απουσία εμβρύου.
Παρόλο που η αιτία εκδήλωσης του φαινομένου μπορεί να αποδοθεί σε αρκετούς παράγοντες, τον κυριότερο αποτελεί η ψυχική κατάσταση της γυναίκας, σε συνδυασμό με ορμονολογικές μεταβολές. Σπανιότερα, τα συμπτώματα αυτά μπορεί να οφείλονται και σε άλλες παθήσεις, όπως το βρογχογενές καρκίνωμα, το οποίο προκαλεί την παραγωγή της ανθρώπινης χοριακής γοναδοτροπίνης (hCG), η οποία με την σειρά της προκαλεί αμηνόρροια. Άλλες παθήσεις μπορεί να είναι η έκτοπος κύηση, η ανάπτυξη υδατοειδούς κύστης στη μήτρα, και η παχυσαρκία.
Η έντονη επιθυμία της γυναίκας να αποκτήσει παιδί μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα παρόμοια με αυτά της εγκυμοσύνης, παραπλανώντας έτσι τον εγκέφαλο και το ενδοκρινικό σύστημα, ώστε να παράγουν ορμόνες σχετικές με την εγκυμοσύνη (όπως οιστρογόνα και προλακτίνη). Συνεπώς, η γυναίκα πιστεύει άρρηκτα πως κατάφερε τον στόχο της, χωρίς να υπάρχει όντως εγκυμοσύνη.
Το στρες, ο φόβος, η πίεση από το οικογενειακό περιβάλλον και τον κοινωνικό περίγυρο, είναι αρκετά, για να οδηγήσουν την γυναίκα σε μια ευάλωτη συναισθηματική κατάσταση. Η ανάγκη της να εκπληρώσει όλες αυτές τις προσδοκίες, την καθιστά απελπισμένη για ένα θετικό αποτέλεσμα. Έτσι, καταλήγει πιο εύκολα στο συμπέρασμα ότι είναι έγκυος, ακόμη και με τα πιο κοινά συμπτώματα που μπορούν να αποδοθούν σε άλλες αιτίες (ναυτία, πρήξιμο).
Για αυτό και γυναίκες που αντιμετωπίζουν προβλήματα υπογονιμότητας ή έχουν βιώσει αποβολές στο παρελθόν έχουν αρκετά περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν ψευδοκύηση.
Τα συμπτώματα της ψευδοκύησης είναι ακριβώς τα ίδια με μιας φυσιολογικής εγκυμοσύνης, για αυτό και καμία γυναίκα δεν υποψιάζεται το ενδεχόμενο η κατάστασή της να είναι ψευδής. Πιο συγκεκριμένα, περιλαμβάνουν: ναυτία, έμετο, αμηνόρροια, αύξηση βάρους, ευαισθησία στους μαστούς, έκκριση γάλακτος ή άλλων ουσιών από τις θηλές, πρήξιμο ή πόνο στην κοιλιακή περιοχή και αίσθημα «κίνησης» του εμβρύου.
Η διάγνωση της ψευδοκύησης συνήθως γίνεται με την πρώτη επίσκεψη της γυναίκας στον μαιευτήρα-γυναικολόγο της. Κάθε τεστ εγκυμοσύνης που θα κάνει η ίδια θα βγάζει αρνητικό αποτέλεσμα, αλλά τα έντονα συμπτώματά της θα την παροτρύνουν να επισκεφτεί τον γιατρό της.
Αρχικά, ο γιατρός εκτελεί μια εξέταση πυελικού εδάφους στην οποία σε συγκεκριμένες περιπτώσεις παρατηρεί τη διερεύνηση της μήτρας, και το μαλάκωμα του τραχήλου της μήτρας. Τα παραπάνω αποτελούν κλινικά σημάδια κατατεθέν μιας εγκυμοσύνης, σε συσχέτιση πάντα με τη συμπτωματολογία της γυναίκας. Όμως, ένα υπερηχογράφημα αποδεικνύει την απουσία εμβρύου, αφού δεν μπορεί να εντοπιστεί ούτε απεικονιστικά, ούτε με την ακρόαση κάποιου καρδιακού ρυθμού.
Υπερβολικά σπάνια, μια γυναίκα μπορεί να εμφανιστεί κατευθείαν στα επείγοντα με πόνους τοκετού. Οι επαγγελματίες υγείας γρήγορα ανακαλύπτουν πως δεν πρόκειται για τοκετό, αλλά πως ο πόνος οφείλεται σε άλλες αιτίες. Ωστόσο, αποτελεί ασυνήθιστο φαινόμενο κυρίως εμφανές σε γυναίκες κατώτερων κοινωνικών ή οικονομικών τάξεων, όπου η πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας είναι δύσκολη ή αδύνατη για την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση του περιστατικού.
Παλαιότερα, η επιστημονική κοινότητα θεωρούσε την ψευδοκύηση παρόμοια με τις ψευδαισθήσεις εγκυμοσύνης. Η ειδοποιός διαφορά τους είναι στα συμπτώματα. Μια γυναίκα που έχει ψευδαισθήσεις ότι είναι έγκυος, δεν παρουσιάζει κλινική εικόνα εγκυμονούσας, ενώ μια γυναίκα με ψευδοκυήση είναι το ακριβώς αντίθετο. Το στίγμα που υπήρχε μερικά χρόνια πριν ευτυχώς δεν υφίστανται πια, όμως πολλοί άνθρωποι ακόμη συγχύζουν τις δύο έννοιες.
Δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη θεραπεία για την ψευδοκύηση. Συνήθως, μετά την διάγνωση τα συμπτώματα υποχωρούν από μόνα τους μετά από μερικές ημέρες. Εάν οφείλονται αποκλειστικά σε κάποια άλλη πάθηση, τότε ακολουθείται το ανάλογο πλάνο θεραπείας.
Σε όλες όμως τις περιπτώσεις, η γυναίκα παραπέμπεται σε κάποιον επαγγελματία ψυχικής υγείας ώστε να λάβει την κατάλληλη ψυχολογική υποστήριξη. Χωρίς αμφιβολία, θα νιώσει απογοήτευση με τον εαυτό της και το σώμα της, το οποίο της έστελνε ψεύτικα σημάδια εγκυμοσύνης, ειδικότερα εάν η περίπτωσή της κατέληξε στην διάγνωση κάποιου άλλου προβλήματος υγείας.
Η εμφάνιση αυτού του ψυχοσωματικού φαινομένου είναι επώδυνη τόσο σωματικά όσο και πνευματικά για την γυναίκα, για αυτό και η αντιμετώπισή του αποτελεί πρώτιστης σημασίας. Η ίδια θα μπορέσει, προχωρώντας μπροστά, να εκμηδενίσει το πρόβλημα από την ρίζα του και να αποτρέψει την επανεμφάνισή του. Τέλος, η σωστή υποστήριξη και η πρόσβαση στους φορείς υγείας συμβάλλουν κάλλιστα στην πρόληψή του.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Yadav T, Balhara YP, Kataria DK. Pseudocyesis Versus Delusion of Pregnancy: Differential Diagnoses to be Kept in Mind. Indian J Psychol Med. 2012;34(1):82-84. Διαθέσιμο εδώ
- Ibekwe PC, Achor JU. Psychosocial and cultural aspects of pseudocyesis. Indian J Psychiatry. 2008;50(2):112-116. Διαθέσιμο εδώ
- Tarín JJ, Hermenegildo C, García-Pérez MA, Cano A. Endocrinology and physiology of pseudocyesis. Reprod Biol Endocrinol. 2013;11:39. Published 2013 May 14. Διαθέσιμο εδώ
- Tarín JJ, Hermenegildo C, García-Pérez MA, Cano A. Endocrinology and physiology of pseudocyesis. Reprod Biol Endocrinol. 2013;11:39. Published 2013 May 14. Διαθέσιμο εδώ
- Campos SJ et al. Pseudocyesis. The Journal for Nurse Practitioners 12(6). Διαθέσιμο εδώ
- Datta, S., ed., Anesthetic and Obstetric Management of High-Risk Pregnancy, third ed., New York, Springer, 2004.
- Gabbe S.G., Niebyl, J.R., Simpson, J.L., eds. Obstetrics: Normal and Problem Pregnancies, fifth ed., Philadelphia, Eκδόσεις Elsevier; 2007.
- Warwick D. Ngan Kee,Vijay J. Roach, ‘’Chestnut’s Obstetric Anesthesia: Principles and Practice’’, (50, 1207-1214) Εκδόσεις Elsevier, 2020.
